Bạn đã bao giờ trải qua cảm giác đó sau khi xem một bộ phim thực sự tuyệt vời (như bộ phim Titanic chẳng hạn) mà sau khi xem xong bộ phim, bạn bị cuốn theo? Mặc dù bộ phim đã kết thúc tốt đẹp với một kết thúc có hậu nhưng vẫn có cảm giác đó trong bạn vẫn còn đó. Cảm giác không thể giải thích được, nhưng cái buồn của bộ phim vẫn đọng lại phần nào trong bạn. Bạn gọi cảm giác đó là gì, và có lời giải thích nào cho điều này không?

Làm thế nào và tại sao những bộ phim có thể đưa chúng ta ra khỏi thực tế vật chất hàng ngày của chúng ta và vào một thế giới tưởng tượng, để khi bộ phim kết thúc, chúng ta cảm thấy bị tách rời khỏi cuộc sống của chính mình, cảm thấy những cảm giác không thuộc về chúng ta, mà là hư cấu nhân vật trong phim?

Khi chúng ta "bước vào" một thế giới hư cấu, chúng ta sẽ tưởng tượng rằng mình đang ở đó. Do đó, câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào chúng ta có thể có  những trải nghiệm vậy? Để trả lời câu hỏi này, bạn phải hiểu cơ chế nhận thức thực tế của chúng ta hoạt động như thế nào.

Khi chúng ta nhận thức thế giới, chúng ta không tiếp xúc trực tiếp với thế giới, mà hầu như luôn trải qua hai bước: các vật thể vật lý  bao quanh chúng ta phản xạ ánh sáng, tạo ra âm thanh, sự vận động các phân tử, v.v. .. và các cơ quan cảm giác của chúng ta ghi lại các hạt ánh sáng, sự thay đổi mật độ không khí,  v.v ... Các cơ quan cảm giác sau đó gửi tín hiệu đến não và não của chúng ta cố gắng "hiểu" những tín hiệu này bằng cách so sánh chúng với thông tin đã được lưu trữ trong ký ức của chúng ta từ trước. Tất nhiên, bản thân thông tin đó  được lưu trữ bằng các giác quan như đã nói, vì vậy về bản chất, kiến ​​thức của chúng ta về thế giới như một sự nỗ lực giải mã một văn bản bằng một chữ viết lạ.  Bằng cách quan sát các quy tắc và sự lặp lại, tức là không cấu trúc ngẫu nhiên , chúng ta có thể suy ra sự liên hệ mà thế giới trong phim đến chúng ta. Vì vậy, trên thực tế, thế giới bên ngoài khi chúng ta trải nghiệm nó qua cơ thể và chuyển đổi thành hình ảnh lưu trữ trong tâm trí của chúng ta.

Đây là một hình ảnh minh họa ý tưởng này (Velmans, 2008):

Khi chúng ta cảm thấy buồn, vì một điều gì đó xảy ra trong cuộc sống , chúng ta không thực sự trải qua bất kỳ điều gì xảy ra xung quanh chúng ta. Những gì ta trải nghiệm là hình ảnh mà tâm trí chúng ta tạo ra từ các giác quan. Cơ thể của chúng ta có thể sống trong thực tại thực vật bên ngoài, nhưng bản thể của chúng ta, khi chúng ta ý thức về nó, sự sống tồn tại dưới dạng hình ảnh tinh thần của thế giới bên ngoài.

Hình ảnh thế giới này đang được tạo ra trong tâm trí chúng ta bởi với đầu vào là giác quan. Nhưng có trong não bộ chúng ta sẽ tạo nên những trải nghiệm hoàn toàn "thực".  Do đó người bị ảo giác không thể biết những gì họ "nhìn thấy" là thật hay tưởng tượng.

Khi bạn xem một bộ phim, đọc một cuốn sách hoặc mơ mộng, tất nhiên bạn biết rằng bạn chỉ đang đọc hoặc xem một bộ phim hoặc mơ mộng, nhưng não bộ của bạn đã " đóng băng" kiến thức đó  ( nội dung bạn đọc, hay xem phim ) và cho phép hình ảnh mà bạn tạo ra từ đầu vào của các giác quan chiếm một phần lớn suy nghĩ . Và giống như hình ảnh của thế giới thực, hình ảnh này được tạo ra từ văn bản hoặc hình ảnh chuyển động tất nhiên sẽ kích hoạt cảm xúc. Hình ảnh này sẽ "yếu hơn", có phần "trong suốt" (theo nghĩa là bạn vẫn có thể nhìn thấy thế giới thực qua nó), vì vậy những cảm xúc mà nó gây ra cũng yếu hơn.

______________________________________________________________________

Nếu bạn xem phim dưới con mắt một nhà bình phim, chịu chấp nhận rằng những gì bạn xem là những diễn viên được trả tiền rồi sẽ đi tắm và về nhà sau khi quay cảnh đó, không hình ảnh nào đọng lại trong đầu bạn, bạn sẽ không “nhập” vào thế giới hư cấu, và bạn sẽ không cảm thấy gì đặc biệt, ngoại trừ việc có thể tê tái vì ngồi trong rạp chiếu phim trong hai giờ. Nhưng nếu bạn muốn đi đến nơi kỳ diệu đó và cho phép trí tưởng tượng của bạn được vận chuyển đến đó, thì trí tưởng tượng của bạn sẽ sử dụng bộ phim hoặc cuốn sách để tạo ra một hình ảnh không thể không ảnh hưởng đến bạn.

Hãy tận hưởng bộ phim theo cách bạn thích. Nhưng hãy nhớ đi xả vai :))

Bài viết dựa trên Chủ nghĩa phản xạ (reflexive monism) của Velmans, M. (2008).

Nguồn tài liệu :

Velmans, M. (2008). Reflexive monism. Journal of Consciousness Studies, 15(2), 5-50. Available online at http://cogprints.org/5730/1/reflexive_monism_final_version.pdf

Tham khảo từ Nick Stauner