CÁCH KHẮC PHỤC BẤT LỢI KHI APPLY HỌC BỔNG KHÁC NGÀNH VÀ KHÔNG CÓ KINH NGHIỆM LÀM VIỆC LIÊN QUAN?
Chào mọi người,
Mình là Bảo Nhi. Các bạn bè trên facebook của mình chắc quen hơn với một Bảo Nhi suốt ngày tung ta tung tăng (:D). Nhưng hôm nay, hơi khác một chút, mình sẽ chia sẻ kinh nghiệm cá nhân của mình khi apply học bổng.
Mình là cựu sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh, chuyên ngành Phiên dịch. Mình vừa được nhận học bổng toàn phần bậc thạc sĩ Erasmus Mundus (EM) trị giá hơn 1.3 tỷ cho 2 năm học ở 3 nước: Anh, Malta và Estonia; chương trình Adult Education for Social Change (IMAESC).
Chắc hẳn các bạn quan tâm đến học bổng thạc sĩ ở Châu Âu đều đã từng nghe qua học bổng này.
Đôi nét về học bổng thạc sĩ Erasmus Mundus:
- Được xem là học bổng danh giá bậc nhất châu Âu, được tài trợ bởi Ủy ban châu Âu
- Giá trị lên đến 50 000 euro: cover tất tần tật các chi phí, phí sinh hoạt 1000eur/ tháng, đặc biệt khoản hỗ trợ travel 3000 eur/năm rất hấp dẫn đối với những người cuồng chân như mình.
- Trải nghiệm mobility độc đáo: học tập, nghiên cứu tại ít nhất 2 quốc gia trong 2 năm, mang lại cơ hội để khám phá thế giới.
- Không ràng buộc sau khi tốt nghiệp
- Tỷ lệ cạnh tranh cao: đây là học bổng cạnh tranh toàn cầu chứ không phải chỉ dành riêng cho ứng viên Việt Nam.
I. Profile của mình:
Dưới đây là một số thành tích về học thuật của mình trước khi được học bổng EM
- Thủ khoa tốt nghiệp ngành Ngôn ngữ Anh, Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế
- Học bổng toàn phần SHARE cho 1 kỳ trao đổi tại Đại học Groningen, Hà Lan
- Học bổng toàn phần cho khóa học ngắn hạn Development Studies được tài trợ bởi tổ chức Na Uy Kultustudier và Đại học Oslo Metropolitan.
- Các danh hiệu và giải thưởng dành cho thành tích học tập xuất sắc bậc Đại học
II. Chiến lược apply học bổng:
1. Động lực và lý do đổi ngành:
Sau thời gian trao đổi sinh viên ở Hà Lan năm 2018, mình luôn khao khát quay trở lại châu Âu. Một là vì mình thấy đây là nơi phù hợp để mình học hỏi và phát triển bản thân, hai là vì đơn giản thôi, mình yêu Châu Âu và có những người bạn tốt mình muốn gặp lại. Khi học ở Hà Lan, mình là sinh viên chuyên ngành Ngôn ngữ học. Nhưng đồng thời, trải nghiệm ở 11 nước châu Âu làm mình quan tâm hơn về lĩnh vực Phát triển. Mình bắt đầu tự hỏi là tại sao Việt Nam được xếp là“developing” còn những nước Châu Âu mình đi qua là “developed”? Hay nếu đã phát triển thì cần gì nữa để phát triển bền vững? Sau khi đã tự tìm hiểu nhiều hơn về lĩnh vực này, mình biết đây là điều mình muốn theo đuổi.
Những lý do trên đã trở thành mục tiêu của mình từ trước khi tốt nghiệp đại học: Trở lại châu Âu để học thạc sĩ; và học thạc sĩ về Phát triển bền vững. Bên cạnh đó, mình muốn đạt được học bổng toàn phần để mình tập trung học (và chơi :d) ở Châu Âu mà ko cần hỗ trợ tài chính gì từ bố mẹ. Và thế là mình đã chuẩn bị một chiến lược săn học bổng cho riêng mình, rồi cứ thế mà làm theo thôi ^^
2. Chọn học bổng phù hợp, tự đánh giá lợi thế-bất lợi của bản thân:
- Tìm kiếm loại học bổng phù hợp:
+ Mình có điểm mạnh về thành tích học tập, nhưng không có thế mạnh về hoạt động ngoại khóa, kinh nghiệm lãnh đạo; cũng không có 1-2 kinh nghiệm làm việc chuyên nghiệp vì là sinh viên mới ra trường -> Loại học bổng merit-based ( học bổng tài năng, chú trọng vào thành tích học thuật ) là phù hợp nhất.
