Khi bắt đầu thành lập doanh nghiệp hay mở rộng quy mô hoạt động, việc lập ra một bản kế hoạch kinh doanh là không thể thiếu. Bản kế hoạch kinh doanh ngày càng được chuẩn bị kỹ lưỡng và lôi cuốn bao nhiêu thì cơ hội ghi điểm trước các nhà đầu tư càng lớn bấy nhiêu. Lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả - cuốn sách sẽ hướng dẫn bạn cách tạo ra bản kế hoạch kinh doanh thu hút mọi tổ chức tài chính và khiến họ phải mở hầu bao rót vốn cho dự án của mình. Việc bạn cần làm chỉ là áp dụng những kiến thức này và thực tế mà thôi.

Cấu trúc một bản kế hoạch kinh doanh

Trước khi bắt đầu viết, hãy liệt kê và sắp xếp những ý mà bạn cho là nên có trong bản kế hoạch. Bước làm này sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều thời gian biên tập nếu chẳng may thứ tự các nội dung bị đặt sai logic hoặc nhầm trình tự lập luận. Mỗi bản kế hoạch sẽ có một cấu trúc khác nhau tùy vào đặc thù riêng biệt của từng lĩnh vực kinh doanh. Nhưng nhìn chung, chúng sẽ gồm các phần chính như: Tóm tắt kế hoạch, Giới thiệu tổng quan, Thông tin doanh nghiệp, Sản phẩm, Thị trường,… Cuốn sách sẽ đi sâu vào giải thích từng phần chính trong một bản kế hoạch kinh doanh, giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn trên con đường hiện thực hóa mục tiêu kinh doanh của mình.

1. Tiền đề của một bản kinh doanh

Tóm tắt kế hoạch – phần quan trọng nhất

Bạn chỉ có vài giây ngắn ngủi để thu hút sự chú ý của người đọc và khiến họ quan tâm đến bản đề xuất. Các nhà đầu tư không chỉ xem xét bản kế hoạch của bạn mà họ còn hàng tá kế hoạch khác phải thông qua. Chắc chắn, họ sẽ xem lướt qua bản kế hoạch, nhưng họ thường đọc rất kĩ phần tóm tắt – nếu nó không quá dài. Độ dài lý tưởng của phần này là bao nhiêu? Theo Brian Finch, tóm tắt nên tóm gọn trong một trang. Phần tóm tắt có hay, người đọc mới hứng thú để xem tiếp phần còn lại. Chỉ viết trong một trang? Vậy làm sao có thể truyền tải hết thông điệp mà bản kế hoạch cần hướng đến? Đây thực sự là một yêu cầu khó khăn nhưng bạn hoàn toàn có thể thực hiện được. Bí quyết là chỉ lựa chọn các luận điểm, số liệu quan trọng và sau đó lọc đi những chỗ không cần thiết, như các tính từ hoa mĩ hoặc những câu văn miêu tả. Hãy tưởng tượng rằng mình là một nhà báo ngoài cuộc đang viết bài về dự án.

Thông tin doanh nghiệp

Chẳng ai muốn tài trợ cho một doanh nghiệp mà họ không biết cả. Dù có thể bạn đã đề cập đôi nét về doanh nghiệp trong phần tóm tắt, nhưng điều đó vẫn chưa đủ. Đây là lý do nhà đầu tư sẽ đọc sang phần này. Mục tiêu của phần này là truyền tải nhanh chóng các thông tin mấu chốt, từ đó vẽ lên một bức tranh toàn cảnh về doanh nghiệp để giúp người đọc thấu hiểu cặn kẽ nội dung bản kế hoạch. Chỉ với vài dòng ngắn ngủi, đề mục này chính là phần để bạn khắc ghi dấu ấn về doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư. 

Hãy khái quát hoạt động kinh doanh của bạn bằng những câu hỏi sau:

•         Nó là gì, hoạt động trong lĩnh vực nào? Địa điểm kinh doanh?

•         Thời gian thành lập? Ai thành lập? Lý do thành lập?

•         Đã thành công hay chưa và nếu chưa thì lý do vì sao?

Thị trường

Bạn có thể bắt đầu phần này bằng việc giới thiệu đôi nét về thị trường mà mình đang cạnh tranh hoặc dự kiến sẽ tham gia. Tiếp đó, hãy xác định và diễn giải thật chi tiết về thị trường này. Cốt lõi của vấn đề mà bạn cần tìm hiểu là: Vì sao khách hàng đang hoặc sẽ lựa chọn các sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn? Đâu là những lợi ích thiết thực họ nhận được?

Cơ chế hoạt động

Tùy vào từng loại hình kinh doanh mà bạn sẽ cần giải thích về cơ chế hoạt động. Nếu người đọc không biết, hoặc hiểu chưa đúng về lĩnh vực kinh doanh của công ty, bạn sẽ cần lý giải rõ ràng về các yếu tố then chốt để cung cấp cho họ những thông tin cần thiết. Các chuyên viên tài chính thường có kiến thức bao quát trên nhiều lĩnh vực khác nhau, do đó, bạn hãy chuẩn bị chi tiết cho việc trả lời các câu hỏi bởi họ sẽ kiểm tra độ am hiểu của bạn về hoạt động kinh doanh của công ty. Có hai lý do khiến việc trình bày cơ chế hoạt động đóng vai trò cực kì quan trọng: 

1. Lợi thế cạnh tranh của bạn có thể tiềm ẩn ngay trong cách thức vận hành thường nhật của công ty. Nếu bạn không trình bày về điều này, làm sao nhà đầu tư có thể nhận ra điểm khác biệt và ưu thế của bạn?

