Thời gian hiện tại, biến thể virus SARS-CoV-2 mới tại Anh đang khiến dư luận thế giới đặc biệt quan tâm. Chủng Covid-19 mới được đánh giá là có khả năng lây lan rất nhanh, là nguyên nhân tạo ra làn sóng dịch bệnh kinh hoàng đang xảy ra tại Anh.

Giới chuyên gia tạm gọi chủng Covid-19 mới là VUI-202012/1, với nghĩa "Variant Under Investigation" (tạm dịch: biến chủng đang điều tra). Các thông tin về biến chủng mới đang được tìm hiểu, nhưng hậu quả của nó đã xuất hiện rồi. Hiện tại, nhiều quốc gia đã tiến hành phong tỏa biên giới với Anh Quốc, trong khi Bộ trưởng Bộ Y tế Anh Matt Hancock nhận định chủng mới đang "vượt ngoài tầm kiểm soát". Anh hiện cũng đã ban hành lệnh hạn chế cấp 4, có thể khiến hàng triệu người Anh trải qua một mùa Giáng sinh bị chia cắt.

Nhưng chủng Covid-19 mới nguy hiểm đến đâu? Dưới đây là những thông tin chúng ta biết được ở thời điểm hiện tại.

Thế nào là biến chủng, và tại sao lần này lại gây hoang mang?

Theo CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh), biến chủng xảy ra khi cấu trúc gene của một loại virus thay đổi. Về cơ bản, virus nào cũng sẽ đột biến qua thời gian, nên biến chủng xuất hiện là chuyện rất phổ biến.

Với biến chủng mới lần này, nó mang theo một vết gene khá đặc biệt, nên rất dễ theo dõi. Và theo thông tin hiện tại, chủng mới đang chiếm phần lớn các ca nhiễm bệnh tại Anh. Điều này không đồng nghĩa với việc nó đã tiến hóa để lây lan dễ hơn hoặc trở nên nguy hiểm hơn.

Tuy nhiên, Nhóm Tư vấn các chủng Virus hô hấp mới trực thuộc chính phủ Anh cho biết có các bằng chứng cho thấy chủng mới đang "lây lan mạnh hơn khi so sánh với các chủng khác."

Chris Whitty, Giám đốc Y tế Anh cho biết biến chủng virus mới chứa khoảng "23 thay đổi" - một con số lớn bất thường, và hiện đang chịu trách nhiệm cho 60% các ca nhiễm mới tại London. Số ca nhiễm tại thủ đô Anh cũng tăng gấp đôi chỉ sau 1 tuần.

Patrick Vallance - chuyên gia Anh bổ sung rằng ông dự đoán chủng mới sẽ lây lan mạnh hơn sau dịp lễ Giáng sinh. Việc có nhiều ca nhiễm hơn sẽ đặt một gánh nặng rất lớn lên hệ thống y tế - vốn đã đang gặp khó khăn trong mùa đông, và có thể dẫn đến nhiều ca tử vong hơn.

Đột biến của biến chủng mới xảy ra ở các gai protein

Các chuyên gia tại Tổ chức Y tế Công cộng Anh (PHE) cho biết đột biến mới của Covid-19 nằm ở các gai protein - thứ nó dùng để gắn vào tế bào vật chủ, qua đó làm tăng mức độ lây lan. Hiện tại giới khoa học đang thực hiện nhiều nghiên cứu liên quan đến câu chuyện này.

Nguồn gốc của chủng mới

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), biến chủng Covid-19 mới bắt nguồn từ các vùng phía đông nam nước Anh. Dựa trên quá trình lần vết, PHE xác định nó xuất hiện từ tháng 9/2020, nhưng chỉ lây lan ở mức thấp cho đến giữa tháng 11.

Nhiều chuyên gia tin rằng chủng mới đã "may mắn" khi được kích hoạt bằng các ca siêu lây nhiễm, có thể đến từ việc công chúng trở nên chủ quan hơn. Đáng chú ý, nó đã xuất hiện ở khá nhiều quốc gia trên thế giới - như Đan Mạch, Bỉ, Hà Lan và Úc.

Úc mới đây đã xác nhận 2 ca nhiễm liên quan đến biến chủng mới trong khu cách ly ở Sydney. Ý cũng phát hiện được một ca tương tự.

Chủng virus mới có đáng sợ hơn? Khả năng gây chết người thế nào?

Theo Whitty, hiện tại chưa có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy chủng virus mới có độ nguy hiểm cao hơn. Dẫu vậy, ông cho rằng cần phải có những hành động gấp rút để xác định tỉ lệ tử vong của nó.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng virus mới có thể tăng khả năng lây nhiễm, nhưng lại giảm độ mạnh và bộc phát triệu chứng nghiêm trọng. Có nghĩa, biến chủng có thể ít gây chết người hơn, dù hiện tại vẫn còn quá sớm để kết luận điều này.

"Chủng virus mới sẽ xâm nhập vật chủ mới qua thời gian, với khả năng gây chết người thấp hơn, và có thể tăng tỷ lệ lây lan," - Julian Tang, chuyên gia virus học tại ĐH Leicester (Anh) cho biết.

Martin Hibberd, giáo sư bệnh truyền nhiễm tại Anh cũng có chung nhận định. "Khi virus lan truyền, các đặc tính cho phép nó lây lan thành công hơn có thể được chọn lọc. Có nghĩa nó sẽ lây lan mạnh hơn, nhưng độc tính lại không cao."

Vaccine hiện tại có chống lại được chủng virus mới?

Hôm 19/12, Whitty cho biết các loại vaccine đang phát triển hiện nay hoàn toàn có thể chống lại chủng virus mới. Nhận định của ông nhận được sự đồng tình của nhiều chuyên gia khác. "Hiện tại tôi không nghĩ có bất kỳ biến chủng nào có thể kháng lại vaccine," - Moncef Slaoui, giám đốc tổ chức Operation Warp Speed chia sẻ. "Chúng ta không loại trừ khả năng ấy, nhưng hiện tại chưa xảy ra."