Nhiều người bị ‘ngứa ngáy’ - họ khao khát được kinh doanh và muốn được tự ‘gãi ngứa’. Nhờ có internet, bạn không còn cần phải đầu tư hàng ngàn đô la vốn để mở văn phòng, thuê nhân viên và bị vướng vào những rắc rối pháp lý (Tin tôi đi, bạn không muốn trải qua rắc rối này đâu :)). Thay vào đó, bạn có được công việc mà mình hằng mơ ước - sản xuất nam châm tủ lạnh vui nhộn, bằng cách thiết lập một công việc kinh doanh tự do ngay tại nhà của mình.

Tôi nghĩ điều này đã giải thích cho việc ngày càng có nhiều chuyên gia nghiên cứu sâu hơn về thế giới kinh doanh tự do. Thật vậy, theo một cuộc khảo sát của GoDaddy năm 2019, một phần ba thế hệ thiên niên kỷ (millennials) có một doanh nghiệp nhỏ hoặc một công việc làm thêm (side hustle). Để giúp bạn bắt đầu kinh doanh tự do và đảm bảo bạn thành công, chúng tôi đã biên soạn một danh sách những việc bạn cần làm trước tiên.

1. Tìm một thị trường ngách có liên quan

Bạn có giỏi về một việc gì đó đủ để người khác sẵn lòng bỏ tiền ra mua sản phẩm của bạn không? Viết lách là sở trường của bạn, hay bạn giỏi thiết kế đồ họa? Dù tài năng tiềm ẩn của bạn là gì, khi bạn quyết định bắt đầu một công việc kinh doanh tự do, điều quan trọng là phải gia nhập một thị trường ngách phù hợp. Nghe có vẻ nhàm, nhưng rất nhiều tân sinh viên đã mắc sai lầm khi theo đuổi đam mê của mình, ngay cả khi họ không giỏi ‘đam mê’ này cho lắm. Khi điều này xảy ra, động lực làm việc của họ sụp đổ, và họ ngay lập tức sụp đổ thay vì quay lại từ đầu để chuẩn bị một kế hoạch mới.

Bạn có thể yêu thích khái niệm tập fitness (fitness training), nhưng nếu bạn cảm thấy mình như muốn tắt thở chỉ sau mười phút chạy bộ, thì có lẽ đây không phải là một ý tưởng kinh doanh hay. Tuy nhiên, nếu bạn giỏi giảng dạy về những vấn đề học thuật, thì có lẽ đây là một ý tưởng làm việc tự do (freelance idea) đáng để khám phá.

2. Vạch ra các mục tiêu có thể đo lường

Để đảm bảo bạn thành công trong dự án mới này, bạn cần vạch ra một vài mục tiêu có thể định lượng được. Khi mới bắt đầu, bạn có thể đo lường thành công bằng cách nhìn vào lợi nhuận vào cuối mỗi tháng. Nhưng có một số phép đo phức tạp hơn mà bạn nên xem xét để tìm hiểu xem, liệu dự án này có tiềm năng hay là nó chỉ có thể  tạo ra vài đồng bạc mỗi tháng. Nhiều chuyên gia khuyên bạn nên sử dụng SMART khi kinh doanh tự do:

·        Tính Cụ thể - Specific: Mục tiêu cụ thể, thực tế về khái niệm nghề tự do của bạn.

·        Có thể đo lường được - Measurable: Bạn sẽ đo lường thành công của doanh nghiệp như thế nào?

·        Tính khả thi - Attainable: Quy trình từng bước về cách bạn sẽ bắt đầu và sau đó là cách bạn để bạn có được khách hàng.

·        Tính liên quan - Relevant: Việc đạt được mục tiêu giúp ích gì cho bạn hoặc công việc kinh doanh tự do của bạn?

·        Thiết lập thời gian - Time-based: Ước tính số ngày cần có để đạt được mục tiêu.

Từ viết tắt SMART sẽ giúp bạn xác định xem liệu bạn có đang đạt được các mốc quan trọng của mình và hoàn thành mục tiêu - cả dài hạn và ngắn hạn hay không. Về sau, việc phải theo dõi các chỉ số hiệu suất chính của bạn là điều cần thiết.

