Prednisone là một hoạt chất thuộc nhóm kháng viên Corticosteroid quen thuộc với không chỉ các bác sĩ, dược sĩ mà ngay cả với những người dân bình thường. Nó đã từng được biết tới như một loại “tiên dược” với khả năng chống viêm hiệu quả, tác dụng tốt trên rất nhiều bệnh lý khác nhau. Nhưng thực tế liệu Prednisone có thần tiên tới vậy không? Trước khi đưa ra câu trả lời chính xác cho câu hỏi này, Namud xin giới thiệu với các bạn một số điều nên biết về Prednisone. 

1. Prednisone có tuổi đời khoảng 50 năm.

Việc phát hiện ra prednisone vào những năm của thập kỷ 50 đã trở thành một cuộc cách mạng trong điều trị viêm khớp.

Kể từ đó, nó được sử dụng trong điều trị rất nhiều bệnh lý khác nhau, điển hình là hen phế quản, viêm khớp, lupus và xơ cứng bì. Nhờ nó mà rất nhiều bệnh nhân đã được cứu sống. Nhưng giống như tất cả các thuốc khác, bên cạnh những lợi ích cũng cần phải cân nhắc với những nguy cơ tiềm ẩn mà prednisone có thể đem tới.

2. Prednisone có rất nhiều loại generic trên thị trường, vì vậy chúng không tốn kém

Prednisone đã hết hạn bằng sáng chế từ lâu, do đó nó sẽ không làm “thâm hụt” ví của bạn quá nhiều. Một số brand-name phổ biến như Deltasone, Prednicot, Rayos và Sterapred. Các hiệu thuốc có thể có cùng lúc nhiều loại prednisone khác nhau trên kệ, đồng nghĩa với việc đôi khi màu sắc hoặc hình dạng của viên prednisone của bạn có thể thay đổi.

Hãy hỏi lại dược sĩ nếu nhưng bạn không chắc chắn lý do tại sao có sự thay đổi này. Ngoài ra, bạn có thể miêu tả đặc điểm của viên thuốc tuyệt vời bạn đã từng sử dụng trước đó.

3. Prednisone giống như cortisol và tác dụng bằng cách ức chế hệ thống miễn dịch của chúng ta.

Prednisone thuộc nhóm corticosteroid. Những thuốc này bắt chước cortisone – là một chất tự nhiên được phát hành bởi tuyến thượng thận của chúng ta để đáp ứng lại tình trạng viêm và stress. Prednisone kiểm soát tình trạng viêm bằng cách ức chế hệ thống miễn dịch, và có tác dụng giảm viêm mạnh gấp bốn lần so với cortisol.

Prednisone không giống như các steroid đồng hóa (còn có tên gọi khác là anabolic steroid androgen – AAS), tuy nhiên chúng có thể gây phản ứng dương tính trong thử nghiệm chất doping. AAS là một dẫn xuất tổng hợp từ hormone testosterone của nam giới, nó có tác dụng chính ngắn hạn nhưng rất mạnh mẽ trên cơ thể người: tăng sức mạnh lên khoảng 5- 20% so với ban đầu, tăng khối lượng cơ từ 2 – 5 kg. Do đó, AAS thường bị lạm dụng nhằm tạo lợi thế cho các vận động viên trong thi đấu thể thao. (Theo Spinger)

4. Prednisone được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau…

Bao gồm hen phế quản. dị ứng, nổi mẩn ngoài da, rối loạn ruột và một số dạng viêm khớp. Cho tới nay các chuyên gia vẫn chưa tìm ra chính xác nguyên nhân của các bệnh lý này, mà chỉ biết chúng đều liên quan đến phản ứng viêm của cơ thể. Ví dụ như hen phế quản là một bệnh viêm mạn tính đường hô hấp với triệu chứng của phản ứng dị ứng

Prednisone có tác dụng tốt trên hững bệnh lý này nhờ tác dụng chống viêm của chúng, nó giống như gắp những ngọn lửa ra khỏi đám cháy. Và nó cũng có thể giúp giảm đau.

5. Liều của prednisone khác nhau rất nhiều, phụ thuộc vào từng chỉ định

Liều khởi đầu của prednisone rất phức tạp, thường bệnh nhân sẽ được bắt đầu với liều cao sau đó được giảm dần trong vài ngày và vài tuần tiếp theo. Có một ranh giới giữa việc sử dụng quá nhiều hoặc quá ít prednisone. Nếu các hướng dẫn sử dụng prednisone của bạn không rõ ràng hoặc khó hiểu, hãy luôn nhớ hỏi lại bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn.

Không bao giờ sử dụng prednisone với liều cao hơn so với liều bác sĩ đề nghị. Không bao giờ bắt đầu một quá trình điều trị với prednisone mà không thảo luận với bác sĩ của bạn. Luôn luôn tuân thủ chính xác theo hướng dẫn của bác sĩ.

6. Prednisone có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày của bạn nên được uống trong bữa ăn.

Nếu bạn vẫn còn cảm thấy đau sau khi dùng prednisone trong bữa ăn, hãy dùng thử thuốc kháng acid. Nếu sự khó chịu này vẫn tiếp tục hoặc tiến triển nặng hơn, hãy quay lại gặp bác sĩ và trao đổi thêm về vấn đề này.

