Một loài siêu nhân có bộ não to hơn cả con người hiện đại từng lang thang trên nhiều lục địa, xây dựng những xã hội riêng với những tiến bộ đáng kinh ngạc về chế tác công cụ, trang sức, dệt sợi... rồi biến mất đầy bí ẩn 30.000 năm trước.

Theo Sci-News, các nhà nghiên cứu từ Viện Di truyền và sinh học tế bào phân từ Max Planck - Đức đã phân tích tác động của một sự thay đổi axit amin đơn lẻ trong gene gọi là TKTL1 đối với việc sản xuất ra các mô đệm hướng tâm cơ bản, cấu trúc tạo nên phần lớn vỏ não, từ đó giải thích được một trong những bí ẩn gây tò mò nhất lịch sử nhân loại.

300.000 năm trước, Homo sapiens, còn gọi là Người Tinh Khôn hay Người Hiện Đại, chính là chúng ta, đã ra đời không hề đơn độc.

Tượng sáp một người anh em "siêu nhân" Neanderthals đã tuyệt chủng - (Ảnh: BẢO TÀNG NEANDERTHALS)

Thời điểm đó, Trái Đất có ít nhất 8-9 loài người từng cư ngụ. Nhưng hầu hết các loài dần tuyệt chủng. Một trong những bạn đồng hành cuối cùng còn sống sót với chúng ta là người Neanderthals.

Người Neanderthals có bộ não kích thước tương đương, thậm chí là lớn hơn chúng ta, cùng nhiều tiến bộ vượt bậc về công nghệ được hé lộ qua các di chỉ khảo cổ, cùng một thể chất vượt trội.

Vì một lý do bí ẩn nào đó, họ dường như không chịu được những thay đổi khắc nghiệt lẫn địa cầu và cả của tổ tiên chúng ta, nên tuyệt chủng khoảng 30.000 năm trước.

Nhưng bộ não lớn, điều gì đủ sức mạnh khiến Neanderthals phải thua Homo sapiens?

TKTL1 mà các nhà khoa học Max Planck nhắm vào chính là điểm mấu chốt. So sánh trình tự bộ gene của người hiện đại với các loài người khác, bao gồm người Neanderthals, họ đã phát hiện ra một sự thay thế axit amin duy nhất được mã hóa trong gene TKTL1 của người hiện đại.

Biến thể TKTL1 của chúng ta khác hẳn các loài khác, bao gồm loài anh em "siêu nhân", khiến chúng ta tạo ra nhiều tế bào thần kinh đệm hướng tâm cơ bản cũng như các loại tế bào thần kinh khác hơn, từ đó là một vỏ não lớn hơn, đặc biệt ở phía thùy trán.

Điều này đặc biệt liên quan đến khả năng nhận thức vượt trội - chiếc chìa khóa vàng giúp Người Tinh Khôn vượt qua tốc hơn các điều kiện sống thay đổi cũng như trong cuộc cạnh tranh với đồng loại, khiến chúng ta trở thành đại diện duy nhất của chi Người chưa bị địa cầu loại bỏ.

Nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Science.