3. Thiết lập giá chiến lược

Tôi đã từng chứng kiến nhiều người mới bắt đầu công việc kinh doanh rất ngại đưa ra mức giá cạnh tranh cho dịch vụ của họ. Do sự cạnh tranh rất lớn trên thị trường toàn cầu, nhiều freelancers (người làm nghề tự do) lo sợ rằng họ đang định giá mình ngoài mức giá thị trường - đây là một trong những nhược điểm của nghề tự do trong bối cảnh nền kinh tế ngày nay. Điều này có thể đúng vào thời điểm vài năm về trước, nhưng giờ đây rất may mắn là các công ty và chuyên gia cuối cùng cũng ngộ ra chân lý “Tiền nào của nấy”, vì vậy họ sẵn sàng chi thêm chút đỉnh.

Lấy ví dụ cho dễ hiểu nè, đối với trường hợp khi ai đó muốn có người viết bài cho blog của mình. Nếu là trước đây, ý tôi là thật lâu về trước á, họ có thể đã trả từng xu cho những bài viết 600 từ đầy lỗi chính tả và ngữ pháp. Điều này thường dẫn đến việc chỉnh sửa nhiều hơn và có trường hợp chỉnh sửa nhiều đến nỗi bài viết ban đầu được thay đổi dáng hình, trở thành một bài viết ‘new’ hoàn toàn sau khi được phê duyệt. Ngày nay, các công ty sẵn sàng chi thêm chút đỉnh để đảm bảo họ mua được người làm việc chất lượng cao. Nếu bạn giỏi những gì bạn làm, hãy chắc chắn rằng bạn đang được trả công cho tài năng của mình. Đồng thời, bạn cũng có thể làm việc với khách hàng và đưa ra mức giá hợp lý dựa trên ngân sách của họ.

4. Làm nổi bật kiến ​​thức chuyên môn

Là một ‘freelancer’, bạn cần phải thu hút khách hàng bằng kinh nghiệm của mình. Ví dụ, trước khi bước chân vào thế giới chụp ảnh cưới, bạn đã áp dụng kỹ năng chụp ảnh của mình trong 13 năm tại một tờ báo quốc gia, hai năm trong quân đội và ba năm tại nhà xuất bản đại học. Bạn cũng đang sở hữu một số thiết bị chuyên dụng. Nói một cách đơn giản, bạn cần nêu bật kiến ​​thức chuyên môn của mình để nổi bật so với các đối thủ trong ngành. Điều này có thể bao gồm nhiều loại chiến thuật:

·        Tập hợp một hồ sơ năng lực các ví dụ về công việc của bạn

·        Liệt kê các bằng cấp của bạn (học vấn, chứng chỉ và quá trình làm việc)

·        Tạo lời chứng thực từ các nhà tuyển dụng hoặc khách hàng trước đây đã hài lòng với công việc của bạn.

5. Chọn những khách hàng đầu tiên một cách khôn ngoan

Chắc chắn 100% là bạn muốn thu hút càng nhiều khách hàng càng sớm càng tốt khi mới bắt đầu, tôi hiểu mà. Vấn đề ở đây là dùng chiến lược thời gian sao cho khôn, nhá. Đặc biệt là khi bạn vừa làm công việc toàn thời gian vừa làm ‘freelancer’.

Là một chủ doanh nghiệp tự do (freelance business owner), bạn không có nhiều thời gian để phục vụ khách hàng của mình. Do đó, điều quan trọng là phải chọn loại dự án bạn muốn thực hiện và đi kèm với đó là chi phí bạn phải trả. Cuối cùng, định mệnh đưa bạn đến với vòng tay của sự thất bại, khi bạn tiếp nhận bất chấp mọi thể loại khách hàng - đặc biệt là những khách hàng bất lịch sự hoặc bạn nhận nhiệm vụ từ những khách hàng bủn xỉn – ‘người ấy’ chỉ trả cho bạn vài đồng còm cõi. Nếu để những vị ‘khách nhân’ này đến với bạn thì hãy chuẩn bị tâm lý với hiệu ứng domino được tặng kèm đi nhé:

·        Bạn sẽ không được công nhận tác phẩm tốt nhất của mình vì số tiền mà bạn nhận được không nói lên được điều đó. Chấp nhận đi người anh em :)

·        Bạn sẽ bực bội với công việc, vì vậy bạn có thể vội vàng và cho ra đời một sản phẩm kém chất lượng. Chấp nhận đi người anh em :))

·        Giới thiệu của bạn sẽ không được ấn tượng. Chấp nhận đi người anh em :)))

·        Danh tiếng của bạn có thể bị ảnh hưởng nếu không có đủ lời chứng thực, hồ sơ năng lực. Chấp nhận đi người anh em :))))

Do đó, hãy dành thời gian để tìm những khách hàng chuyên nghiệp sẵn sàng trả tiền cho công việc tốt và sẵn sàng đưa ra những lời đánh giá hữu ích về sản phẩm của bạn. Nhớ nhé!

