Người Cố Vấn, Người Huấn Luyện Và Người Thầy

Khi trò đã sẵn sàng, thầy sẽ xuất hiện

Thành ngữ Phật giáo.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng họ cần phải có một người cố vấn. Trên thực tế, cái họ cần là người thầy hoặc người huấn luyện. Mối quan hệ với người cố vấn là con đường hai chiều. Để hiệu quả, bạn phải giúp được cái gì đó cho tổ chức.

Một câu hỏi từ khán giả

Gần đây, khi trả lời câu hỏi của khán giả tại một hội nghị, tôi đã gặp một câu hỏi mà trước giờ tôi chưa từng nghe. Người đó hỏi rằng: “làm thể nào để tôi mời anh hoặc ai khác như anh làm cố vấn của tôi?” Câu hỏi đó khiến tôi sửng người (thật sự là lúng túng). Khi tôi cố nghĩ câu trả lời, tôi nhận ra rằng tôi chưa bao giờ nghĩ nhiều về những người cố vấn mà tôi từng có, cách mà tôi có được họ và sự khác biệt giữa người cố vấn, người huấn luyện và người thầy.

Người thầy

Công việc mà tôi hiện đang làm là dạy. Ở Stanford và Berkeley, tôi có sinh viên với các lớp học và giờ làm việc hành chính. Trong học kỳ ngắn ngủi, lớp tôi có các sinh viên, tệ lắm thì tôi cũng truyền đạt kiến thức cho họ. Tốt lắm thì tôi cố giúp sinh viên khám phá và tự tìm ra kiến thức. Tôi cố gắng cuốn hút họ xem thế giới khởi nghiệp là phần rộng lớn hơn; vòng đời công ty sinh ra, tăng trưởng và kết thúc như thế nào. Tôi cố gắng cung cấp cho họ lý thuyết và phương pháp luận về cách xây dựng những dự án kinh doanh ở giai đoạn đầu. Sau cùng, tôi để họ trải nghiệm trước tất cả những điều này bằng cách dạy họ lý thuyết song song với việc thực hành phát triển khách hàng để tìm ra mô hình kinh doanh.

Những lúc tôi uống cà phê, dùng bữa trưa và có các gọi điện với sinh viên cũ và hiện tại cũng là một hình thức dạy. Lúc nào sinh viên cũng mang theo câu “Đây là vấn đề em gặp phải. Thầy có thể giúp em được không?” Thường thì tôi sẽ trả lời trực tiếp nhưng đôi khi câu trả lời của tôi lại là câu hỏi.

Trong cả hai trường hợp, trong và ngoài lớp học, tôi đều xem các hoạt động này là dạy. Ít nhất đối với tôi, cố vấn là cái gì đó khác.

Người cố vấn

Khi là một nhà doanh nghiệp ở độ tuổi 20, 30, tôi may mắn có được 4 vị cố vấn tuyệt vời, mỗi người giỏi một lĩnh vực và lớn hơn tôi đến một hoặc hai thập kỷ. Ben Wegbreit đã dạy tôi cách suy nghĩ, Gordon Bell đã dạy tôi những điều cần suy nghĩ, Rob Van Naarden đã dạy tôi cách suy nghĩ về khách hàng và Allen Michels đã chỉ tôi cách biến suy nghĩ thành hành động trực tiếp, tức thời và mạnh mẽ.

Tại thời điểm đó trong cuộc đời tôi, tôi là kẻ tụt hậu nhất thế giới, các bài học cần phải được truyền đạt tỉ mỉ, tuy nhiên, từng người họ không những vực tôi dậy mà còn cuốn hút tôi vào một quá trình học tập không ngừng giữa hai bên. Không giống như huấn luyện kèm cặp, chúng tôi không có lịch làm việc hay mục tiêu cụ thể, nhưng họ thấy tôi có năng lực và cởi mở trước việc học hỏi và họ quan tâm đến tôi và sự phát triển lâu dài của tôi. Tôi không rõ là họ có biết được tâm sức mà họ bỏ ra không (tôi biết rõ đó không phải là công sức của tôi); nhưng việc đó diễn ra trong nhiều năm và trong một số trường hợp (với cộng sự Ben Wegbreit của tôi) là nhiều thập kỷ. Điều thú vị trong sự nhận biết muộn màng này là mặc dù mối quan hệ đó diễn ra trong một thời gian dài nhưng không có ai nhận biết rõ ràng điều đó cả.

Giờ đây, tôi nhận ra rằng điều khiến cho những mối quan hệ này trở thành quá trình cố vấn là:Những gì tôi cho đi bằng những gì tôi nhận được. Dù tôi học hỏi từ họ – và những năm tháng kinh nghiệm và chuyên môn của họ – nhưng những gì tôi trả lại họ cũng ngang ngữa. Tôi bổ sung những hiểu biết mới vào dữ liệu của họ. Không phải là vì tôi có sự cập nhật hơn về công nghệ, thị trường và các khuynh hướng hiện tại mà là vì tôi có thể nhận biết được những mô thức và có những cái nhìn mới về những điều mà những người khôn ngoan này đã biết. Với sự nhận biết muộn màng đó, cố vấn là mối quan hệ hợp tác.

Trong mỗi mối quan hệ thầy/ trò và người cố vấn/ người được cố vấn, qua thời gian, trò sẽ trở thành thầy và giai đoạn của mối quan hệ đó kết thúc.

Làm thế nào để tôi tìm được người cố vấn

Tất cả những điều này lướt qua trong đầu tôi khi tôi cố nghĩ cách trả lời câu hỏi từ vị khán giả.

Cuối cùng, tôi trả lời: “Ít nhất với tôi, làm cố vấn của người khác là một mối quan hệ hai chiều. Cố vấn là quá trình trao đổi qua lại – Những gì cho đi bằng những gì nhận lại. Đó là một cuộc nói chuyện ở mức độ cao hơn so với dạy. Hãy nghĩ xem chúng ta có thể học hỏi lẫn nhau điều gì? Bạn sẽ đóng góp bao nhiêu vào mối quan hệ đó?”

Nếu nó không nhiều thì cái bạn thật sự cần là người thầy chứ không phải là cố vấn. Nếu đó là một mục tiêu hay kỹ năng cụ thể mà bạn muốn đạt được thì hãy thuê một người huấn luyện, nhưng nếu bạn sẵn sàng với việc cho nhiều như nhận thì hãy tìm kiếm một người cố vấn.

Nhưng đừng bao giờ hỏi. Hãy chủ động cho.

Nguồn: Fast Company