+ Mình không muốn có ràng buộc nào sau khi tốt nghiệp -> Không chọn các học bổng liên kết trường; các học bổng bắt buộc phải quay về nước sau khi tốt nghiệp
+ Mình đặt target là học bổng toàn phần, cho càng nhiều tiền càng tốt; và là học bổng ở châu Âu
+ Nghiên cứu thật kỹ mục Eligibility của học bổng/ chương trình để xem mình có nằm trong đối tượng được apply hay không
=> Mình đã tìm hiểu rất nhiều học bổng thạc sĩ ở châu Âu. Mình loại trừ các học bổng như Chevening (học bổng lãnh đạo), DAAD hay IDEAS (yêu cầu kinh nghiệm làm việc) vì biết mình apply phát là rớt luôn :D) Sau khi cân nhắc thì Erasmus Mundus là học bổng phù hợp với mình về lợi thế cạnh tranh, nhu cầu cũng như định hướng của bản thân sau tốt nghiệp. Thế là mình nộp đơn :d
- Tìm hiểu các tiêu chí đánh giá một bộ hồ sơ học bổng:
Việc tìm hiểu kỹ các tiêu chí sẽ giúp mình biết thế mạnh của mình để phát huy, và điểm mình cần phải khắc phục cải thiện để củng cố bộ hồ sơ của mình. Đa số các học bổng merit-based đều chú trọng vào các yếu tố sau của ứng viên:
+ Tính relevance và thành tích của background học thuật: Thành tích học thuật thì mình có. Nhưng mà mức độ relevance thì rất thấp vì tất cả bằng cấp danh hiệu trước đó của mình đều là về ngành Ngôn ngữ Anh; trong khi mình muốn apply về lĩnh vực Phát triển. Kinh nghiệm làm việc liên quan để bù cho lượng kiến thức thiếu hụt mình cũng không có gì luôn.
Cách cải thiện độ relevance của background cho những bạn muốn apply khác ngành: Tự trang bị kiến thức của ngành mới bằng cách đăng ký các khóa học online để kiếm certificate; apply các khóa học ngắn hạn để kiếm credits của ngành. Với khóa học ngắn hạn Development studies, ngoài tiếp thu kiến thức, mình còn được cấp 30 tín chỉ theo chuẩn Châu Âu nữa. Đây là cách để cho ban xét duyệt hồ sơ nhận ra rằng bạn nghiêm túc theo đuổi ngành mới, mà đam mê thôi là chưa đủ, bạn đã chuẩn bị sẵn sàng và kỹ càng để thành công với ngành mới rồi. Bên cạnh đó, những khóa học này giúp mình dần định hướng mảng nào trong lĩnh vực Phát triển mình thực sự yêu thích. Và mình đã chọn Giáo dục, vì mình tin Giáo dục con người là nền tảng cho mọi sự phát triển.
+ Kỹ năng nghiên cứu: Tại thời điểm mình nộp hồ sơ mình chưa có publication nào cả. Mình có khóa luận tốt nghiệp ngành Ngôn ngữ đạt điểm khá cao. Nhờ tham gia vào khóa học ngắn hạn, mình có thêm kinh nghiệm nghiên cứu khi tham gia vài projects nghiên cứu cộng đồng về các vấn đề Phát triển.
+ Chất lượng của (academic) references: Kinh nghiệm của mình khi xin thư giới thiệu là chọn thầy cô biết mình (hiểu mình thì càng tốt); có học hàm càng cao càng tốt; và nếu là một thầy/cô đến từ các trường/ viện uy tín của nước ngoài thì lại càng có thêm điểm cộng.
+ Tính quốc tế của hồ sơ: Mình tự nhận thấy đây là điểm mạnh của mình khi đã từng trải nghiệm ở châu Âu, có kinh nghiệm học tập trong môi trường quốc tế; các chương trình ngắn hạn giúp mình có network với các học giả nước ngoài.
3. Bộ hồ sơ:
Chẳng đơn giản mà chỉ với vài file word hay pdf mà người ta đầu tư cho bạn hơn 1 tỷ để đi học ^^. Bạn có gì là một chuyện, bạn chứng minh cho người khác thấy bạn đang có gì và có tiềm năng gì mới là quan trọng. Program của mình không có vòng phỏng vấn, nên bộ hồ sơ là cơ hội duy nhất của mình để đạt được học bổng.
