Lãi suất danh nghĩa cũng là mức lãi suất mà bạn kiếm được từ tiền của mình nếu bạn có tài khoản tiết kiệm, hoặc nó cũng là mức lãi suất mà bạn phải trả khi bạn vay tiền. Ví dụ, nếu bạn vay 10.000 USD từ ngân hàng với mức lãi suất là 5% thì lãi suất danh nghĩa là 5%.

Tuy nhiên vấn đề ở lãi suất danh nghĩa là nó không tính đến tỷ lệ lạm phát (sự gia tăng về giá cả hàng hoá và dịch vụ). Lạm phát là thước đo để biết đồng tiền của bạn có giá trị bao nhiêu so với một năm trước. Về cơ bản, lãi suất danh nghĩa sẽ tính đến sự giảm giá trị của đồng tiền. Vì vậy, sự khác biệt giữa lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa là lãi suất thực sẽ tính cả tỷ lệ lạm phát.

Vì vậy, trong ví dụ của chúng tôi ở trên, bạn đã trả cho người cho vay 5% với khoản vay 10.000 USD. Tuy nhiên, nếu tỷ lệ lạm phát là 2%, thì lãi suất thực là 3% (5-2). Về cơ bản, lãi suất thực được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát. Để xác định công thức tính lãi suất thực, thì đây là phương trình chính xác hơn để tính toán mức lãi suất thực:

Như bạn thấy trên phương trình, bạn phải chia (1+ lãi suất danh nghĩa) với (1 + tỉ lệ lạm phát). Sau khi chia, bạn sẽ trừ tất cả với 1. Từ đó, bạn sẽ nhận được lãi suất thực. Công thức kinh tế được trình bày bên trên chỉ là một cách thể hiện khác để rút ra được kết quả gần giống (3%). Tuy nhiên, nói như vậy nhưng công thức trên sẽ cho bạn một câu trả lời chính xác hơn về lãi suất thực, trái với việc phải trừ đi tỷ lệ lạm phát từ mức lãi suất danh nghĩa.

Để có được con số tỷ lệ lạm phát hàng năm, bạn có thể vào trang web BLS. Tỷ lệ lạm phát hàng năm được sử dụng để xem xem giá trị đồng tiền đã giảm như thế nào trong năm qua. Ngoài ra, lạm phát cũng được định nghĩa là sự tăng giá của hàng hóa và dịch vụ.

TÍNH TOÁN TỶ LỆ LẠM PHÁT

Nếu bạn muốn tự mình tính tỷ lệ lạm phát, đây là công thức: (CPI1 - CPI2) / (CPI2) * 100)

Đây là một hình ảnh cho phương trình:

Về cơ bản, bạn sẽ lấy chỉ số giá tiêu dùng một năm (CPIx + 1) trừ đi chỉ số giá tiêu dùng của năm trước (CPIx). Vì vậy, nếu bạn đang cố gắng tìm tỷ lệ lạm phát để xác định mức lãi suất thực, bạn sẽ lấy chỉ số CPI hàng năm của năm 2017 và trừ đi CPI hàng năm của năm 2016. Bạn sẽ lấy số đó và chia cho chỉ số giá tiêu dùng năm 2016 (CPIx). Sau đó, bạn nhân kết quả mới nhận được với 100. Kết quả cuối cùng là tỷ lệ lạm phát, được biểu diễn dưới dạng phần trăm. Để có được số CPI, hãy truy cập trang vào trang web của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Ví dụ chúng ta đã sử dụng ở trên để tính tỷ lệ lạm phát hàng năm - tỷ lệ lạm phát trong năm qua. Điều này là bởi vì chúng tôi muốn tìm ra lãi suất thực.

Tuy nhiên, công thức này có thể được sử dụng để xác định tỷ lệ lạm phát trong một khoảng thời gian, ví dụ từ năm 1994 đến năm 2012. Tất cả những gì bạn phải làm là lấy chỉ số CPI hàng năm của năm 2012 và trừ đi chỉ số CPI hàng năm của năm 1994.

VÍ DỤ VỀ TÍNH LÃI SUẤT THỰC

Giả sử khoản thể chấp của bạn phải chịu mức lãi suất 6%. 6% là lãi suất danh nghĩa. Tuy nhiên, bạn lại muốn tính toán lãi suất thực.

Vậy thì, trước hết, bạn lấy CPI hàng năm của năm 2017 và trừ đi CPI của năm 2016. Ví dụ: Chỉ số CPI hàng năm của năm 2017 là 239,207 và chỉ số CPI hàng năm của năm 2016 là 236,648. Khi bạn trừ 239.207 từ 236.648, bạn sẽ có 2.559. Sau đó, bạn sẽ lấy 2,559 và chia cho CPI hàng năm 2016 (236,648), bạn sẽ có 0,01. Sau đó, lấy 0,01 và nhân lên 100, để có được 1%. Vì vậy, nếu lãi suất danh nghĩa là 6% và tỷ lệ lạm phát là 1% thì lãi suất thực là 5%.

Tất cả “những thứ trên trời dưới biển” nói về lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa - chúng thực sự không phải những thứ quá quan trọng trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Nhưng biết được sự khác biệt giữa hai loại lãi suất sẽ cho phép chúng ta đưa ra các quyết định tài chính tốt hơn và xây dựng một khuôn khổ tốt hơn cho cách chúng ta nhìn toàn diện về tiền.