Bạn bè-kẻ thù còn nguy hiểm hơn kẻ thù
Tham khảo
What's Worse Than a Coworker Who Undermines You?
Frenemies can be more stressful than enemies.
Published on April 29, 2013 by Adam Grant, Ph.D. in Give and Take
Những đồng nghiệp xấu có thể gây ra nhiều rắc rối. 1 trong những dấu hiệu của 1 đồng nghiệp xấu là họ có 1 kiểu hãm hại dai dẳng- cố tình cản trở sự thành công, uy tín hoặc những mối quan hệ của 1 đồng nghiệp. Nếu bạn từng có 1 đồng nghiệp chủ động gây trở ngại cho hiệu quả công việc của bạn, làm cho bạn trông thật tồi tệ, ăn cắp những ý tưởng của bạn hoặc đưa cho bạn thông tin sai, thì bạn từng là nạn nhân của sự hãm hại.
Đối lập với 1 người hãm hại là 1 người hỗ trợ. Khi các đồng nghiệp ủng hộ, hỗ trợ thì họ là những người cho hơn là những người nhận, làm việc để nâng cao năng suất của chúng ta, làm chúng ta trông thật tốt chia sẻ những ý tưởng và dành thời gian để giúp đỡ.
Hầu hết mọi người giả định rằng các mối quan hệ hoặc là tốt hoặc là xấu. Những đồng nghiệp của chúng ta hoặc là những người lấy (người hãm hại chúng ta) hoặc những người cho (người hỗ trợ chúng ta). Nhưng nghiên cứu cho thấy: những mối quan hệ tích cực và tiêu cực là phụ thuộc nhau.Nhiều người chúng ta có những mối quan hệ với 1 đồng nghiệp hãm hại chúng ta ở 1 số tình huống, nhưng lại hỗ trợ chúng ta ở những tình huống khác. Những ngụ ý của những mối quan hệ ‘vừa yêu vừa ghét’ đó là gì?
Trong 1 nghiên cứu thú vị dẫn đầu bởi Michelle Duffy, các cảnh sát điền vào 1 bảng khảo sát về đồng nghiệp thân nhất của họ thường xuyên làm hại và hỗ trợ họ như thế nào. Những cảnh sát cảm thấy bị hãm hại thì đã ít cam kết trong công việc, trải nghiệm nhiều vấn đề về sức khỏe thể chất hơn và có nhiều khả năng nghỉ việc không phép và vắng mặt. Bị hãm hại là 1 nguyên nhân lớn của stress.
Nhưng khi người hãm hại cũng là người hỗ trợ thì sự việc còn tồi tệ hơn. Những cảnh sát đó thậm chí cam kết ít hơn, có nhiều vấn đề sức khỏe hơn và nghỉ làm nhiều hơn. Nó thực sự tồi tệ khi có 1 đồng nghiệp thay đổi giữa ‘thiên thần’ và ‘ác quỷ’ hơn là phải làm việc với 1 ‘ác quỷ’. Khi 1 đồng nghiệp là 1 người hoàn toàn xấu xa thì bạn biết nên kì vọng điều gì và bạn có thể nghĩ ra những chiến lược để giảm thiểu sự tiếp xúc và cộng tác của bạn với người đó. Nhưng nếu đồng nghiệp đó xấu xa ở 1 số tình huống và hỗ trợ bạn ở những tình huống khác thì bạn khó khăn hơn để tránh mối quan hệ đó, và nó không thể dự đoán được. Như nhóm của Duffy giải thích “Bạn tốn nhiều năng lượng cảm xúc và những nguồn lực hơn để xử lý với những người không nhất quán.”
Những bạn bè-kẻ thù thì tệ hơn những kẻ thù, và nó không chỉ ở nơi làm việc. Nhà tâm lý Bert Uchino phát hiện thấy những kiểu mẫu tương tự trong những mối quan hệ hằng ngày. Trong 1 nghiên cứu, nhóm của ông đã nghiên cứu những người lớn về 10 người quan trọng nhất trong những mạng lưới xã hội của họ đã đáp ứng như thế nào trước những yêu cầu xin hỗ trợ. 1 số mối quan hệ có tính giúp đỡ 1 cách nhất quán, những mối quan hệ khác thì làm sự việc tồi tệ hơn thay vì tốt hơn, và 1 số là mâu thuẫn, có sự trộn lẫn của cả 2. Những người tham gia hoàn thành 2 nhiệm vụ kích hoạt sự lo lắng: Thực hiện 1 bài nói chuyện với sự chuẩn bị rất ít và làm 1 bài kiểm tra toán rất nhanh. Nhóm của Uchino theo dõi nhịp tim của họ.
Con người càng có nhiều mối quan hệ mâu thuẫn, nhịp tim của họ càng đập nhanh trong suốt bài nói chuyện và bài kiểm tra toán. Có những mối quan hệ gần gũi vừa làm hại vừa hỗ trợ liên kết với stress lớn hơn. Trong nghiên cứu khác với hàng trăm người trưởng thành, họ càng có nhiều mối quan hệ mâu thuẫn thì họ càng có nhiều khả năng bị stress, trầm cảm và bất mãn với cuộc sống của họ.
1 ngụ ý của bằng chứng này đó là bạn khôn ngoan hơn thì nên tránh những mối quan hệ mâu thuẫn, thậm chí còn nhiều hơn so với những mối quan hệ hoàn toàn tiêu cực. Nhưng 1 chiến lược khác cũng có thể có hiệu quả. Dù nhận được sự hỗ trợ từ 1 người hãm hại chúng ta gây ra stress, thì nhận được sự hỗ trợ từ 1 người khác có thể có lợi cho bạn. Trong nghiên cứu về những cảnh sát, nhóm của Duffy phát hiện thấy, có được 1 vị sếp hỗ trợ làm giảm phần nào những ảnh hưởng tiêu cực của 1 đồng nghiệp mâu thuẫn. Quả thật sau khi xem xét lại nhiều thập kỉ nghiên cứu về những vị sếp tốt và xấu, nhà tâm lý Robert Sutton kết luận rằng 1 trong những vai trò quan trọng nhất của 1 vị sếp là như 1 tấm chắn bảo vệ giúp con người chống lại những sự tấn công tiêu cực của những mối quan hệ xấu.
Khi chúng ta bị 1 ai đó hãm hại, chúng ta nhận ra tầm quan trọng của việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ 1 người khác. Nhưng nó thậm chí quan trọng hơn khi đầu tư vào những mối quan hệ có tính hỗ trợ đó khi đối phó với 1 ai đó vừa hỗ trợ vừa hãm hại chúng ta.
Nguồn: PsychologyToday