Phần này, chúng ta sẽ bàn luận về quá trình tham gia và làm việc, học tập trong môi trường robocon, từ đó rút ra những vấn đề các bạn thường xuyên gặp phải khi tham gia robocon. Các bạn tham gia robocon nên đợc từ đó sẽ biết chia sẻ cho nhau, biết phân công công việc... để cùng nhau đi lên.
1. Đầu tiên, hãy trả lời câu hỏi: vì sao các bạn muốn tham gia robocon?
Thật sự, robocon là cuộc thi thường niên ở trường cũng như ở khoa chúng ta, vì vậy các bạn sẽ biết về nó rất nhiều, từ đó mỗi người sẽ có những suy nghĩ riêng từ những nguồn thông tin này. Ban đầu, các bạn tham gia có thể là do sự tò mò hay sự yêu thích thực sự, đó có thể là tham gia cho có bạn có bè hoặc là cá tính thích khám phá những điều mới mẻ trong khoa học công nghệ. Dù bắt nguồn từ bất kì lý do nào đi nữa, khi đã tham gia các bạn luôn phải đề ra những mục đích cụ thể cần đạt đến. Có nhiều bạn rất hăng hái tham gia, nhưng trong quá trình làm việc thiếu sự năng động, khả năng hòa nhập vào đội nhóm hạn chế nên chỉ sau một thời gian những bạn này đã ngừng tham gia. Việc này có nhiều nguyên nhân mà chúng ta sẽ bàn luận sau.
Vấn đề rút ra ở đây là các bạn cần tham khảo ý kiến từ nhiều nguồn: thầy cô, bạn bè và sách báo ... Từ đó đề ra những kế hoạch cũng như mục đích cần tiến tới trong quá trình tham gia. Ví dụ: ước mơ của bạn là tự mình chế tạo được chiếc xe hoàn chỉnh. Ban đầu, bạn được phân công về phần cơ khí, (hầu hết các bạn mới tham gia lần đầu đều làm cơ khí) đó là cơ hội bạn thể hiện khả năng hiểu biết về cơ học, cơ hội học hỏi các phần mềm thiết kế cơ khí chuyên dụng, và mục đích bạn cần đạt đến là cùng đồng đội tạo ra những sản phẩm cơ khí tốt, chắc chắn.
2. Vấn đề thành lập nhóm tham gia như thế nào?
Nếu các bạn có đầy đủ bạn bè để lập nên một đội, một nhóm thì đây là điều rất tốt. Các bạn không tốn nhiều thời gian để làm quen, để thống nhất với nhau về cách làm việc, cũng như những ý tưởng đưa ra giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, nếu bạn không tìm được những bạn bè thân quen để lập nhóm thì cũng hãy mạnh dạn đăng kí tham gia. Vì lúc đó bạn sẽ được các thầy hướng dẫn sắp xếp bạn vào một nhóm. Trước lạ sau quen, các bạn sẽ có cơ hội được quen nhiều bạn bè hơn và đó là cơ hội, thử thách, rèn luyện khả năng thích nghi của bạn với môi trường làm việc mới, công việc mới và hợp tác với những con người mới. Và thật sự, bạn sẽ học hỏi và trao đổi được rất nhiều điều từ những con người mới này và đó là những người sẽ cùng bạn trãi qua nhiều giai đoạn thăng trầm trong quá trình tham gia robocon. Bạn hãy trân trọng điều đó!
Và khi các bạn đã tham gia vào một đội, một nhóm rồi, điều quan trọng là khả năng kết dính của các thành viên trong nhóm.
