Người già nghĩ rằng thanh niên bây giờ không bừng thanh niên ngày xưa, không dũng cảm, hy sinh, lý tưởng như cha ông chúng ta ngày xưa.
Thực ra ý định ban đầu của tôi là muốn nói về ước mơ của thanh niên, nhân đọc một bài có ý muốn nói rằng, thanh niên ngày nay thiếu h1/4n ước mơ, không có ước mơ. Tuy nhiên, sau đó tôi thay đổi ý định, đi cái đích gần hơn, thấy cần phải biết thanh niên ngày nay nghĩ gì cái đã, khi không hiểu được họ nghĩ gì, thì tất khó hiểu được họ ước mơ gì. Hơn nữa, hình như chúng ta cũng chưa có một quy định nào, về cái gọi là ước mơ, tôi ngờ rằng, ai đó nói thanh niên ngày nay không có ước mơ, rất có thể họ đang đánh đồng cái gọi là ước mơ với sự mơ mộng cũng nên. Mà mơ mộng, thì thanh niên ngày nay đích thị không còn nhiều thời gian để mơ mộng nữa rồi.
Hãy khoan đưa ra kết luận rằng, thanh niên ngày nay không có ước mơ, hay ước mơ ít hơn thanh niên cha ông chúng ta ngày xưa, để có kết luận ấy, tôi nghĩ chúng ta cần phải có cả một cuộc tổng hợp, phân tích, đánh giá, chứ không thể nói đơn giản, theo một chủ quan của người nào. Tôi chưa đọc được một kết quả tổng kết khả quan hay đáng thuyết phục nào, về vấn đề này. Tuy nhiên, tôi lại đọc được khá nhiều, những phát biểu chủ quan cho rằng thanh niên ngày nay không có ước mơ. Các phát biểu ấy, theo tôi, thì nếu sau khi thống kê ra, tất phải thêm vào cuối mỗi câu một dấu chấm than cảm thán. Mà cái sự cảm thán, vốn là đặc tính thích hợp của người Việt Nam, đã từ lâu tôi chỉ nhìn thấy ở nó tính tiêu cực, không còn thích lắm.
Thanh niên ngày nay nghĩ gì? Thật khó trả lời. Hình như lâu nay chúng ta vẫn chưa có thói quen, xem thanh niên nghĩ gì. Người già thì không để ý đến chuyện đó rồi, họ không để ý, vì họ đã đi qua thời thanh niên, rất có thể đã quên rồi, hoặc cũng chỉ có thể nhớ được về thời thanh niên của họ. Hơn nữa, thanh niên với họ vẫn được xem là thành phần trẻ con, dự bị, hay cùng lắm là kế thừa, chứ không phải thay thế; mà đã là trẻ con, thì nhiệm vụ trước hết là ngoan ngoãn, vâng lời cái đã. Tai hại hơn, ngay cả thanh niên cũng tin rằng như thế. Họ cũng tin rằng trước người lớn, họ luôn là trẻ con, ch1/4ng thể nghĩ gì, càng không nên tự quyết điều gì. Từ mười đến hai lăm tuổi, thanh niên đi đâu làm gì cũng rụt rè, khép nép. Bây giờ thì còn thấy, chứ ngày trước, kiếm một người hơi trẻ một chút, dưới 25 tuổi, ra đứng thuyết trình giữa đám đông, trong có sự hiện diện của các người lớn, là chuyện hiếm có. Bây giờ đã có, nhưng trông họ cứ rụt rè, nghĩ chỉ cần ai đó hơi to tiếng một chút, là họ có thể bỏ chạy được ngay.
Tóm lại, là mãi đến 25 tuổi, thanh niên Việt Nam hình như vẫn chưa cho là mình thanh niên. Hoặc giả chỉ là thanh niên trên danh nghĩa. Còn thì dưới mắt người lớn và dưới mắt bản thân họ, họ vẫn còn nhỏ bé lẫn lộn "như hạt cát", "ch1/4ng là gì cả". Nhưng thật lạ lùng, chớm 25 tuổi một chút, thì hầu như các thanh niên ấy lại cho mình rằng đã già. Như vậy là, lứa tuổi thanh niên của chúng ta quá ngắn, chỉ như một cái bản lề, xoay ngoắt một cái, là trẻ con dự bị thành người lớn sắp già, bắt đầu tiếp tục nhìn lứa lau nhau mười tám đôi mươi là "bọn trẻ". Hoặc có thể, thanh niên không có giai đoạn thanh niên cũng nên.
Tuy nhiên, đó chỉ là giả thuyết, hoặc nói cho vui, càng tốt. Vì sẽ ch1/4ng có ai dám tin vào điều đó cả, và tôi vẫn dùng từ thanh niên, vì nếu không, sẽ ch1/4ng còn có gì để nói nữa. Thanh niên ngày nay nghĩ gì cứ chộp hỏi phắt một người đang được coi là thanh niên, chắc họ phải giật mình, ra vẻ suy nghĩ lung lắm, hoặc có trả lời được ngay, thì cũng lúng túng, tiếp theo là là trả lời với các ý tưởng lẫn lộn rối tung lên.
Thế thì người già nghĩ rằng thanh niên ngày nay nghĩ gì, cái này thì có lẽ chúng ta sẽ có câu trả lời nhanh hơn. Người già nghĩ thanh niên bây giờ không bằng thanh niên ngày xưa, không dũng cảm, hy sinh, lý tưởng như cha ông chúng ta ngày xưa. Ngày xưa, Lê Lợi nếm mật nằm gai suốt 10 năm, đến trên bốn mươi tuổi mới lên ngôi hưởng được chút thanh thản, sung sướng. Các tấm gương lịch sử trong các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, bảo vệ độc lập dân tộc, thanh niên ngày nay tất không thể sánh bằng. Nếu thế thật thì đáng nguy thật, bởi vì ít nhất, trên căn bản, thuyết tiến hoá vẫn phải là sinh vật phát triển đi lên. Chỉ cần dừng lại, là đã thấy nguy rồi. Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang tồn tại, dù chậm phát triển, nhưng tôi tìn là có phát triển, chứ không phải là đứng yên, dậm chân hay quay vòng trong một chỗ. Vì vậy nói, thanh niên ngày nay không bằng thanh niên ngày xưa, là điều không hợp lý lắm.
Tuy nhiên, việc người già cho rằng, thanh niên ngày nay không bằng, không xứng đáng với thanh niên ngày xưa, còn không tệ hại bằng, chính thanh niên ngày nay cũng cho rằng như vậy. Vì khi họ thử đặt mình vào vị trí các nhân vật anh hùng ngày xưa, đặc biệt là vào vai những người bị cầm tù, bị tra tấn man rợ, thì chắc h1/4n rùng mình, không dám nghĩ tiếp nữa. Thế là phần không dám nói, phần tự tra vấn mình, cho mình là hèn. Lại càng không dám biện minh một tiếng nào, rằng tư tưởng hệ của các bối cảnh lịch sử rất khác nhau.
Cảm ơn các bạn đã đọc......LeeTuấn