6. Tạo và duy trì sự hiện diện trực tuyến

Nếu bạn không sử dụng mạng xã hội hoặc một số hình thức hiện diện trực tuyến, thì…Không có ‘nếu’ ở đây nhé, bởi vì bạn cần phải sử dụng mạng xã hội. Với bối cảnh thế giới kinh doanh ngày nay, điều quan trọng là phải thể hiện bản thân với Internet và duy trì sự hiện diện trong lĩnh vực kỹ thuật số. Có vô số phương pháp để hiện thực hóa điều này, chẳng hạn như tích cực trên phương tiện truyền thông xã hội, phát triển kế hoạch tiếp thị kỹ thuật số và giữ liên lạc với khách hàng trong quá khứ và khách hàng tiềm năng trong tương lai thông qua email và mạng xã hội.

Nói vậy chớ, cũng có trường hợp bạn có thể không cần sử dụng mạng xã hội. Đó là  khi bạn đang áp dụng kế hoạch kinh doanh siêu địa phương (hyper-local business plan).

7. Lập kế hoạch tiếp thị

Ê, Bạn định tiếp thị dịch vụ của mình như thế nào? Đây là một câu hỏi quan trọng đối với mọi doanh nhân mới. Thông thường, một ‘freelancer’ bước chân vào thế giới này là vì họ đã thành công với một khách hàng. Nhưng điều quan trọng là số khách hàng phải được nhân lên dần dần. Điều này có thể đạt được thông qua tiếp thị trực tuyến.

Một ‘freelance business’ cần phải sử dụng tất cả các biện pháp tiếp thị kỹ thuật số ‘white-hat’ (white-hat digital marketing hay còn gọi là SEO mũ trắng) khác nhau để thu hút mọi người đến với trang web và thương hiệu của bạn.

Không chắc nên bắt đầu từ đâu? Dưới đây là một số cách để bạn có thể đưa ra một sáng kiến ​​tiếp thị xuất sắc:

·        Sử dụng tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (search engine optimisation:SEO) để leo lên đầu trang kết quả của công cụ tìm kiếm (search engine results page:SERP).

·        Đầu tư vào quảng cáo trả phí cho mỗi lần nhấp chuột (pay-per-click:PPC) nghĩa là bạn phải trả một khoản phí mỗi khi quảng cáo của bạn được khách hàng nhấp vào.

·        Trở thành người có thẩm quyền với việc viết bài đăng blog trên trang web của bạn về các chủ đề liên quan đến thị trường ngách của bạn.

·        Tận dụng lợi thế của phương tiện truyền thông xã hội bằng cách tích cực hiện diện.

·        Bắt đầu một chiến dịch tiếp thị qua email có thể biến bản tin thành bán hàng.

·        Tham dự các hội nghị của ngành và tham gia các sự kiện cộng đồng.

Bạn đã là một chuyên viên tư vấn thiết kế nội thất hoặc chuyên viên thiết kế trợ lý ảo, vậy bạn biết gì về tiếp thị? Vâng, bạn có hai lựa chọn: bạn luôn có thể thuê một chuyên viên tiếp thị chuyên nghiệp hoặc tự bắt đầu một chiến dịch.

8. Nhấn mạnh dịch vụ khách hàng

Vì bạn nằm trong ‘công ty TNHH một thành viên’ - bạn có thể cân tất cả mọi công việc, người đang giao dịch trực tiếp với tất cả khách hàng chính là bạn. Tôi phải khẳng định rằng, dịch vụ khách hàng là tối quan trọng và kỹ thuật tiếp thị này dường như chưa nhận được sự quan tâm sâu sắc. Một phàn nàn phổ biến mà các doanh nghiệp hay ngâm là: nhiều ‘freelancers’ không đáng tin cậy; hãy chứng minh rằng bạn không giống những ‘freelancers’ khác bằng cách giữ liên lạc với khách hàng trong từng giai đoạn của dự án.

Hơn nữa, bạn luôn có thể kết hợp những điều nho nhỏ vào mô hình kinh doanh của mình. Nếu bạn là một nhà văn, bạn luôn có thể tính phí đầy đủ và sau đó cung cấp một lần chỉnh sửa miễn phí. Những cử chỉ này có thể giúp khách hàng quyết định thuê bạn thay vì người khác.

