Tất cả chúng ta đều được sinh ra với mong muốn được cống hiến; chúng ta cố gắng để trở nên hữu ích đối với nhau và đối với toàn xã hội. Nếu bạn nghĩ về điều đó, hầu như không có điều gì làm hài lòng hơn là một công việc được hoàn thành tốt. Có ý thức về mục đích, làm chủ được nhiệm vụ và nhận được sự tán thưởng từ người khác, hay thậm chí ngưỡng mộ những gì chúng ta đạt được là động lực rất lớn lao. Cảm giác thật là tuyệt vời.

Vấn đề là, khi chúng ta già đi và với kinh nghiệm chúng ta tích lũy được qua thời gian, nhiều người trong chúng ta vỡ mộng, thất vọng hay chỉ đơn giản là chán nản với công việc chúng ta đang làm – chúng ta đi vào lối mòn. Niềm vui giảm dần khi ngày ngày phải làm những công việc không phù hợp với giá trị, động cơ cá nhân, nguyện vọng và/hoặc những kỹ năng mà chúng ta mong thành thạo. Hiếm có gì thú vị hơn điều này.

Sẽ có lúc bạn nên bắt đầu làm những điều bạn muốn. Kiếm một công việc yêu thích khiến bạn hào hứng mỗi sáng thức dậy. Tôi nghĩ rằng bạn sẽ mất trí nếu bạn tiếp tục làm những công việc mà bạn không thích bởi vì bạn nghĩ nó sẽ trông ổn trong sơ yếu lý lịch của bạn. Đó chẳng phải là tiết kiệm thú vui cho tuổi già của bạn sao - Warren Buffet, chuyên gia đầu tư, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của Berkshire Hathaway.

Có một sự thật chắc chắn đối với những gì Warren Buffet nói ở đây; tuy nhiên, khi người ta phải lo lắng về một khoản thế chấp, học phí, tiền mua xe hay một khoản vay sinh viên, lý trí trở nên tập trung vào điều này với tất cả nguyện vọng và mong muốn. Lý do thực sự cho việc nhiều lực lượng lao động ngày nay rơi vào chán nản và buồn tẻ còn phức tạp hơn nhiều so với việc tự nỗ lực phấn đấu và ra ngoài tìm kiếm công việc tuyệt vời đó. Thực tế, nhiều lý do khiến mọi người rơi vào tình trạng làm việc không hào hứng là ngoài tầm kiểm soát của họ.

Nếu bạn nghĩ về những thực trạng kinh tế mà đại đa số mọi người phải đối mặc hàng ngày, không có gì ngạc nhiên rằng đôi khi chúng ta rơi vào cái bẫy phải thực hiện những gì được yêu cầu vào bất cứ thời điểm nào. Tình huống khó xử thường bắt đầu khi tuổi còn trẻ: Chúng ta có đi học đại học không? Chúng ta có thể chi trả cho nó không? Chúng ta có đủ khả năng làm điều đó không? Hay chúng ta có thể bỏ qua việc học lên cao để nhận một ví trí không yêu cầu kinh nghiệm và tự phấn đấu từ đầu. Đây là một quyết định sâu sắc đối với lứa tuổi 17-18. Tuy nhiên, đây là nơi hầu hết chúng ta bắt đầu hành trình tìm kiếm công việc tuyệt vời đó, một sự nghiệp lớn lao. Để thêm vào nhiệm vụ khó khăn, công việc hoàn hảo không tự nhiên mà có, vậy nên ngay cả khi một thiếu niên có cái nhìn rõ ràng về những gì họ muốn làm, thì làm thế nào họ có thể tìm được công việc đó? Và họ làm gì để hỗ trợ bản thân cho đến khi tìm ra công việc đó? Sau tất cả, điều này có thể mất hàng năm để đến được nơi mà chúng ta mong muốn.

Thêm vào đó, nếu bạn nghĩ về tình trạng hiện tại của thế giới việc làm, phương pháp người tìm việc hay việc tìm người là hầu như không thay đổi kể từ khi bắt đầu cuộc Cách mạng Công nghiệp. Đúng vậy, ngày nay chúng ta có Linkedln và một số bài đăng tuyển dụng trực tuyến, nhưng đa phần quy trình vẫn như cũ: nhà tuyển dụng đăng tải tin tuyển dụng, ứng viên tiềm năng tìm thấy bài đăng (ngày nay chủ yếu là qua trực tuyến) và ứng tuyển. Từ đó, quy trình phỏng vấn và đánh giá, lựa chọn ứng viên, và đưa họ vào làm việc cũng phần lớn không thay đổi. Đó là thế giới hai chiều được điều khiển bởi cung và cầu, vận hành bởi một chút may mắn (cho cả nhân viên và ông chủ). Việc này là rất kém hiệu quả, tốn thời gian và hiếm khi tìm được đúng người có kỹ năng và động cơ phù hợp cho đúng việc vào đúng thời điểm. Thêm vào đó là ý tưởng bất chợt của chu kỳ kinh doanh thông thường – kinh tế tăng trưởng theo sau đó là suy thoái (cung và cầu) – và sự phức tạp nhân lên. Tôi cho rằng cách thức tìm kiếm và triển khai lực lượng lao động truyền thống này đang liên tục thay đổi điều kiện thị trường, là lý do chủ yếu tại sao nhiều người cảm thấy họ làm việc không hào hứng và cảm thấy bị mắc kẹt trong suy nghĩ đó. Hãy tự lực phấn đấu và tìm kiếm công việc phù hợp! Chúc bạn may mắn.

