Phòng chống bệnh xơ vữa động mạch (ASCVD)

Phương pháp lấy bệnh nhân làm trung tâm

Phương pháp chăm sóc dựa trên nhóm được khuyến nghị để kiểm soát các yếu tố rủi ro liên quan đến bệnh xơ vữa động mạch.

Ra quyết định được chia sẻ nên hướng dẫn các cuộc thảo luận về các chiến lược tốt nhất để giảm rủi ro bệnh xơ vữa động mạch.

Các yếu tố xã hội quyết định về sức khỏe nên thông báo thực hiện tối ưu các khuyến nghị điều trị để phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch.

Đánh giá nguy cơ tim mạch

Đối với người lớn từ 40 đến 75 tuổi, các bác sĩ lâm sàng nên thường xuyên đánh giá các yếu tố nguy cơ tim mạch truyền thống và tính toán nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm bằng cách sử dụng các phương trình đoàn hệ gộp (PCE).

Đối với người lớn từ 20 đến 39 tuổi, việc đánh giá các yếu tố rủi ro bệnh xơ vữa động mạch truyền thống ít nhất là cứ sau 4 đến 6 năm là hợp lý.

Ở những người trưởng thành có nguy cơ ở biên giới (5% đến < 7,5% rủi ro bệnh xơ vữa động mạch 10 năm) hoặc rủi ro trung gian (≥7,5% đến < 20% rủi ro bệnh xơ vữa động mạch 10 năm), việc sử dụng các yếu tố tăng cường rủi ro bổ sung để hướng dẫn các quyết định là điều hợp lý can thiệp phòng ngừa (ví dụ trị liệu bằng statin).

Ở người trưởng thành có nguy cơ trung bình (≥ 7,5% đến < 20% rủi ro bệnh xơ vữa động mạch 10 năm) hoặc người lớn được chọn có nguy cơ ở biên giới (rủi ro bệnh xơ vữa động mạch 5% đến < 7,5%), nếu quyết định dựa trên rủi ro để can thiệp dự phòng (ví dụ: điều trị statin) vẫn chưa chắc chắn, điều hợp lý là đo điểm canxi động mạch vành để hướng dẫn thảo luận về rủi ro bệnh nhân.

Đối với người lớn từ 20 đến 39 tuổi và đối với những người từ 40 đến 59 tuổi có < 7,5% rủi ro bệnh xơ vữa động mạch 10 năm, có thể xem xét ước tính rủi ro bệnh xơ vữa động mạch trọn đời hoặc 30 năm.

Các yếu tố lối sống ảnh hưởng đến nguy cơ tim mạch

Dinh dưỡng và ăn kiêng

Một chế độ ăn nhấn mạnh vào việc ăn rau, trái cây, các loại đậu, hạt, ngũ cốc và cá được khuyến nghị để giảm các yếu tố nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo không bão hòa đơn và chất béo không bão hòa đa có thể có lợi để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Chế độ ăn uống có chứa lượng cholesterol và natri giảm có thể có lợi để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh, việc giảm thiểu lượng thịt chế biến, carbohydrate tinh chế và đồ uống ngọt để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch là hợp lý.

Là một phần của chế độ ăn uống lành mạnh, nên tránh ăn chất béo chuyển hóa để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Tập thể dục và hoạt động thể chất

Người lớn nên được tư vấn thường xuyên trong các chuyến thăm chăm sóc sức khỏe để tối ưu hóa lối sống năng động.

Người trưởng thành nên tham gia ít nhất 150 phút mỗi tuần tích lũy, cường độ vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần cho hoạt động thể dục nhịp điệu cường độ mạnh (hoặc kết hợp tương đương giữa hoạt động vừa và mạnh) để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Đối với người lớn không thể đáp ứng các khuyến nghị hoạt động thể chất tối thiểu (ít nhất 150 phút mỗi tuần tích lũy cường độ vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần hoạt động thể dục nhịp điệu cường độ mạnh), tham gia vào một số hoạt động thể chất cường độ vừa hoặc mạnh, ngay cả khi ít hơn số được đề nghị này, có thể có lợi để giảm rủi ro bệnh xơ vữa động mạch.

Giảm hành vi tĩnh tại ở người lớn có thể hợp lý để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Các yếu tố khác ảnh hưởng đến nguy cơ tim mạch

Người lớn bị thừa cân và béo phì

Ở những người thừa cân và béo phì, nên giảm cân để cải thiện yếu tố nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Tư vấn và can thiệp lối sống toàn diện, bao gồm hạn chế calo, được khuyến nghị để đạt được và duy trì giảm cân ở người lớn bị thừa cân và béo phì.

