Quảng Bình không chỉ nổi tiếng với thắng cảnh như động Phong Nha – Kẻ Bàng, những bãi biển đẹp, những cánh đồng lúa xanh rì và sự thân thiện của con người, mà nơi đây còn nổi tiếng với nhiều món ăn mộc mạc, giản dị... trong đó có món khoai deo.
Do nơi đây là vùng đất khí hậu khắc nghiệt nên khoai được trồng ở đây rất nhiều. Không như những thành phố lớn biết đến khoai qua những bát canh rau lá khoai, người Quảng Bình trồng khoai chủ yếu là để lấy củ.
Củ khoai deo.
Khoai ở Quảng Bình chủ yếu dâm bằng cành (gọi là ngọn khoai) chứ ít khi dâm bằng củ (khoai giống). Khoai phát triển khá nhanh. Khi thu hoạch người ta có thể mang luộc, nấu canh, nấu chè, làm bánh, làm mứt. Nhưng món ăn độc đáo nhất ở Quảng Bình được chế biến từ khoai là món đặc sản khoai deo.
Khoai lang là món ăn dân dã, quen thuộc với người dân mỗi vùng miền. Nhưng khoai deo thì không phải ai cũng biết đến. Đó là đặc sản mà chỉ Quảng Bình mới có. Khoai deo được chế biến rất đơn giản, nguyên liệu duy nhất là từ những củ khoai lang.
Khoai deo được bán khắp nơi ở Quảng Bình
Để có được những miếng khoai deo dẻo thơm, ngon ngọt đòi hỏi kinh nghiệm của người chế biến trong việc chọn thời điểm làm khoai deo.
Khoai lang tươi sau khi mua hoặc thu hoạch về không nên dùng để chế biến ngay mà nên để cho khoai héo bớt, nhưng không được mọc mầm. Vì khoai mọc mầm khi ăn sẽ rất độc. Khi khoai bớt tươi, bề ngoài củ không còn sáng màu, căng mọng thì đem rửa sạch rồi luộc chín.
Sau đó bóc vỏ, dùng dao thái lát mỏng rồi đem phơi dưới trời nắng to để khoai nhanh khô, dẻo hơn, có màu vàng sậm hơn, và phải có dụng cụ che đậy. Khoai đạt yêu cầu phải có màu nâu cánh gián, khi ăn thấy khoai dẻo, vị ngọt thanh và thơm nức mùi khoai.
Nhiều người còn coi khoai deo như những miếng “sâm” vì màu sắc, vị ngọt và cái deo của nó rất giống với sâm, chỉ khác ở mùi khoai đặc trưng. Thưởng thức khoai deo mọi người sẽ có cảm giác là lạ, mà lại quen quen. Những ai mới thưởng thức lần đầu sẽ thấy quen nhưng khó có thể nhận ra đó là khoai lang. Nhưng thử một lần sẽ “nghiện” và nhớ mãi hương vị của nó.
Khoai deo từ lâu đã trở thành đặc sản của Quảng Bình. Người ở phương xa về, hay người từ nơi khác đến lúc ra đi, không ai mà không mang theo thứ khoai deo đậm đà hương vị đất Quảng này làm quà.
Những ngày thời tiết se lạnh, có dăm bảy miếng khoai deo với chén trà nóng thì còn gì bằng. Đưa từng miếng khoai lên miệng, rồi nhấp ngụm trà. Vị ngọt, deo của khoai kết hợp với vị hơi đăng đắng của trà và hương thơm nồng nàn tạo nên một dư vị khó quên!
www.nlook.vn