3. Xây dựng nhóm “ vô địch”

Vấn đề thứ 2, chúng tôi muốn đề cập ở đây là về phần teamwork, làm việc nhóm. Đây được xem là một trong những nhân tố rất quan trọng mà câu lạc bộ luôn quan tâm và tạo môi trường cho các bạn hoàn thiện. Nhiều bạn nghĩ phần này không có gì khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ cả. Nhưng bản hãy hỏi ngược lại bản thân xem: 12h trưa nắng chói chang, đội của bạn cần linh kiện thì bạn có sẵn sàng chạy xe đi mua không? Trong đầu bạn sẽ nghĩ rằng, mình không đi thì sẽ có người khác đi thay. Và nếu mình đi thì sẽ có nhiều bất lợi: mình chưa ăn cơm, đi trời nắng thật khó chịu mà còn phải tốn tiền xăng nữa: chẳng thấy lợi ích ở đâu mà toàn thấy bất lợi. Nhưng nếu bạn đi mua mọi chuyện sẽ diễn ra theo chiều hướng rất tốt cho cả nhóm. Trưa hôm đó, nhóm bạn hoàn thành công việc đề ra, và có một bữa cơm thật vui, ai cũng tươi cười mà quên cái nóng 37 độ vì mục đích đề ra của nhóm đã hoàn thành.

a. Đầu tiên, chúng ta bàn luận về không gian làm việc. Đây là yếu tố mà ít người chú ý đến hoặc do yếu tố khách quan tác động nên nhiều khi chúng ta phải cố gắng vượt qua yếu tố này để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Không gian làm việc gần gũi sẽ tạo nên tính thân thiện trong nhóm. Bạn thử tưởng tượng, nhóm các bạn mới được thành lập, các thành viên chưa hiểu ý với nhau trong công việc cũng như ý tưởng, nhưng mỗi thành viên phải làm việc ở những nơi khác nhau, ở những khâu khác nhau! Từ đây sẽ phát sinh nhiều mâu thuẫn, và khả năng thống nhất trong công việc là rất thấp. Từ nguyên nhân này sẽ nảy sinh rất nhiều vấn đề trong khả năng làm việc nhóm. Và cách giải quyết những tình huống như vậy đó là đưa ra những quy tắc cho nhóm. Nhưng trước tiên nhóm hãy bầu ra một người nhóm trưởng.

b. Vai trò của các thành viên trong nhóm
Nhóm trưởng sẽ được bầu ra bởi các thành viên trong nhóm, hoặc được thầy hướng dẫn chỉ định. Vai trò của nhóm trưởng thật sự đặc biệt và luôn phải trao dồi khả năng lãnh đạo, phân công sắp xếp cũng như khả năng chuyên môn để có thể hoàn thành tốt công việc của mình.
Trưởng nhóm ở đây không đơn giản chỉ là lớp trưởng với việc nhắc nhở hay thông báo cho các bạn biết về những thông tin từ thầy cô, từ khoa hay nhà trường, hay đề ra những kế hoạch sinh hoạt cho lớp mà trưởng nhóm ở đây phải quản lý một nhóm làm việc cần đạt đến một mục đích cụ thể đòi hỏi sự nổ lực của tất cả các thành viên. Ban đầu trưởng nhóm cần thường xuyên liên lạc với các anh nhiều kinh nghiệm, với các thầy hướng dẫn để biết được nhiệm vụ của nhóm trong từng giai đoạn và phải linh hoạt phân công các bạn một cách hợp lý để hoàn thành nó theo đúng lịch trình đã định. Trưởng nhóm không chỉ quan tâm đến kết quả đạt được của nhóm, mà cần phải đảm bảo sự hòa hợp thống nhất giữa các thành viên trong nhóm. Trường hợp những bạn nghỉ tham gia robocon lưng chừng cũng có phần trách nhiệm của nhóm trưởng. Phải có sự phân chia công việc đồng đều giữa các thành viên để không có trường hợp thành viên trong nhóm không có việc làm, hay làm quá ít dẫn đến tình trạng “nhìn bạn khác làm”, điều này dễ gây đến chán nản trong quá trình tham gia. Mặt khác nhóm trưởng còn phải quan tâm đến hoàn cảnh và tâm trạng của các thành viên, để đảm bảo cho các thành viên luôn trong trạng thái làm việc tốt nhất.
Trên đây là những dẫn chứng tiêu biểu đối với công việc của một nhóm trưởng, từ đó có thể thấy vai trò của nhóm trưởng thật sự quan trọng, và luôn phải không ngừng học hỏi vừa để đảm bảo uy tín với các thành viên trong nhóm, vừa để đảm bảo tiến độ công việc được giao.