Tính toán chỉ số khối cơ thể (BMI) được khuyến nghị hàng năm hoặc thường xuyên hơn để xác định người trưởng thành bị thừa cân và béo phì để cân nhắc giảm cân.

Thật hợp lý khi đo chu vi vòng eo để xác định những người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn.

Người lớn bị đái tháo đường týp 2 (T2DM)

Đối với tất cả người trưởng thành mắc bệnh đái tháo đường týp 2, nên có kế hoạch dinh dưỡng phù hợp tập trung vào mô hình chế độ ăn uống lành mạnh cho tim để cải thiện kiểm soát đường huyết, giảm cân nếu cần và cải thiện các yếu tố nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch khác.

Người trưởng thành mắc bệnh đái tháo đường týp 2  nên thực hiện ít nhất 150 phút mỗi tuần hoạt động thể chất cường độ vừa phải hoặc 75 phút hoạt động thể chất cường độ mạnh để cải thiện kiểm soát đường huyết, giảm cân nếu cần và cải thiện các yếu tố nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch khác.

Đối với người lớn mắc bệnh đái tháo đường týp 2, việc bắt đầu sử dụng metformin là liệu pháp đầu tay cùng với các liệu pháp lối sống tại thời điểm chẩn đoán để cải thiện kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch là điều hợp lý.

Đối với người lớn mắc đái tháo đường týp 2  và các yếu tố nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch bổ sung cần điều trị hạ glucose mặc dù điều chỉnh lối sống ban đầu và metformin, có thể hợp lý để bắt đầu thuốc ức chế natri-glucose cotransporter 2 (SGLT-2) hoặc thụ thể peptide-1 giống glucagon (GLP -1R) chất chủ vận để cải thiện kiểm soát đường huyết và giảm nguy cơ bệnh tim tiên phát.

Người lớn bị cholesterol cao

Ở người trưởng thành có nguy cơ trung bình (≥ 7,5% đến < 20% nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm), liệu pháp statin làm giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch và trong bối cảnh thảo luận về rủi ro, nếu quyết định được đưa ra cho liệu pháp statin, statin cường độ vừa phải nên được đề nghị.

Ở bệnh nhân có nguy cơ trung bình (≥ 7,5% đến < 20% nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm), nên giảm mức LDL-C từ 30% trở lên và để giảm rủi ro bệnh xơ vữa động mạch tối ưu, đặc biệt ở những bệnh nhân có nguy cơ cao (≥ 20% những rủi ro bệnh xơ vữa động mạch 10 năm), mức độ nên được giảm từ 50% trở lên.

Ở người lớn từ 40 đến 75 tuổi mắc bệnh tiểu đường, bất kể nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm ước tính, liệu pháp statin cường độ trung bình được chỉ định.

Ở những bệnh nhân từ 20 đến 75 tuổi với mức LDL-C là 190 mg / dL (≥4,9 mmol / L) hoặc cao hơn, nên sử dụng liệu pháp statin dung nạp tối đa.

Ở người lớn bị đái tháo đường có nhiều yếu tố nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch, việc kê đơn điều trị statin cường độ cao với mục đích giảm mức LDL-C từ 50% trở lên là hợp lý.

Ở người trưởng thành có nguy cơ trung bình (≥ 7,5% đến < 20% nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm), các yếu tố tăng cường rủi ro ủng hộ bắt đầu hoặc tăng cường điều trị bằng statin.

Ở những người trưởng thành có nguy cơ trung bình (≥ 7,5% đến < 20% nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm) hoặc rủi ro biên giới được lựa chọn (nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 5% đến < 7,5%) trong đó người lớn được đo điểm canxi động mạch vành về việc đưa ra quyết định điều trị, và nếu điểm canxi động mạch vành bằng 0, việc giữ lại liệu pháp statin và đánh giá lại trong 5 đến 10 năm là điều hợp lý, miễn là không có tình trạng nguy cơ cao hơn (ví dụ như bệnh tiểu đường, tiền sử gia đình mắc bệnh mạch vành sớm, hút thuốc lá); nếu điểm canxi động mạch vành là 1 đến 99, thì việc bắt đầu điều trị bằng statin cho bệnh nhân ≥ 55 tuổi là hợp lý; nếu điểm canxi động mạch vành là 100 hoặc cao hơn hoặc trong phân vị thứ 75 trở lên, việc bắt đầu điều trị bằng statin là hợp lý.