9. Sử dụng các công cụ tốt nhất

Rất nhiều ‘freelancers’ mới bắt đầu có thể bị sốc về số lượng các công cụ (freelance tools) có sẵn để giúp thúc đẩy doanh nghiệp. Thật vậy, có bất cứ điều gì bạn có thể tưởng tượng, từ quản lý ngân sách đến viết đề xuất. Không chắc nên bắt đầu từ đâu? Chúng tôi có một số ứng dụng phải có để tải xuống ngay lập tức:

·        Lịch Google (Google Calendar): Theo dõi các dự án của bạn bằng cách sử dụng lịch kỹ thuật số của Google.

·        Dropbox: Chia sẻ và chỉnh sửa tài liệu của bạn ngay lập tức với khách hàng của bạn bằng cách sử dụng phần mềm lưu trữ đám mây miễn phí.

·        LegalZoom: Bảo vệ bạn bằng các hợp đồng và thủ tục giấy tờ hợp pháp.

·        Proposify: Bạn có muốn khách hàng mới không? Tiếp cận với các khách hàng tiềm năng và gửi các đề xuất hay ho lên Proposify.

·        FreshBooks: Quản lý ngân sách của bạn, tạo hóa đơn chuyên nghiệp và chấp nhận thanh toán bằng thẻ tín dụng.

Theo thời gian, bạn sẽ phát hiện ra nhiều công cụ hơn nữa mà bạn thấy là có liên quan và hữu ích.

10. Chuẩn bị mở rộng quy mô

Bạn có muốn chỉ phát triển công việc kinh doanh tự do của mình ở một mức độ nhất định không? Này, như những đứa trẻ nói, bạn hãy là chính bạn. Bạn không nên bị ám ảnh bởi suy nghĩ rằng bạn cần phải làm việc 72 giờ một tuần để duy trì số lượng khách hàng (Rolodex) hiện tại của bạn và hoàn thành đúng hạn tất cả ‘deadline’. Cho dù bạn muốn làm việc 25 giờ một tuần hay cày cả ngày lẫn đêm thì việc chuẩn bị mở rộng quy mô là điều quan trọng hàng đầu.

Dưới đây là một số mẹo:

·        Tăng giá cho các dịch vụ của bạn

·        Thuê ngoài một số công việc

·        Sử dụng phần mềm để tự động hóa cho nhiều hoạt động của doanh nghiệp của bạn

·        Thu hẹp thị trường ngách của bạn và tập trung vào những khách hàng phù hợp nhất với công việc kinh doanh tự do của bạn

·        Hoặc, điều hành một đại lý và cung cấp một loạt các dịch vụ liên quan đến những gì bạn làm

11. Tách biệt giữa công việc hàng ngày và công việc kinh doanh tự do

Hãy đối mặt với nó: Bắt đầu một công việc kinh doanh tự do là một điều say mê. Đó là một cảm giác tuyệt vời khi bắt đầu làm việc cho chính mình, ngay cả khi đó chỉ là một khách hàng tại một thời điểm. Nhưng bạn nên tránh trộn lẫn công việc hàng ngày với công việc kinh doanh tự do của mình. Bạn không muốn bị trưởng phòng bắt gặp bản thân đang trả lời email từ các khách hàng từ công việc kinh doanh tự do trong lúc phải hoàn thành công việc được giao tại văn phòng đâu. :)

Bạn có tận hai cuộc sống: công việc toàn thời gian và công việc kinh doanh tự do mới của bạn. Nghe ngầu ha.

Nhờ kết nối toàn cầu, mạng tốc độ cao và sự phát triển không ngừng của công nghệ, bạn có thể làm được khá nhiều điều trên world wide web. Điều này bao gồm kiếm sống bằng cách bán dịch vụ của bạn, cho dù chuyên môn của bạn là viết lách hay tư vấn tiếp thị. Nếu cuối cùng bạn muốn tận dụng khả năng trực tuyến của mình và bắt đầu kiếm thêm một số tiền mặt (hoặc như một khoản thu nhập toàn thời gian), thì bạn bắt buộc phải xem xét các bước này khi bạn thực hiện ước mơ trở thành ‘freelancer’. Vạn sự khởi đầu nan, nhưng với sự kiên trì, cống hiến và một chút may mắn, bạn có thể thành công vượt xa những gì bạn hy vọng.

----------

Tác giả: Andrew Moran

Link bài gốc: 11 Key Steps to Launch Your Freelance Business

Dịch giả: Phan Thị Bảo Hân - ToMo - Learn Something New