Còn đối với các thành viên còn lại, các bạn là nhân tố chủ chốt tạo nên thành công của một đội, một nhóm. Hầu hết với tâm lý mới tham gia, các bạn sẽ tò mò rất nhiều và làm việc rất chăm chỉ, nhưng điểm khác biệt giữa nhiều bạn là khả năng duy trì tinh thần như vậy. Thời gian đầu các bạn thường làm theo những gì được nhóm giao phó, các bạn đừng quá kì vọng vào khả năng của mình, hãy làm từ từ và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Các bạn hãy thường xuyên hỏi ý kiến các đàn anh có kinh nghiệm để có thể hoàn thành “xuất sắc” nhiệm vụ của mình cho dù đó là nhiệm vụ đơn giản nhất. Có nhiều bạn “tự tin” vào khả năng của mình nên “nôn nóng” làm những nhiệm vụ khó hơn và từ đó xuất hiện những thách thức mới. Nếu các bạn vẫn hoàn thành tốt những nhiệm vụ đó, thật sự đó là một bước đà phát triển rất tốt cho các bạn tiếp tục học hỏi và phát triển trong những thời gian sau này. Nhưng nếu thất bại, tâm lý chán nản sẽ xuất hiện và sẽ không còn tập trung vào những gì mình được giao, hay tìm những việc khác để làm! Từ đó sẽ làm xáo trộn những mục đích và nhiệm vụ của cả nhóm. Việc này giống như trong đá bóng, nếu bạn được giao nhiệm vụ theo kèm tiền đạo đối phương, bạn không hoàn thành tốt và liên tục để tiền đạo đối phương vượt qua, từ đó bạn sẽ chán nản và muốn lên làm tiền vệ hay tiền đạo, trong khi những vị trí đó đã có những thành viên khác thực hiện rất tốt. Như vậy các bạn sẽ xử trí tình huống này như thế nào? Bạn không được phép mất tập trung đối với nhiệm vụ của mình, hãy kêu gọi sự giúp đỡ từ những thành viên xung quanh, và khi bạn vượt qua được khó khăn, đó sẽ là “cú hích” rất lớn đối với bạn cũng như giúp cho tinh thần tập thể của nhóm bạn tăng lên rất nhiều. Trường hợp này cũng đòi hỏi các thành viên khác, cụ thể là trưởng nhóm phải biết tình hình công việc của từng thành viên, từ đó đề ra những hành động giúp đỡ, “ bọc lót” cho tốt cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ đề ra.
Ngoài ra, câu lạc bộ luôn tổ chức những hoạt động mang tính đồng đội cao: bóng đá, game halflife … vừa mang tính chất giải trí, vừa tăng cường khả năng hỗ trợ giữa các thành viên trong nhóm.
Tuy nhiên, xã hội nào cũng phải có luật lệ, và đội nhóm nào cũng phải có quy tắc. Quy tắc trong nhóm chính là yếu tố giúp các bạn đồng nhất với nhau về thời gian và cách thức làm việc.

c. Quy tắc chúng ta bàn luận ở đây chính là hệ thống về luật tôn vinh.
Đó là một hệ thống quy luật đơn giản nhưng mạnh mẽ, kiểm soát hành vi bên trong của mọi đội nhóm, tổ chức, gia đình, cá nhân và thậm chí cả quốc gia. Những quy luật này quyết định cách chúng ta cư xử với các thành viên trong nhóm. Chúng là trái tim và tinh thần của đội. Các quy tắc đề ra phải thật sự rõ ràng, chỉ hiểu theo một nghĩa duy nhất. Luôn hướng đến mục đích và lợi ích của tập thể. Chúng ta cần chú ý, những quy tắc đó phải tạo sự thoải mái, không nên quá gò bó cho các thành viên và luôn tận dụng được các kĩ năng và khả năng của từng thành viên trong nhóm.
Khi đã xây dựng được một quy luật như vậy, đó sẽ là văn hóa riêng, phong cách làm việc đặc trưng cho nhóm của bạn. Luật tôn vinh như vậy giúp cho chúng ta có cảm giác luôn được hỗ trợ từ đồng đội, và quan trọng là chúng sẽ giúp nhóm của bạn thành một khối thống nhất.
