Vừa qua Tản Mạn Kiến Trúc kết hợp với Công ty Truyền thông và Văn hóa Nhã Nam thông báo phát hành quyển sách Tản mạn kiến trúc Nam Bộ – biên khảo về kiến trúc dân dụng (từ cuối thế kỷ 19 đến cuối thế kỷ 20). Đây là dự án sách đáng trông đợi trong năm 2022, chúng tôi – đội ngũ thực hiện bài viết RGB có những trò chuyện với nhóm về dự án mới này!

“‘Tản mạn kiến trúc Nam Bộ’ là biên khảo về không gian nhà ở của người Việt ở miền Nam từ cuối thế kỷ 19 đến cuối thế kỷ 20. Đây là kết quả của quá trình làm việc sau 3 năm đầu tiên trong dự án dài hạn của nhóm Tản Mạn Kiến Trúc. Công trình được thực hiện dựa vào khối dữ liệu trên trăm ngôi nhà cổ khu vực Nam bộ, cũng như thông tin thu thập được trong quá trình phỏng vấn nhân vật và phân tích tài liệu lưu trữ. Quá trình nghiên cứu được đúc kết lại bằng một ấn phẩm hệ thống, diễn giải giàu mỹ cảm, với sự phong phú về hình ảnh và bản vẽ kỹ thuật nhằm gợi tả chiều sâu cảm xúc của kiến trúc phương Nam” – Trích dẫn từ Tản Mạn Kiến Trúc.

Quyển sách được chia làm 3 chương và phần phụ lục cung cấp một khảo lược về thế giới phong phú trong không gian sống của người miền Nam. Các chương được tóm tắt như sau:

Chương đầu tiên được khái quát về phần lịch sử và những tác động bởi đặc trưng sinh thái đến kiến trúc cư dân miền Nam. Chương thứ hai giúp người đọc thưởng thức những kiến trúc gỗ được thiết kế trong khoảng thời từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, cách con người đặt để, bày trí cũng như việc thưởng thức và thẩm mỹ của người xưa trong không gian sinh hoạt. Đến với chương ba, phân tích sự giao thoa giữa kiến trúc truyền thống và phần ảnh hưởng với phương Tây trong thời kỳ thuộc Pháp.

Bên cạnh đó có bản đồ di sản ở cuối sách được nhóm thiết kế riêng, “một nguồn dữ liệu phong phú thể hiện sự phân bố của hàng trăm công trình kiến trúc mà Tản Mạn Kiến Trúc đã tiếp cận trong nhiều năm thực hiện nghiên cứu.” – Nhóm thổ lộ.

Với nỗ lực không ngừng, đây là công trình nghiên cứu do các thành viên nhóm Tản Mạn Kiến Trúc thực hiện bao gồm Trương Trần Trung Hiếu chủ biên, Nguyễn Trần Trọng Nghĩa và Vương An Nguyên đồng tác giả, với sự cộng tác của Nguyễn Duy Linh, Nguyễn Chí Thành, Trần Nguyễn Tuấn và Phạm Nhật Tiến. Nhóm là các thành viên trẻ cùng mong muốn xây dựng một nguồn tài liệu tốt, gợi ý các bạn đọc bắt đầu tìm hiểu, nghiên cứu hay giúp các bạn học về chuyên ngành về kiến trúc có thể thực hành, ứng dụng cũng như tham khảo vào thiết kế của mình.

Về Tản Mạn Kiến Trúc: “Tản Mạn Kiến Trúc là dự án nghiên cứu hệ thống di sản kiến trúc Việt Nam. Kể từ khi thành lập vào năm 2019, Tản Mạn Kiến Trúc thực hiện việc lưu trữ dữ liệu về những công trình đang mất dần, cũng như thu thập câu chuyện từ các nhóm dân cư sống cùng di sản, đồng thời tương tác với cộng đồng người trẻ nhằm lan tỏa tình yêu dành cho văn hóa, nghệ thuật Việt. 

Tản Mạn Kiến Trúc không hướng tới sự hoài nhớ mà là tiếng nói phản hồi của người trẻ khi đối diện với quá trình đô thị hóa và sự biến mất của di sản, để khám phá những khả năng của cộng đồng trong việc chung tay kiến tạo ý nghĩa cho di sản trong đời sống Việt Nam đương đại.” – Trích dẫn chia sẻ của nhóm.

Chia sẻ với RGB, Tản mạn kiến trúc cho hay: “Khi biên soạn cuốn sách, chúng tôi đã nhận được sự trợ giúp chân tình của các chủ nhà đang chăm sóc cho những ngôi nhà cổ miền Nam. Họ sẵn sàng cung cấp thông tin, hình ảnh, nhiều người trong số đó đã trở thành những người bạn thân thiết mà chúng tôi vô cùng quý mến. Khó khăn nhất chính là sự trì hoãn do dịch Covid-19 mang lại. Giữa năm 2021, tưởng chừng quyển sách đã gần hoàn thiện, thế mà dịch bệnh đã khiến mọi việc chững lại, mãi đến hôm nay bản thảo mới sẵn sàng đến nhà in để chuẩn bị gửi đến tay bạn đọc”

Nhóm kể thêm về quá trình thực hiện ấn phẩm, sau nhiều năm tổng hợp tài liệu, nhóm tác giả đặt bút biên soạn bản thảo từ tháng 11 năm 2020 đến tháng 06 năm 2021 thì hoàn thiện. Cùng với sự hỗ trợ nhiệt tình từ biên tập viên của Nhã Nam cũng như các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực, nhằm củng cố sự xuyên suốt của cấu trúc quyển sách và tạo ra mạch nội dung nhất quán.

‘Tản mạn kiến trúc Nam Bộ‘ đã trải qua 3 năm kể cả thời gian dịch bệnh cuối năm 2021. Song, các thành viên cùng công ty phát hành sách Nhã Nam vẫn cố gắng hoàn thành dự án và ra mắt dự án đến bạn đọc. “Quyển sách là mắt xích đầu tiên trong hành trình dài hạn của Tản Mạn Kiến Trúc. Chúng mình sẽ tiếp tục nghiên cứu, tổ chức chương trình kết nối với bạn đọc và hoạch định những lộ trình dài hạn cho các năm sau. Ngay lúc này, chúng mình đã bắt tay triển khai những ý tưởng cho một ấn phẩm tiếp theo,” nhóm Tản Mạn Kiến Trúc bày tỏ.

Ghi chú: Bài viết được thực hiện vào năm 2022, chỉ đúng trong thời điểm hiện tại với trải nghiệm của người viết và chia sẻ của nhân vật. Có thể ở một thời điểm khác những trải nghiệm sẽ được thay đổi với góc nhìn mới. RGB rất vui khi được chia sẻ bài viết này đến với quý độc giả!