1) Muốn nhanh phải chậm
Học cái gì ai cũng muốn sớm có thành quả, đặc biệt là tiếng Anh. Đa phần người học tiếng Anh theo đuổi những mục tiêu dễ “khoe” như điểm số cao, từ vựng khủng, v.v. Tuy nhiên, đến một lúc các bạn có thể sẽ bị tắc, cảm giác không tiến bộ được, học gì quên nấy, đọc hay nghe thì cũng hiểu “đại khái” thôi chứ thật ra cũng mông lung.
Để đi được xa trong hành trình học tiếng Anh, người mới bắt đầu cần học kĩ 2 thứ: ngữ pháp và phát âm. Ngữ pháp phải học bài bản, ít nhất phải nắm rõ (1) câu được cấu thành thế nào, (2) động từ chia ra làm sao, (3) các dạng từ (danh – động – tính – trạng từ) và chỗ đứng của chúng trong câu. Phát âm thì cũng không nhất thiết phải thuộc lòng bảng IPA (mặc dù nó rất có lợi), nhưng ít ra phải quen một số âm phổ biến và nói phải có một chút ngữ điệu. Chỉ cần vững ngữ pháp và phát âm thôi, bạn sẽ có khả năng tự học, nghe và đọc hiểu nhiều hơn và nhớ kiến thức mới tốt hơn.
2) Đừng học từ
Người học tiếng Anh thường đặt ra những mục tiêu kiểu như: 100 từ/ tháng, 5 từ/ ngày, v.v. Cá nhân mình chưa bao giờ đạt được những mục tiêu kiểu này. Cứ nghiêm chỉnh học được vài hôm là lại chán, ôn lại từ cũ còn nản chứ đừng nói là nạp thêm từ mới. Và khi không đạt được những target học từ mới bản thân đề ra, mình lại càng thấy nản hơn, bỏ bê một thời gian rất lâu.
Một điều nữa mình không thích ở việc học từ đó là vì nó rất đơn điệu, trong khi từ vựng tiếng Anh thì rất đa điệu, nhiều tầng nghĩa khác nhau và cách dùng cũng rất cụ thể. Hơn thế nữa, việc học theo một list từ, đặc biệt là học theo định nghĩa tiếng Việt “abc có nghĩa là xyz”, khiến cho mình quên từ rất nhanh, vì đơn giản là giữa mình và từ đó không có mối quan hệ gì sâu sắc cả. “Tại sao mình phải nhớ từ này?” “Nó miêu tả cái gì trong cuộc sống của mình?” Khi học theo một list từ, mình thường không trả lời được những câu hỏi này.
Thay vì học từ, hãy đọc, đọc và đọc. Quan điểm của mình là nền tảng đã chắc thì nhảy ngay vào thực chiến. Hãy đọc về những gì bạn thích trước, sau đó thử nghiệm với cả những đề tài bạn chưa thích. Nếu gặp từ mới thì tra từ. Lúc này, giữa bạn và từ vựng đó đã có một cái link, đó là nội dung mà bạn đang đọc. Việc học từ đó trở nên có ý nghĩa vì nó giải quyết một nhu cầu thật của bạn. Đa phần những từ vựng mình biết và dùng bây giờ đến từ quá trình đọc truyện tranh, báo chí, blog (rất nhiều blog), xem phim và nghe podcast. Đối với đa phần các từ này, mình có thể nhớ lại mình đã nhìn thấy hoặc nghe thấy nó ở đâu, và việc đó giúp cho mình sử dụng từ vựng sát ngữ cảnh hơn.
3) Tập trung vào kỹ năng lĩnh hội
Học tiếng Anh nên học đủ 4 kỹ năng, nhưng đa phần thời gian nên được dành cho nhóm Kỹ năng Lĩnh hội (Đọc và Nghe). Mình thấy nhiều người học tiếng Anh dành quá nhiều thời gian cho nhóm Kỹ năng Phái sinh (Viết và Nói). Tuy nhiên, để viết và nói được tự nhiên, bạn phải nạp vào rất nhiều ngôn ngữ từ việc đọc (báo chí, truyện, blog, v.v.) và nghe (phim, podcast, nhạc, v.v.). Nguyên lý rất đơn giản: nạp đồ chất lượng để dùng đồ chất lượng.
Điều này đặc biệt quan trọng khi luyện thi IELTS. Bao giờ 2 kỹ năng gánh điểm cũng là Reading & Listening, nên nếu 2 kỹ năng này của bạn chưa ổn (mình nghĩ ổn là 7.0+), bạn không nên đầu tư quá nhiều thời gian viết bài Writing hoặc cày đề Speaking.
Trong ngắn hạn cũng như dài hạn, phân bố tỉ trọng lớn hơn cho kỹ năng lĩnh hội là cách học khôn ngoan.
4. Thành công là khi biết tự học
Nếu đo đếm thành công trong việc học tiếng Anh chỉ bằng điểm số thì thật không công bằng. Có những người có khả năng ngôn ngữ tốt, nhưng lại chưa hiểu bài thi, có thể điểm sẽ thấp hơn một người có khả năng ngôn ngữ ngang bằng, nhưng đã dành nhiều thời gian nghiên cứu bài thi.
Theo mình, một người học tiếng Anh thành công là một người có khả năng tự học. Tự học tức là biết tự research thông tin, biết đối chiếu nhiều nguồn thông tin để kiểm chứng độ tin cậy, biết mình đang ở đâu và mình cần làm gì để cải thiện, biết tìm sự giúp đỡ và biết hỏi những câu hỏi cụ thể. Nếu bạn có thể làm được những việc này, bạn sẽ luôn luôn tiến bộ trong tiếng Anh, và đối với mình đó là thành công trong việc chinh phục một ngôn ngữ.
5. Đừng học tiếng Anh để giỏi tiếng Anh
Đây có lẽ là điều quan trọng nhất. Mình quan niệm tiếng Anh là một công cụ để giúp chúng ta làm được nhiều thứ khác trong cuộc sống: học hỏi thêm kiến thức mới, hỗ trợ con đường học hành hoặc làm việc, ngắm nhìn thế giới. Những lúc mình tiến bộ nhiều nhất về tiếng Anh là lúc mình đọc tryện tranh, tìm nhà hàng ngon khi đi du lịch, nghiên cứu sâu về tailoring, v.v.
Nếu bạn học tiếng Anh để giải quyết một nhu cầu thực tế, bạn sẽ luôn có động lực để đi tiếp, luôn nhìn thấy đích đến kể cả khi gặp khó khăn, và luôn có niềm vui đối với việc học tiếng Anh.