2. Người đọc có thể hiểu chưa đúng về cơ chế vận hành của công ty và điều này khiến họ dễ đưa ra các đánh giá sai lầm. Trên cơ sở này, kể cả khi nhà đầu tư chấp nhận hỗ trợ bạn, mối quan hệ hợp tác cũng sẽ không tiến triển tốt đẹp. Do đó, bạn nên:

- Miêu tả về các quy trình vận hành;

- Chứng minh khả năng kiểm soát;

- Nhấn mạnh những điểm khác biệt;

- Thể hiện kinh nghiệm kinh doanh.

Đội ngũ quản lý

Nguyên cứu đã chỉ ra rằng nhân tố quan trọng nhất đối với các nhà đầu tư khi đánh giá một bản đề xuất kinh doanh là đội ngũ quản lý. Bạn chính là đội ngũ quản lý. Bạn có thể đưa doanh nghiệp đi đến thành công. Hãy tự tin nói cho nhà đầu tư biết về bản thân và thể hiện những điểm sáng trong hồ sơ của mình. Cũng đừng quên giới thiệu vắn tắt về hồ sơ của từng thành viên chủ chốt trong ban quản lý. Bạn cần đưa ra những thông tin như: độ tuổi, trình độ học vấn, bằng cấp liên quan, kinh nghiệm và cổ phần nếu có. Tiếp đó, hãy ghi rõ những thành tựu đạt được và nhấn mạnh vào tiến trình thăng tiến sự nghiệp của từng cá nhân. Bạn cần làm bật lên được vốn kinh nghiệm, năng lực chuyên môn và điểm mạnh có liên quan đến vị trí công tác hiện tại của từng thành viên. 

2. Đề xuất kinh doanh 

Bản đề xuất kinh doanh là phần để bạn chào mời dự án của mình đến người đọc. Đề xuất sẽ bao gồm đề xuất về nội dung, thời gian và cách thức thực hiện của dự án kinh doanh. Lí do bạn muốn tiến hành dự án là vô cùng hiển nhiên: để thành lập một doanh nghiệp có khả năng sinh lời. Tuy nhiên, công ty của bạn sẽ có những mục đích xã hội nhất định, do đó bạn cũng cần ghi thêm phần lí do vào bản đề xuất. Nếu yếu tố địa điểm giữ vai trò quan trọng trong bản kế hoạch, bạn nên đề cập đến nó khi cần thiết. Hãy đưa ra những đề xuất ngắn gọn và rành mạch về dự án. Đừng quên đưa ra các mục tiêu cụ thể để giúp người đọc có thể dễ dàng theo dõi. Luôn đảm bảo 5 yếu tố cần thiết cho mục tiêu của bạn: Rõ ràng – Khả thi – Có khả năng đo lường – Hữu ích - Có mốc thời gian.

3. Thông tin tài chính

Dự báo kinh doanh: Dự báo là cốt lõi của toàn bộ bản kế hoạch kinh doanh. Nó cung cấp thông tin đến người đọc về định hướng phát triển của doanh nghiệp, không chỉ một hoặc hai năm đầu mà còn xa hơn nữa. Thông qua các số liệu, bản dự báo thể hiện tiềm năng của dự án, các giả định và độ nhạy của những số liệu trên đối với biến đổi trong giả định kinh doanh. Nó còn cung cấp đến nhà đầu tư, ban tuyển dụng hoặc đối tác kinh doanh những thông số liên quan đến ý tưởng được đề xuất, từ đó cho phép họ đánh giá mức độ tin cậy của bản kế hoạch. 

Những dữ liệu dự báo cần được sắp xếp vào cùng đề mục với dữ liệu kinh doanh cũ. Người đọc sẽ khó lòng so sánh các thông tin tài chính nếu hai nội dung này không được đặt cạnh nhau. Nếu người đọc phải tìm kiếm khắp bản kế hoạch để so sánh giữa số liệu quá khứ và tương lai, họ sẽ cáu gắt vì sự phiền phức và trở nên nghi ngờ rằng bạn đã cố tình che giấu các thông tin quan trọng. Theo Brian Finch, dữ liệu của bạn sẽ bao gồm bốn yếu tố sau:

•         Báo cáo lãi lỗ;

•         Bảng cân đối kế toán;

•         Dự báo về dòng tiền;

•         Báo cáo luồng vốn.

