Xin chào tất cả mọi người!
Trong 11 tháng đầu năm 2015, cả nước có 86.853 doanh nghiệp (DN) được thành lập với tổng số vốn đăng ký là 538.671 tỷ đồng, tăng 28,12% về số lượng và 37,66% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm trước.
Ngoài yếu tố thuận lợi về thị trường, phong trào khởi nghiệp tại Việt Nam còn tăng cao nhờ các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp khá cởi mở. Đơn cử như nguồn quỹ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp của UBND TP.HCM tính đến những ngày cuối năm đã cho được gần 50 dự án khởi nghiệp vay vốn.
Tuy nhiên, cũng phải ghi nhận, số DN chấm dứt hoạt động kinh doanh trong 11 tháng đầu năm 2015 của cả nước cũng là 8.468, chưa kể đến số DN chưa hoàn tất thủ tục giải thể. Sự khốc liệt chưa bao giờ thôi hiện diện trên con đường làm giàu.
Đã có một thị trường cởi mở, đã có sự hỗ trợ lớn từ chính sách, công nghệ..., người khởi nghiệp cần thêm điều gì để thực hiện những dự án của mình? Câu trả lời của những gương mặt không mới nhưng lại trẻ của kinh tế VN dành cho những người khởi nghiệp rất đáng trân trọng.
Kiên định với mục tiêu (Ông Trần Vinh Dự, CEO Công ty TNK Capital Partner, Chủ tịch Trường Cao đẳng Nghề Việt Mỹ VATC)
Khi quyết định khởi nghiệp trong lĩnh vực giáo dục, tôi không nghĩ những khó khăn mình phải đối mặt lại liên quan chủ yếu đến cơ chế quản lý nhiều đến vậy.
Để có thể bước vào con đường này, tôi cùng các đồng sáng lập ngoài đầu tư cơ sở vật chất kỹ lưỡng còn phải mất một năm thuyết phục Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chịu dành thời gian nghe chúng tôi trình bày dự án của mình. Sau đó đến lượt các cơ quan quản lý thảo luận, thẩm định các chương trình chúng tôi ứng dụng...Cả nhóm dốc tiền đầu tư cả 10 tỷ đồng, vậy mà trong 2 năm rưỡi không có đến một đồng doanh thu. Chúng tôi phải liên tục "bơm" thêm tiền đầu tư, có những lúc cực kỳ chán nản, cả nhóm cùng ngồi lại với nhau, mổ xẻ lại dự án của mình xem đúng, sai chỗ nào, cần thêm cái gì, sửa cái gì... Sau khi tổng hợp tất cả các yếu tố lại, chúng tôi quyết định tiếp tục kiên định với con đường đã chọn, và rất may là đã trụ lại được trong giai đoạn khó khăn ấy. Đến năm thứ 3, VATC bắt đầu có doanh thu và hiện doanh thu của chúng tôi khá tốt.
Câu chuyện khởi nghiệp của VATC, đến nay, chính bản thân những người sáng lập vẫn thấy không dễ dàng chút nào. Nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam đang là môi trường tốt cho khởi nghiệp, nhưng không phải vậy. Khởi nghiệp ở Việt Nam cũng như bất cứ nơi nào đều rất khó. Bước qua khó khăn, tôi nghiệm ra, chìa khóa của khởi nghiệp là lòng kiên trì.
Nếu đã làm tốt tất cả mọi thứ mà thành công chưa đến thì phải kiên trì hơn một chút, quyết tâm hơn một chút, rồi thành công sẽ đến. Nhiều người vẫn nhớ chuyện khởi nghiệp của Steve Wozniak, đồng sáng lập Apple. Ông ấy là người cùng Steve Jobs làm nên chiếc máy tính đầu tiên của Apple. Họ cùng nhau đi thuyết phục nhà đầu tư nhưng phải rất lâu sau đó mới gặp được người nhìn ra tiềm năng công việc họ làm, từ đó mới có tiền sản xuất máy.
Những người khởi nghiệp phần lớn là ít vốn, các bạn phải đảm bảo DN của mình "sống" được để đợi doanh thu, có thể trong vòng 3 - 4 năm. Trong điều kiện quỹ đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam chưa có nhiều và chỉ đang tập trung vào khối công nghệ thông tin, thì việc tìm đến các nhà đầu tư cá nhân sẽ giúp mang đến cơ hội.
