Liệu pháp âm nhạc (âm nhạc liệu pháp), tiếng anh gọi là Music Therapy, trong y học, hay còn gọi là cách chữa bệnh bằng âm nhạc, là phương pháp điều trị cho bệnh nhân bằng cách sử dụng âm nhạc.
Âm nhạc liệu pháp là gì?
Liệu pháp âm nhạc là việc sử dụng âm nhạc (nhịp điệu, giai điệu, hòa âm, tiết tấu…) trong mối quan hệ trị liệu để duy trì, phục hồi hoặc cải thiện cảm xúc, nhận thức,cơ thể và sức khỏe tinh thần.
Phân loại liệu pháp âm nhạc
1. Liệu pháp nhạc an thần là phương pháp dùng khúc nhạc uyển chuyển mềm mại có thể làm an thần tĩnh tâm, trấn tĩnh ru ngủ để làm tiêu tan sự căng thẳng và nôn nóng như cổ khúc Xuân giang hoa nguyệt dạ, Mai hoa tam lộng.
2. Liệu pháp nhạc giải uất là dùng nhạc khúc có công năng khai thông tâm sự, giải mối uất sầu để làm hết bệnh tính, tình buồn tích tụ trong lòng như cổ khúc Cổ khúc, Hỉ dương dương.
3. Liệu pháp nhạc đau buồn là dùng khúc điệu tiết luật trầm thấp, bi thương thảm thiết khiến lòng người rung động mà đạt hiệu quả nghệ thuật của “Bi thắng Nộ” (buồn thương thằng giận dữ) như cổ khúc Táng hoa, Tiểu hồ già.
4. Liệu pháp nhạc tươi vui là dùng âm nhạc khiến cho con người cảm thấy nhẹ nhõm, sảng khoái, vui mừng mà xóa bỏ bệnh tình bi ai, ưu tư, uất ức như cổ khúc Bách điểu triều phong, Hoàng điểu lánh.
Liệu pháp âm nhạc trong y học Việt Nam
Tại Việt Nam, người dùng liệu pháp âm nhạc để điều trị bệnh tâm thần là PGS.TS Nguyễn Văn Thọ. Ông đã sử dụng âm nhạc liệu pháp để điều trị bệnh cho một số bệnh nhân tâm thần. Trong đó có anh Lê Viết T.
Anh Lê Viết T. thể hiện sự cắn rứt lương tâm bằng một bức tranh màu sắc sặc rỡ với hình ảnh khá chuẩn nét. Hoàn chỉnh bức tranh, mọi người đều hình dung ra được, bệnh nhân T vẽ một hình người có hàm răng ngay ổ bụng. Theo diễn giải của T, hàm răng đang ở trong bụng như cắn đứt ruột gan của chính bệnh nhân.
Sau đó vài hôm, bệnh nhân T được các bác sĩ cho nghe tiếp một bản nhạc của Beethoven. Khi nghe bản nhạc, T thấy hình tượng cô bé lọ lem và bầy chuột trong tâm trí. ở phần điệp khúc của bản nhạc, bệnh nhân hình dung cả một đoàn quân Pháp đang cầm những cây cờ đỏ diễu binh trên đường và kêu gọi chấm dứt chiến tranh.
Kết hợp liệu pháp vẽ tranh với bệnh nhân này, PGS.TS Thọ phát hiện ra anh đang trải nghiệm bố cục bức tranh bằng hình thù lá cây mọc. Theo diễn đạt, bệnh nhân T muốn gửi gắm tâm tư nguyện vọng sự sống phải có ích. Muốn khơi gợi được cảm xúc trong tâm hồn của bệnh nhân, đòi hỏi người thầy thuốc phải có sự am hiểu nhạc lý một cách chuẩn xác. Ở cùng một bản nhạc, có thể được điều chỉnh theo cung bậc khác nhau, bệnh nhân có một cách hình dung và những cảm xúc rất khác ở sau khi nghe nhạc.
PGS. TS Nguyễn Văn Thọ cho biết, những đứa trẻ sinh ra và lớn lên đều phát triển bình thường. Nếu chẳng may, xung năng sẽ bị dồn xuống vô thức, bị kiềm nén và chuyển dịch thành bệnh lý. Theo lối phân tích tâm lý của PGS.TS Thọ, những cái bị dồn nén không được thể hiện sẽ dễ dẫn đến phân tâm. Khi dùng những dòng âm nhạc giao hưởng, người thầy thuốc mới có thể gợi cho người bệnh một loạt các trải nghiệm giác quan trên cơ thể, làm cho người bệnh thấy được cánh đồng, thấy được quê hương, thấy được lũy tre làng…Theo đó bệnh tình của bệnh nhân có thể sẽ dần được thuyên giảm.
Theo Sống Khoẻ Today