Bạn cũng có khả năng bị viêm loét dạ dày nếu sử dụng prednisone chung với các thuốc chống viêm và aspirin. Nếu bạn được chỉ định sử dụng các loại thuốc này, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc sử dụng kèm những thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày để giảm thiểu nguy cơ viêm loét dạ dày.

7. Hãy uống prednisone 1 lần duy nhất vào buổi sáng cùng bữa ăn để giảm thiểu nguy cơ ức chế tuyến thượng thận.

Ức chế tuyến thượng thận khi cơ thể ngừng sản xuất cortisol – là một tác dụng ngoại ý có thể xảy ra nếu sử dụng prednisone dài ngày. Do đó, cũng giống như các thuốc khác thuộc nhóm glucocorticoid, prednisone nên được uống vào buổi sáng để giảm thiểu nguy cơ này, vì khi đó nồng độ hydrocortisol trong máu đạt mức cao nhất trong ngày. Việc sử dụng prednisone vào buổi sáng còn giúp bạn có một giấc ngủ đêm trọn vẹn hơn so với việc sử dụng prednisone vào buổi tối, khiến bạn có nguy cơ cao gây mất ngủ.

Khi cần điều trị prednisone uống dài ngày, thuốc thường được quy định sử dụng một lần mỗi ngày. Đôi khi, khi cần điều trị với prednisone liều cao, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thuốc 2 lần/ ngày trong một thời gian ngắn trước khi giảm xuống chỉ còn là 1 liều duy nhất hàng ngày.

8. Nếu ngưng sử dụng prednisone đột ngột, bạn có thế có triệu chứng cai nghiện

Điều này không có nghĩa là prednisone có khả năng gây nghiện.  Thực tế là sau khi ngưng sử dụng prednisone, cơ thể bạn sẽ mật một khoảng thời gian để có thể trở lại tái sản xuất cortisol một lần nữa, nhất là khi bạn đã được điều trị với prednisone trên hai tuần.

9. Prednisone có thể làm bạn dễ bị nhiễm khuẩn hơn.

Hầu hết các thuốc đều có tác dụng ngoại ý và prednisone cũng không phải ngoại lệ. Nhiễm trùng là một tác dụng ngoại ý thường gặp khi sử dụng prednisone vì nó ức chế hệ miễn dịch của bạn. Prednisone cũng có thể gây mất ngủ và ảnh hưởng tới tâm trạng của bạn. Bệnh nhân đang điều trị tiểu đường có thể gặp khó khăn hơn trong việc kiểm soát đường huyết của họ hơn so với thông thường.

10. Tác dụng phụ của prednisone có thể rất nghiêm trọng khi phải sử dụng kéo dài.

Prednisone làm giảm hấp thu calci và hình thành xương mới. Do đó, việc  sử dụng prednisone kéo dài có thể dẫn đến xương dòn (loãng xương, tăng nguy cơ gãy xương). Prednisone làm thay đổi sự phân bố mỡ của cơ thể do giữ nước và tăng cân, khiến bạn có thể xuất hiện “khuôn mặt mặt trăng” (mặt to tròn như mặt trăng, da mặt đỏ, mỡ phân bố dồn về vùng vai và thân, còn tay chân thì khẳng khiu. Vết rạn da, mỏng da và sự phát triển tóc gia tăng (rậm lông) cũng là những tác dụng ngoại ý có thể gặp phải. Phụ nữ đang mang thai hoặc dự định có thai  nên báo cho bác sĩ của mình biết trước khi uống Prednisone. Thuốc không được khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ đang cho con bú.

Hãy mang theo một thẻ Steroid hoặc nhãn dán báo động tình trạng sức khỏe nếu bạn đang sử dụng prednisone dài ngày.

11. Tăng cân thường gặp ở người sử dụng prednisone dài ngày do tác dụng giữ nước và tăng cảm giác ngon miệng

Đây là một trong những tác dụng ngoại ý phổ biến khi sử dụng Prednisone. Thuốc khiến cho bạn cảm thấy đói và tăng cân, nhất là khi sử dụng liều cao và điều trị kéo dài. Bạn có thể kiểm soát việc giữ nước của cơ thể bằng cách điều chỉnh chế độ ăn hợp lý: ăn ít muối, nhiều thực phẩm chứa Kali như chuối, mơ, chà là. Một chế độ ăn nhiều protein, ít carbohydrate có thể làm bạn thấy no lâu hơn và làm cho bạn ít có khả năng ăn quá nhiều.

12. Prednisone có thể tương tác với thuốc chống viêm không steroid và thuốc ức chế hệ miễn dịch khác.

Prednisone có thể tương tác với một số loại thuốc khác nhau, bao gồm cả những thuốc tân dược hay đông dược. Hãy nói cho bác sĩ của bạn biết tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng. Sự tương tác phổ thuốc biến nhất là với các tác nhân chống viêm, thuốc chống nhiễm trung (như ciprofloxaxin, một số thuốc kháng HIV), các loại thuốc ức chế miễn dịch khác, thuốc lợi tiểu… Nếu bạn đang lo lắng rằng một số thuốc của bạn đang sử dụng có thể gây tương tác, hãy hỏi lại bác sĩ hoặc dược sĩ để chắc chắn hơn.

Nguồn  drug.com