Đừng đi sâu vào những vấn đề liên quan đến cấu trúc tài chính của doanh nghiệp. Nhiều khả năng các thông số bạn đưa ra là thiếu chính xác và không hữu ích cho nhà đầu tư. Hãy chỉ nêu những dữ liệu về kết quả kinh doanh, số vốn cần thiết và mức lợi nhuận thu được. Bạn không cần quan tâm đến mức lãi suất, tỷ lệ nợ trên vốn sở hữu,…

4. Các vấn đề khác 

- Các rủi ro

Các rủi ro thường được đề cập trong phần dự báo của bản kế hoạch kinh doanh. Vị trí hợp nhất cho nội dung này là sau khi trình bày chi tiết các giả định kinh doanh trong bản đề xuất. Vì sao chúng ta cần bàn đến rủi ro? Bằng cách nêu lên các vấn đề hiện hữu, bạn sẽ dễ dàng kiểm soát được cuộc trò chuyện. Trên cơ sở đó, bạn sẽ ngăn chặn được các câu hỏi phát sinh và củng cố thêm tính khả thi của dự án.

- Các vấn đề pháp lý và tính bảo mật

Quá trình gửi bản kế hoạch kinh doanh hoặc biên bản ghi nhớ đến một cá nhân khác sẽ phát sinh các vấn đề pháp lý quan trọng nếu họ không phải là các nhà đầu tư, tổ chức tài chính hoặc cố vấn chuyên nghiệp. Vấn đề pháp lý cũng sẽ xuất hiện nếu các bản kế hoạch được gửi đi, bất kể lĩnh vực gì và người nhận là ai, đó là khả năng đưa đến một thỏa thuận nhất định. Ví dụ, pháp luật Anh hiện nay quy định rằng bản kế hoạch kinh doanh có thể được xem là một bản cáo bạch, đồng nghĩa bạn sẽ phải đính kèm một báo cáo kế toán vào tất cả nội dung bên trong. Yêu cầu trên là hoàn toàn chính đáng đối với một tập đoàn doanh nghiệp lớn, nhưng sẽ trở nên phiền hà nếu bạn là một doanh nghiệp nhỏ. Nguy cơ này chắc chắn sẽ trở thành hiện thực nếu bạn gửi bản kế hoạch cho từ 50 người trở lên. Hơn nữa bạn cũng có nguy cơ bị kiện vì tội trình bày sai sự thật, chiếu theo nội dung của bản kế hoạch, bởi những người đã đầu tư hoặc mua lại công ty của bạn khi hoạt động kinh doanh không diễn ra suôn sẻ. 

Nhằm phòng tránh các rủi ro nêu trên, bạn sẽ cần tham khảo ý kiến từ luật sư để soạn thảo một bức thư phù hợp cho người nhận ký vào và một lời đề tựa cho bản kế hoạch kinh doanh. Bức thư sẽ yêu cầu người nhận cam kết rằng họ là một nhà đầu tư sành sỏi, cá nhân có giá trị tài sản cao, hoặc họ sẽ nhận được sự cố vấn chuyên nghiệp khi xem xét bản kế hoạch,…

5. Chuyển nhượng doanh nghiệp và đấu thầu kinh doanh

Bên cạnh mục đích đấu giá hoặc bỏ thầu các hợp đồng, dự án bất động sản và huy động vốn đầu tư thì một mục đích sử dụng khác của bản kế hoạch kinh doanh là chuyển nhượng doanh nghiệp. Trong những chương cuối cùng của cuốn sách, tác giả sẽ chỉ ra cho bạn những điểm khác biệt quan trọng, những ví dụ trực quan dễ hiểu để tạo dựng một bản kế hoạch hoàn chỉnh nhất. Bên cạnh đó, hãy luôn duy trì sự liền mạch của bản kế hoạch. Bí quyết để thực hiện điều này là xây dựng kế hoạch theo trình tự bạn cảm thấy phù hợp, rồi đối chiếu nó với từng luận điểm quan trọng có trong tài liệu gọi thầu hoặc những điều bạn học hỏi được từ các cuộc trò chuyện. Bên cạnh đó, hãy cân nhắc thật kĩ để đưa ra những đề nghị khác ngoài yêu cầu được liệt kê trong tài liệu gọi thầu. Điều này sẽ tạo điểm nhấn cho bản để xuất của bạn so với các công ty còn lại.

Lời kết:

Lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả sẽ hướng dẫn bạn cách để tạo ra bản kế hoạch kinh doanh thu hút mọi tổ chức tài chính, khiến họ phải đáp ứng mong muốn của bạn và hỗ trợ bạn tới cùng trong công việc kinh doanh. Bạn chỉ có một cơ hội duy nhất để tạo ấn tượng đầu tiên tốt đẹp. Đừng để nó vụt mất. Hãy trình bày một văn bản có tính thuyết phục cao, bố cục đẹp mắt, không mắc lỗi chính tả, ngữ pháp, bao gồm các vấn đề trọng tâm và cuối cùng là chứa các thông tin bổ trợ cần thiết. Bằng kiến thức, kinh nghiệm của mình, Brian Finch - một chuyên gia trong lĩnh vực tư vấn lập kế hoạch kinh doanh và quản lý tài chính - chắc chắn sẽ giúp bạn xây dựng thành công kế hoạch kinh doanh của riêng mình.

Review chi tiết bởi: Kim Chi - Bookademy

Hình ảnh: Kim Chi