Có dịp trao đổi với những người đang chuẩn bị khởi nghiệp mới thấy, những bạn trẻ khát vốn lại thường chẳng chuẩn bị gì nhiều khi đi gọi vốn. Thực chất, việc huy động vốn là bán hàng, mà là bán hàng mình chưa có. Nếu chưa chuẩn bị tốt thì rõ ràng khó mong bán được hàng. Tôi nghĩ, các bạn trẻ đừng nên kỳ vọng nhà đầu tư sẽ có cùng kiến thức với mình.
Tất cả đều phải được chuẩn bị kỹ lưỡng, bởi nhà đầu tư sẽ quan tâm: Có sản phẩm dùng thử không? Có bán hàng được không? Kế hoạch cụ thể sau khi có được cái gật đầu của nhà đầu tư? Trả lời tốt những câu hỏi này chứng tỏ người khởi nghiệp có chuẩn bị, có vạch ra đường đi cho đồng tiền của nhà đầu tư. Lúc đó họ mới dễ dàng chấp thuận.
10 ngàn giờ trải nghiệm (Ông Phạm Đình Nguyên, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP PhinDeli)
Nếu xét về mặt kinh doanh riêng thì tôi khởi nghiệp khá trễ, nhưng tràn đầy quyết tâm. Đó chính là lý do tôi phải gây chấn động cho giới truyền thông trong nước và quốc tế vào năm 2012 bằng việc trở thành người Việt đầu tiên mua thị trấn Buford của nước Mỹ với giá xấp xỉ 1 triệu USD, trở thành Thị trưởng của thị trấn này.
Với tôi, đó cũng chỉ là thương vụ để mua sự nổi tiếng. Kết quả là lại dùng thị trấn ấy để kinh doanh cà phê. Thực sự, ý tưởng kinh doanh ấy cũng đến rất bất ngờ. Tôi nghĩ, ý tưởng đến là một quá trình. Có lẽ, thời gian đi làm đã giúp tôi tích lũy kiến thức, đến thời điểm thì bật ra.
Theo tôi, điều đầu tiên cần có để khởi nghiệp không phải là tiền hay ý tưởng, mà là mình biết mình là ai, khả năng đến đâu... Một người khởi nghiệp cần ít nhất 10 ngàn giờ trải nghiệm với lĩnh vực muốn khởi nghiệp để biết có đam mê thực sự hay không trước khi bắt đầu. Trước khi khởi nghiệp, tôi có thời gian làm việc khá lâu ở nhiều công ty khác nhau, nên khi bước chân vào thương trường với tư cách người khởi nghiệp, nỗi sợ hãi cũng giảm đi rất nhiều.
Tôi không hiểu nhiều về cà phê nhưng lại hiểu nhu cầu thị trường cả ở Việt Nam lẫn Mỹ. Với thị trường cà phê vốn đang nóng thì PhinDeli mới chỉ là em bé 2 tuổi, uống nước gạo để sống, không có chi phí dành cho việc tiếp thị hay quảng bá. Thế nên, PhinDeli phải đi con đường khác: Xuất hiện và bán ở Mỹ trước, sau đó quay ngược về Việt Nam.
Nếu so với thế hệ của tôi, những người khởi nghiệp hiện nay có nền tảng tốt hơn rất nhiều, nhất là khi có sự hỗ trợ của mạng xã hội, của công nghệ số. Nếu các bạn biết tận dụng thì đó sẽ là một lợi thế lớn. Các chuyên gia đã chứng minh, một ý tưởng hay có giá trị 0 đồng. Các bạn trẻ cần phải có những công cụ để hiện thực hóa ý tưởng, cần trải nghiệm đủ sâu và cần cả sự quyết liệt để thực hiện ước mơ của mình. Thực tế, những gương khởi nghiệp thành công không nhiều, hãy làm tất cả những gì có thể để ghi tên mình vào danh sách ấy.
Chủ động tốt sẽ hội nhập tốt (Ông Lâm Ngọc Minh, CEO Công ty Nệm mousse Liên Á, Phó chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP.HCM)
Cuối năm 2015, Việt Nam đã chính thức gia nhập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC). Thị trường bây giờ không còn là 90 triệu dân mà là hơn 600 triệu dân và dòng chảy của lao động và dịch chuyển đầu tư trong AEC là điều không tránh khỏi. Các DN trong cùng ngành sẽ phải cạnh tranh nhiều hơn, như DN chế biến cao su của Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các DN cao su của Indonesia...