Hồ sơ cơ bản khi apply học bổng thường gồm:
- CV
- Statement of Purpose (SOP)/ Motivation Letter
- Letter of Reference (LOR)
- Chứng chỉ ngoại ngữ IELTS/ TOEFL
- Các loại giấy tờ thiết yếu như bằng tốt nghiệp bảng điểm, photo passport, minh chứng các giải thưởng danh hiệu (giấy tờ nào bằng tiếng Việt thì dịch công chứng)
a) CV:
Mình thấy nhiều nước ở châu Âu ưu tiên format Europass cho CV nên mình đã chuẩn bị CV theo mẫu này.
b) SOP: Linh hồn của bộ hồ sơ
Program của mình có nêu rõ các tiêu chí chọn lựa:
-
Academic merit (e.g. relevance and level of academic qualifications) - 30%
-
Supporting personal statement - 40%
-
Quality of (academic) references - 10%
-
Other (e.g. relevant research/professional experiences/interests) - 20%
Có thể thấy Personal statement là phần quan trọng nhất trong hồ sơ xin học bổng, ít nhất là với program của mình. Kinh nghiệm của mình khi viết SOP như sau:
- Nghiên cứu samples, kinh nghiệm của các anh chị đi trước để học hỏi: Mình tìm đọc thư của các anh chị, rút ra điểm chung của những thư này; và cần điều chỉnh điểm nào để phù hợp với câu chuyện cá nhân của mình
- Nghiên cứu kỹ các mục structure, aims, intended learning outcomes của program.
- Bố cục SOP:
+ Lý do mình chọn program: Mình không bắt đầu câu chuyện bằng motif quen thuộc “ tôi sinh ra và lớn lên ở một vùng quê” vì mình không có như thế thật :d Mình kể lại những trải nghiệm đã khơi gợi sự tò mò của mình về các vấn đề Phát triển, niềm tin của mình rằng giáo dục là cốt lõi của xóa đói giảm nghèo và củng cố bình đẳng xã hội, Với cách này, mình có thể chứng minh được không những mình có trải nghiệm phong phú, mà còn có cách nhìn thấu đáo về những gì mình đã trải qua.
+ Lý do mình nên được program chọn: Chứng minh mình có năng lực học tập và sự chăm chỉ bằng các thành tích đã đạt được; Quan trọng hơn, là chứng minh mình có thể thành công với ngành học mới bằng quá trình tự trang bị kiến thức, kỹ năng liên quan.
+ Mình chỉ ra cụ thể những nội dung của program phù hợp với các vấn đề mình quan tâm. Những nội dung đó mang lại giá trị gì cho kế hoạch học tập và định hướng nghề nghiệp trong 5 năm tới của mình.
+ Định hướng nghiên cứu: các chương trình của EM đa số là Master of Research nên định hướng nghiên cứu rất quan trọng. Bên cạnh chọn đề tài mà mình thật sự quan tâm, thì mình cũng nên chọn đề tài đang được quan tâm trong ngành của mình. Thêm nữa, những đề tài liên quan đến tình trạng thực tế ở Việt Nam cũng sẽ rất hay, vì sẽ thể hiện được nguyện vọng đóng góp cho cộng đồng, quê hương của mình^^
+ Lời cam kết mình xứng đáng với học bổng: Mình trích câu của Giám đốc quỹ học bổng mà mình đạt được trước đây: ““Our scholarships for you are not gifts but our investment”, và mình tự tin khẳng định rằng mình xứng đáng với sự đầu tư của EM.
c) LOR:
Program yêu cầu 2 thư giới thiệu. Thư thứ nhất mình xin từ cô đã dạy mình các môn chuyên ngành ở đại học để cô có thể đánh giá thái độ học tập cũng như khẳng định các thành tích của mình trên trường. Thư thứ hai mình xin từ 1 thầy người Na Uy làm về lĩnh vực Phát triển đã dạy mình ở khóa Development Studies. Thư này sẽ giúp mình thể hiện mình có network với chuyên gia trong lĩnh vực, đồng thời tăng tính quốc tế cho hồ sơ.
*** Tóm lại, mình nghĩ mình đã săn học bổng toàn phần thành công ngay từ lần đầu tiên dù có bất lợi về ngành học là do các yếu tố sau:
- Thành tích mà mình đã phấn đấu và tích lũy trong 4 năm đại học
- Có sự chuẩn bị kỹ càng về nhiều mặt
- Có chiến lược cụ thể từ sớm và phù hợp với bản thân
Hi vọng những lời chia sẻ trên của mình sẽ mang lại cho các bạn một chút động lực và lời khuyên để thực hiện thành công giấc mơ du học của mình.
Vì facebook của mình khá ít bạn bè nên mình sẽ rất vui nếu bạn có thể giúp mình share bài viết này đến những bạn quan tâm. Thank you all ^^.
Theo Nguyễn Châu Bảo Nhi