Điều khó khăn lớn nhất chính là bảo đảm được những quy luật, quy tắc trên được bền vững. Chẳng hạn, trong cuộc họp của nhóm để thống nhất về ý tưởng làm việc hay thực thi những nhiệm vụ sắp tới, nhưng lại thiếu vắng vài thành viên thì thật sự, các bạn hãy xem lại những quy tắc của nhóm, đừng bao giờ xem nhẹ những cuộc họp như vậy, dù đó là bàn về vấn đề “nhỏ” của nhóm. Chúng ta có một chuỗi các kết quả đạt được khi quy tắc được thi hành đúng đắn: quy luật càng chặt chẽ ----> hiệu quả hoạt động càng cao ----> càng phải thắt chặt các sai số quy luật càng chặt chẽ hơn. ----> Sức mạnh của luật tôn vinh thật sự rất to lớn, chúng sẽ gắn kết các cá nhân lại với nhau, bảo vệ toàn đội trong những áp lực lớn nhất, vạch ra những quyết định đúng đắn trong những thời điểm quyết định và sẽ “vùi dập” sự nổi dậy của chủ nghĩa cá nhân. Và điều đó sẽ được thử thách qua những thời điểm mang tính chất quyết định của nhóm bạn trong quá trình tham gia robocon. Ví dụ: trong tình huống thi đấu robocon, trường hợp gay cấn giữa 2 đội, việc retry hay không mang tính quyết định đến sự thành bại, nhóm bạn hay cụ thể là 3 thành viên trên sân sẽ xử lý thế nào? Trong thi đấu, thắng bại là chuyện thường tình, nhưng cách mà chúng ta giành chiến thắng hay thất bại như thế nào mới là quan trọng, nếu trong tình huống đó các bạn cãi nhau và ai cũng muốn ý định mình được thực hiện thì dù cho giành chiến thắng cũng không fairplay khi xét về tinh thần đồng đội và chắc gì trận tiếp theo đội sẽ giành chiến thắng, còn đối với một đội tuy không thắng nhưng ý kiến của họ đưa ra được đồng lòng, nhất trí thì những yếu tố khiến họ chưa giành được chiến thắng chắc chắn sẽ được khắc phục được trong thời gian sau này nhờ tinh thần đồng đội vững chắc đó. Và khi nhóm vượt qua những thời điểm quyết định, chúng ta có thể khẳng định rằng nhóm bạn thật sự đã “vô địch”.
Tuy nhiên để có được một đội “vô địch” thật sự đòi hỏi nhiều yếu tố, một trong những yếu tố rất cần thiết đó là sự “ràng buộc” giữa các thành viên trong công việc.

d. Đây thật sự là một thử thách và là một nghệ thuật trong phân công công việc. Thành viên A không thể thiết kế cơ khí theo ý mình mà phải phù hợp với ý tưởng lập trình, thành viên B lập trình phải dựa vào phần mạch điện, và thành viên C thiết kế mạch điện phải đưa ra những module giao tiếp phù hợp với mô hình thiết kế cơ khí … Từ đó chúng ta có thể thấy phần cơ khí hoàn chỉnh đến mức nào khi được ra vào lập trình, thành viên lập trình hiểu biết về mạch điện như thế nào khi test robot và mạch điện hỗ trợ cơ cấu robot chuyển động hiệu quả đến đâu ... Để đạt được mức độ như vậy, các thành viên trong nhóm mà đặc biệt là nhóm trưởng phải có sự bàn bạc và phân công từng công việc phù hợp với các cá nhân trong nhóm. Vì vậy, các khâu này phải có sự liên hệ chặt chẽ với nhau và từng khâu phải có sự nỗ lực để sự đồng bộ giữa các khâu luôn được đảm bảo, công việc luôn được tiến hành theo đúng lịch trình đề ra. Từ đó, khả năng làm việc nhóm và tinh thần teamwork của nhóm bạn đã thật sự tiến bộ rất nhiều.