"Mọi người đều phù hợp với một công việc cụ thể nào đó và mong muốn được làm công việc đó đã được ấp ủ sâu thẳm trong trái tim mỗi người." - Rumi, Nhà triết học thơ cổ đại.

Thế giới việc làm sẽ ra sao nếu chúng ta có thể biến công nghệ và thay đổi công nghệ trở thành lợi thế của chúng ta và sử dụng nó để chọn ra người điều hành hoàn hảo cho một công việc hoàn hảo; sẽ ra sao nếu ta có một công việc có thể đem lại mục đích, cơ hội để làm chủ những điều mới mẻ? Sẽ ra sao nếu như ta có cơ hội được phép làm quen với công việc mà không có quá nhiều sự can thiệp của người khác? Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta thay đổi tư duy (và quy trình) để nghĩ khác đi về việc trau dồi những tài năng mới và phát triển nó vào đúng thời gian và địa điểm với những kỹ năng và động cơ phù hợp? Đa số sẽ nói rằng điều này là không thể khi xét tới nơi làm việc ngày nay – những công cụ chúng ta có quá là "sơ cấp", không thể giúp chúng ta nghĩ và làm việc khác đi. Và bạn có thể thêm vào thực trạng nền kinh tế hiện nay, nơi nào có sự tập trung hoàn toàn vào kết quả hàng quý, lợi nhuận, cắt giảm chi phí, tăng trưởng doanh thu và tiết kiệm tiền đóng thuế (trong lĩnh vực công), thì chèn ép mong muốn và động lực của người lao động: hãy tiếp tục làm việc đi! Sản xuất nhiều hơn với chi phí thấp hơn, đạt mục tiêu, kịp tiến độ và bằng mọi giá phải giao hàng! Hầu hết chúng ta bị cuốn vào cơn lốc này, chúng ta cúi đầu làm việc và lê bước hết quý này sang quý khác – như một cái máy chạy bộ không ngừng.

Nhưng thế giới việc làm có cần phải làm theo cách này không? Liệu có một cách làm khác, một cách nhìn khác không? Có lẽ “phương trình” đơn giản dưới Hình 1 có thể minh họa cho một cách làm tiến bộ.

Hình 1: PEIP - Sự tham gia của mọi người, sự đổi mới và hiệu suất (PEIP - People engagement, innovation, and performance)

Hình minh họa cho thấy một phương trình để làm việc thông minh hơn. Phương trình là "tổng số người phù hợp, kỹ năng phù hợp, đúng địa điểm, đúng thời gian và động lực phù hợp mang lại PEIP".

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tạo ra một "thị trường" lực lượng lao động không chỉ cân bằng giữa cung và cầu nguồn lực mà sắp xếp các kỹ năng, động lực và nguyện vọng của mọi người cho công việc phù hợp vào đúng thời điểm (PEIP)? Nếu chúng ta có thể đạt được điều này, thì (như Rumi đã khẳng định) cơ hội mà những người ‘phù hợp với một số công việc cụ thể và mong muốn làm công việc đó’ tìm thấy và thành công trong công việc đó sẽ tăng lên đáng kể. Những lợi ích cho cá nhân và xã hội nói chung sẽ là rất lớn - thậm chí là kỳ diệu.

Sau đó, hãy tưởng tượng, nếu chúng ta 'tăng tốc' phương trình này bằng công nghệ 'thông minh' mới nổi như trong hình 2, sử dụng trí thông minh nhân tạo (AI) và học máy (một tính năng của AI, có khả năng tự học hỏi dựa trên dữ liệu đưa vào mà không cần phải được lập trình cụ thể) để tối đa hóa hơn nữa hiệu quả của PEIP - một cách làm việc mới mà các cá nhân và các tổ chức sử dụng công nghệ thông minh để tìm thấy nhau, để tìm được đúng người vào đúng vai trò. Những người làm công việc mà họ yêu thích cho các tổ chức mà họ yêu thích sẽ gắn bó và tạo ra những nơi làm việc tuyệt vời. Hãy tưởng tượng rằng, một khi PEIP ra đời, mọi người có thể tận dụng công nghệ thông minh để giúp họ có năng suất thậm chí còn cao hơn hiện tại; robot làm việc cho chúng ta và với chúng ta, để làm cho công việc trở nên thú vị và hoàn thiện hơn. Hãy để robot làm công việc bình thường và giải phóng con người để làm công việc cấp cao hơn. Nghe có vẻ giống khoa học viễn tưởng, nhưng không phải vậy - công nghệ để biến điều này thành hiện thực đã có sẵn ngày nay và thời gian để điều này xảy ra là ngay bây giờ. Nhân khẩu học và các xu hướng khác trong môi trường làm việc đang nổi lên nhanh chóng cùng với các xu hướng công nghệ mới nhất và đang tạo ra một 'cơn bão hoàn hảo' về thách thức nhưng cũng là cơ hội.

Link bài gốc: Here’s How to Solve the Productivity Puzzle

Dịch giả: Dương Thu Hà - ToMo - Learn Something New