Kiến trúc Đà Năng trước và sau ngày giải phóng

Trước ngay giải phóng kiến trúc Đà Nẵng thưa thớt, thành phố thanh bình và quan đãng hơn. Các công trình đặc sắc thường thấy đều nằm trên các tuyến đường chính, khu trung tâm chính của thành phố. Hầu hết các đặc điểm đầu mang phong cách kiến trúc phương Tây như   một phần nhỏ mang tính bản đại thể hiện ở kiến trúc dân gian như đình làng…

Các kiến trúc có tỉ lệ và tỷ xích vừa phải, xây dựng chỉnh chu và tuân thủ các nguyên tắc cảnh quan do đó cả kiến trúc công trình và mật độ xây dựng vừa phải làm cho thành phố bên dòng sông đậm nét trữ tình, thơ mộng..

                          Cảnh quan kiến trúc bên bờ Tây sông Hàn

             Hình ảnh chợ Cồn ngày trước – đậm nét kiến trúc phương Đông

Cảnh quan đường phố Bạch Đằng trước ngày giải phóng – ngăn nắp và rợp bóng cây

Sau ngày giải phóng, thành phố Đà Nẵng phát triển thành trung tâm đô thị của vùng miền Trung – Tây Nguyên. Trong thời gian này Đà Nẵng đã có những bước vượt bậc, bước vào thời kỳ xây dựng ồ ạt trên diện rộng. Sự thay đổi nhanh chóng bộ mặt đô thị với việc mở ra nhiều đường phố mới trong khu phố cũ như đường Nguyễn Văn Linh nối dài sân bay quốc tế Đà Nẵng vào Trung tâm thành phố, đường Hàm Nghi – Lê Đình Lý, đường Cách Mạng Tháng 8, đường 2-9, đường ven sông Bạch Đằng ( Bạch Đằng - Trần Hưng Đạo), đường ven biển ( Nguyễn Tất Thành, Trần Hưng Đạo). Hệ thống giao thông, cảnh quan đường phố cũng được quan tâm, đầu tư, Những đường phố trung tâm, thuộc khu phố Trung tâm Đà Nẵng, nơi tập trung nhiều cơ quan hành chính, chính trị của thành phố nằm trên các tuyến đường Bạch Đằng- Trần Phú, và tập trung buôn bán sầm uất nhất Đà Nẵng nên mật độ xây dựng và mật độ cư trú cao ở đường Hùng Vương (Trung tâm thương nghiệp Thành phố, Chợ Hàn…), Đường Phan Châu Trinh, đường Ông Ích Khiêm, đường Hoàng Diệu… Tuy nhiên, môi trường cảnh quan trong các khu phố trung tâm không được quan tâm đúng mức, chưa tạo nên môi trường ở, làm việc, sinh hoạt, buôn bán nghỉ ngơi và vui chơi có chất lượng. Công tác quản lý quy hoạch còn lỏng lẻo, chưa có những quy định hợp lý đã ảnh hưởng đến KTCQ và môi trường đô thị. Ví dụ:

+ Đường cảnh quan ven sông Hàn - Bạch Đằng Tây : vừa được hoàn thành cuối năm 2004 là trục đường có KTCQ đẹp. Vỉa hè phía bờ sông được mở rộng để làm đường đi dạo, tổ chức các ghế ngồi nghỉ ngơi, ngắm cảnh dưới các lùm cây bóng mát, là nơi hóng mát lý tưởng cho người già. Cây xanh được nghiên cứu kỹ để vừa bảo đảm chức năng, vừa thoả mãn nhu cầu thẩm mỹ. Công trình xây dựng được quan tâm. Ngoài các công trình hành chính như trụ sở Uỷ ban Nhân dân, trụ sở Thành uỷ, các cụm công trình cao tầng xuất hiện làm phong phú thêm cho cảnh quan đường phố.

Tuy nhiên trong quá trình thi công tuyến đường, Những hàng cây rợp bóng mát đã bị chặt trụi, thay vào đó là những hàng cau, dừa, cọ tạo mỹ quan, nhưng thiếu bóng mát. Mật độ cây xanh và cỏ quá ít, thay vào đó là những mảng bê tông nóng nực.

a. Trước cải tạo: Đường Bạch Đằng với nhiều cây bóng mát

b. Đường Bạch Đằng sau cải tạo

Sau cải tạo – cảnh quan tươm tất, hiện đại hơn nhưng thiếu vắng bóng cây.

Kiến trúc công trình sau này giải phóng phong phú hơn, hoạt động xây dựng nhộn nhịp hơn hòa cùng nhịp điệu phát triển của thành phố, trong đó có những công trình được xây dựng với thiết kế cẩn thận như Chợ Hàn, gần đây có nhà cao tầng Indochina …nhưng song song đó cũng có những công trình xây dựng ồ ạt vội vãcho Kiến trúc cao tầng xây dựng nhanh chóng nhưng chưa mang đến hiệu quả cao do  khai thác tối đa diện tích sử dụng nên đã làm cho mật độ cao, chóng ngợp không gian. Hệ thống quy hoạch, quản lí và xây dựng còn chưa đồng bộ đã dẫn đến hậu quả bộ mặt đô thị có nhiều thay đổi đáng kể nhưng không đồng nhất.

                      Kiến trúc chợ Hàn – một trong những kiến trúc hiện đại mang đậm tính nhiệt đới

                                                                                              KHOA KIẾN TRÚC - ĐH DUY TÂN