VĂN ÁN

Dư thiếu có thể thấy quỷ, thường vào những đêm tuyết tại chùa hoang gặp khôi lỗi Ông, tóc bạc lam lũ, chỉ cầm một tượng gỗ luyện chế vô cùng tinh xảo, như là kiều nữ, lệ châu đầy mi, khiến người thương tiếc.
Lúc mây hồng tuyết cuồng, hai người sánh vai hướng về phía lửa, Ông tự thuật nói: Thuở nhỏ thích xem khiên ti hí*, say mê nghề tượng gỗ bàn linh, khi trưởng thành, chí càng kiên định, từ đó liền lấy làm nghiệp, coi vật như người làm niềm vui cho mình. Tuy nhiên phiêu bạt cả đời, không nhà không thê, duy nhất làm bạn chỉ có một tượng gỗ khôi lỗi.
Ông vừa nói vừa khóc, vẫn cẩn thận giảng giải, chân thành tấu bàn linh nhạc, diễn khiên ti khôi lỗi hí* trên ba thước vải hồng, qua khúc nhạc y a, tượng gỗ như có thần, tuy họa trang bi dung nhưng lại uyển mị tuyệt luân.
Khúc chung, Ông ôm lấy tượng gỗ, thoáng lộ vui mừng, chớp lại oán hận, nói: Bình sinh khốn đốn, đổ tại do khôi lỗi, đông hàn, đông y khó mua, nghèo đến mức ấy, không bằng đốt, sau đó tức giận ném tượng vào lửa. Ta muốn ngừng mà không được, giậm chân oán thán. Chợt thấy tượng gỗ trong lửa uyển chuyển đứng dậy, cung kính vái chào từ biệt, dung mạo như người, lệ ngân trên mặt vẽ như thật, một nụ cười như xua tan tất cả, lửa diễm không thể bao lấy.
Lửa cháy đến tận sáng mới tắt.
Ông chợt hiểu, bưng mặt khóc rống, nói: Ấm thay, cô độc thay!

* Khiên ti hí, khiên ti khôi lỗi hí, khôi lỗi hí: Thịnh hành vào thời Tống, khôi lỗi làm từ gỗ, hình thể khoảng một thước, tứ chi, đầu và các bộ phận liên quan tất cả đều nối bằng dây, người biểu diễn ở trên cao cầm dây điều khiển động tác của khôi lỗi. (nói chung nó là con rối dùng dây để điều khiển)

Chú thích:
- Bàn linh: Còn gọi là hưởng bàn, diêu linh, bản linh. Là một loại nhạc khí của Khương tộc, Nạp Tây tộc.
- Nguyên tội: Thuật ngữ của Cơ Đốc giáo, chỉ điều lỗi lầm mà con người phạm phải ngay từ lúc đầu, tức tội tổ tông, tội của Adam và Eva đã vi phạm mệnh lệnh của Thượng đế.
- Lan hoa chỉ niệp: Lan hoa chỉ thì Google xem hình sẽ rõ, niệp tức là động tác dùng ngón cái chạm lên những ngón tay khác, chính là cái động tác lan hoa chỉ đó.
- Rực đỏ mười phân cũng thành tro: Xuất phát từ câu "Nhất vị hắc thời do hữu cốt, thập phân hồng xử tiện thành hôi", khi than chưa cho vào lò đều là màu đen, nhưng vẫn còn cái cốt, một khi tiến vào lò, tuy rằng nhất thời rực đỏ, cuối cùng rồi cũng biến thành tro bụi.