Ở những bệnh nhân có nguy cơ ở biên giới (5% đến < 7,5% nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm), trong thảo luận về rủi ro, sự hiện diện của các yếu tố tăng cường rủi ro có thể biện minh cho việc bắt đầu điều trị bằng statin cường độ trung bình.

Người lớn bị huyết áp cao hoặc tăng huyết áp

Ở người lớn bị huyết áp cao hoặc tăng huyết áp, bao gồm cả những người cần dùng thuốc hạ huyết áp, các biện pháp can thiệp phi phẫu thuật được khuyến cáo để giảm huyết áp. Chúng bao gồm: giảm cân; một mô hình chế độ ăn uống lành mạnh cho tim; giảm natri; bổ sung kali trong chế độ ăn uống; tăng hoạt động thể chất với một chương trình tập thể dục có cấu trúc; và hạn chế rượu.

Ở người trưởng thành có nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm ước tính từ 10% trở lên và huyết áp tâm thu trung bình từ 130 mmHg trở lên (Cấp A) hoặc huyết áp tâm trương trung bình từ 80 mmHg trở lên (Cấp độ C-EO), sử dụng thuốc hạ huyết áp được khuyến cáo để phòng ngừa bệnh tim tiên phát chính.

Ở những người trưởng thành bị tăng huyết áp và có nguy cơ biến cố bệnh xơ vữa động mạch 10 năm từ 10% trở lên, nên sử dụng mục tiêu huyết áp dưới 130/80 mmHg (huyết áp tâm thu: Cấp BR; HA tâm trương: Cấp C-EO).

Ở người lớn bị tăng huyết áp và bệnh thận mãn tính, nên điều trị với huyết áp mục tiêu dưới 130/80 mmHg (huyết áp tâm thu: Cấp BR; huyết áp tâm trương: Cấp C-EO).

Ở người lớn bị đái tháo đường tuýp 2 và tăng huyết áp, nên bắt đầu điều trị bằng thuốc hạ huyết áp ở huyết áp từ 130/80 mmHg hoặc cao hơn, với mục tiêu điều trị dưới 130/80 mmHg (huyết áp tâm thu: Cấp BR; huyết áp tâm trương: Cấp C-EO) .

Ở những người trưởng thành có nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch 10 năm ước tính < 10% và huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên, nên bắt đầu và sử dụng thuốc hạ huyết áp.

Ở những người trưởng thành bị tăng huyết áp được xác nhận mà không có thêm dấu hiệu tăng nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch, mục tiêu huyết áp dưới 130/80 mmHg có thể hợp lý (huyết áp tâm thu: Cấp B-NR; huyết áp tâm trương: Cấp C-EO).

Điều trị sử dụng thuốc lá

Tất cả người lớn nên được đánh giá tại mỗi lần khám chăm sóc sức khỏe cho việc sử dụng thuốc lá và tình trạng sử dụng thuốc lá của họ được ghi nhận là một dấu hiệu quan trọng để tạo thuận lợi cho việc cai thuốc lá.

Để đạt được sự kiêng thuốc lá, tất cả những người trưởng thành sử dụng thuốc lá nên được khuyên nên bỏ thuốc lá.

Ở người lớn sử dụng thuốc lá, nên kết hợp các biện pháp can thiệp hành vi cộng với dược lý để tối đa hóa tỷ lệ bỏ thuốc lá.

Ở những người trưởng thành sử dụng thuốc lá, nên kiêng thuốc lá để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Để tạo điều kiện cho việc cai thuốc lá, việc đưa ra đội ngũ được đào tạo để điều trị thuốc lá trong mọi hệ thống chăm sóc sức khỏe là điều hợp lý.

Tất cả người lớn và thanh thiếu niên nên tránh tiếp xúc với khói thuốc lá để giảm nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch.

Sử dụng Aspirin

Có thể cân nhắc sử dụng aspirin liều thấp (75-100 mg mỗi ngày) để phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch tiên phát ở những người trưởng thành được lựa chọn từ 40 đến 70 tuổi có nguy cơ bệnh xơ vữa động mạch cao hơn nhưng không có nguy cơ chảy máu cao.

Không nên dùng aspirin liều thấp (75 - 100 mg uống mỗi ngày) trên cơ sở thường quy để phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch chính ở người lớn > 70 tuổi.

Không nên dùng aspirin liều thấp (75-100 mg mỗi ngày) để phòng ngừa bệnh xơ vữa động mạch chính ở người lớn ở mọi lứa tuổi có nguy cơ chảy máu cao