e. Xây dựng phong cách làm việc chuyên nghiệp
Điều cuối cùng, chúng ta bàn bạc ở đây chính là tính chuyên nghiệp trong làm việc: đó không phải là một phong cách làm việc cao siêu, làm những việc thật to lớn. Tính chuyên nghiệp thể hiện kết quả đạt được đối với bất kì một công việc mà bạn được giao. Nếu bạn được giao hãy dọn dẹp xưởng cơ khí trước khi về trong vòng 3 ngày liên tiếp. Bạn sẽ hoàn thành nó như thế nào? Chắc chắn trong bạn sẽ làm rất tốt trong ngày đầu tiên. Và đến ngày thứ 2 thì vẫn gọn gàng, nhưng trong lúc thực hiện bạn không còn sự tập trung nữa. Đến ngày thứ 3, nhìn có vẻ mọi thứ đều ok nhưng thật sự lúc thực hiện bạn không còn coi nó là quan trọng nữa vì bạn sẽ nghĩ rằng: điều đó không thật sự quan trọng vì ngày mai chúng sẽ bề bộn trở lại. Và từ đó tính chuyên nghiệp trong lúc làm việc của bạn đã giảm đi rất nhiều và nền tảng để bạn trở thành một kỹ sư làm việc chuyên nghiệp đã bị đánh sập từ khi nó còn chưa được xây dựng!
Có câu: “ kỹ sư phải động não trước khi động thủ”. Các bạn luôn phải tìm ra giải pháp trước khi thực hiện một vấn đề, luôn tính toán mọi trường hợp xảy ra khi bạn thực hiện chúng, không khác gì khi bạn chơi ván cờ. Nếu bạn thấy những người nhiều kinh nghiệm làm cơ khí, nhìn trông thật đơn giản và thích mắt, nghĩ mình cũng làm được thế là bắt tay vào làm, kết quả ngoài sức tưởng tượng: chúng ta phải mua nhôm mới để làm lại. Vì bạn chưa lường trước được độ phức tạp của vấn đề, chưa học hỏi được kinh nghiệm của những người đi trước. Và có một đặc trưng đối khi làm robocon cũng như nhiều việc khác, khi bạn có nhiều giải pháp và không biết lựa chọn giải pháp nào thì hãy tìm kiếm những ví dụ đơn giản mà thực nghiệm giải pháp đó, bạn sẽ thấy ngay từ thực tế kết quả đạt được và tìm ra lời giải cần thiết nhất.
Tuy nhiên, các bạn nên hiểu rằng, trong một nhóm bạn tài giỏi đến đâu thì mọi ý kiến bạn đưa ra không nên mang tính áp đặt và phải có sự bàn bạc giữa các thành viên trong nhóm và hỏi ý kiến của Giáo viên hướng dẫn. Điều này thật sự cần thiết, có những vấn đề với những kinh nghiệm của bạn không thể giải quyết được và bạn không thể bảo thủ và giữ vấn đề đó để bạn và nhóm bạn tự nghiên cứu vì thời gian có hạn, hãy hỏi ý kiến của người dẫn dắt bạn hay các thành viên có kinh nghiệm, bạn sẽ thu được những kết quả hữu ích bất ngờ.
Ngoài ra, bạn không chỉ thể hiện tinh thần teamwork trong nhóm của bạn mà còn phải thể hiện teamwork với những nhóm khác. Điều này thật sự rất quan trọng, nó ảnh hưởng rất lớn đến lợi ích không chỉ nhóm của bạn mà còn ảnh hưởng đến lợi ích của khoa, của câu lạc bộ. Hãy giúp đỡ các nhóm khác, các đội khác cùng lớn mạnh, từ đó chúng ta không chỉ có số lượng mà còn chất lượng các đội tham gia và đủ mạnh để chiến thắng các đội khác. Và những điều đó các bạn không thể tự làm được, có những vấn đề hãy hỏi ý kiến của thầy hướng dẫn, đó là những người luôn đặt lợi ích của tập thể lên hàng đầu, trong đó có lợi ích của bạn.
Tóm lại bạn hãy luôn hoàn thành thật tốt công việc được giao. Thực hiện đến đâu phải chắc chắn rằng mọi thứ mình đã tập trung làm hết mình. Và đừng bao giờ tìm cớ để bào chữa những sai lầm vì nếu điều đó xảy ra bạn sẽ không thể tiến bộ trong môi trường luôn đòi hỏi sự cố gắng và quyết tâm khi tham gia robocon.
Sưu tầm.
Nguồn: http://nvn.net.vn/forum/showthread.php?274