Báo cáo kết quả về khảo sát thị trường ASEAN 2015 cho thấy, cùng với sự phát triển dân số, số hộ gia đình cũng đang tăng cao, dẫn đến nhu cầu mua sắm cũng cao hơn. Đồng thời, tầng lớp thu nhập cao cũng tăng. Tất cả những điều này làm cho thị trường ASEAN trở nên cực kỳ hấp dẫn trong thời gian tới. Câu hỏi đặt ra là: Liệu những người mới bước vào thương trường có tận dụng được cơ hội này không, hay chỉ là cơ hội lẫn thách thức dành cho những DN đã định danh, đã có bề dày hoạt động?
Câu trả lời là có. Cũng như Việt Nam, người tiêu dùng trong khu vực ASEAN đang chuyển sang mua hàng trực tuyến. Có những quốc gia có đến 75% dân số sử dụng điện thoại di động. Trong điều kiện này, người khởi nghiệp có thể thử sức trong những dịch vụ bán hàng không phải qua kênh phân phối truyền thống, mà là kênh trực tuyến để đón đầu xu thế. Tuy nhiên, mô hình kinh doanh phải dựa trên thế mạnh riêng của khu vực. Ví dụ như những ngày đầu của Liên Á, chúng tôi đã dựa vào cao su rồi từ đó mới phát triển những sản phẩm cao cấp hơn để phục vụ thị trường trong nước và khu vực.
Với những bạn trẻ không chọn con đường làm thuê thì cơ hội cũng như cạnh tranh sau khi Việt Nam gia nhập AEC không phải là không có, bởi khi đã gia nhập cộng đồng chung thì việc dịch chuyển lao động giữa các quốc gia không còn khó khăn. Thực tế là AEC đang chia làm 2 nhóm. Một là các quốc gia còn chưa phát triển, gồm: Campuchia, Lào, Myanmar, Việt Nam; nhóm 6 quốc gia còn lại mạnh hơn về tài lực lẫn tiềm lực. Xuất phát điểm này sẽ khiến các bạn trẻ Việt có phần yếu thế hơn. Không dừng lại ở đó, người trẻ Việt cũng đang bị hạn chế về ngoại ngữ so với các quốc gia khác trong khu vực nên khả năng cạnh tranh cũng còn nhiều hạn chế.
Như vậy, có thể thấy, việc lập thân trong thời kỳ mới sẽ không đơn giản nếu các bạn trẻ không biết chuẩn bị từ bây giờ. Cũng cần nhớ rằng, AEC chỉ là một cộng đồng nhỏ, vẫn còn những hiệp định khác lớn hơn chúng ta chưa tham gia. Đã đến lúc các bạn trẻ phải vận động cật lực để có thể trở thành công dân toàn cầu.
Đừng bao giờ bỏ cuộc! (Ông Nguyễn Văn Hiền, Tổng giám đốc iNet Solutions)
Năm 2006, tôi quyết định từ bỏ lĩnh vực gia công phần mềm, mở công ty để tạo ra một "cái gì đó” cho riêng mình. Với kinh nghiệm làm Giám đốc Kỹ thuật của Harvest Việt Nam, Pyramid Consulting Việt Nam tôi quyết định phát triển sản phẩm xây dựng nền tảng công nghệ dựa trên mã nguồn mở.
Có thể hiểu nôm na đây là việc quy hoạch các phần mềm trong công ty, tương tự như quy hoạch đất đai trong xây dựng. Việc quy hoạch đúng sẽ giúp công ty có thể bổ sung hoặc loại bỏ các phần mềm khi cần mà không tốn nhiều thời gian, chi phí hoặc làm gián đoạn công việc kinh doanh. Quan trọng hơn, khi đã được quy hoạch tốt, hệ thống phần mềm của công ty có thể sử dụng đến 30 năm.
Tôi chọn đối tượng là cơ quan nhà nước để tiếp cận vì đây là nhóm luôn có kế hoạch quy hoạch sẵn các phần mềm sẽ sử dụng. Nếu có lời khuyên dành cho các bạn trong lĩnh vực phần mềm, tôi có ba điều sau muốn chia sẻ. Thứ nhất là đừng lấy việc tay trái nuôi việc tay phải, vì cuối cùng sẽ chẳng đi đến đâu. Thời điểm mới mở công ty, chúng tôi cũng xác định sẽ dùng việc gia công phần mềm để nuôi mục đích xây dựng nền tảng công nghệ. Tuy nhiên, không lâu sau đó, tôi quyết định dừng việc này vì càng làm chúng tôi càng xa rời mục tiêu ban đầu, không thể tập trung vào việc chính khi cứ phải loay hoay giải quyết các việc khác.
Đầu tư vào startup Việt Nam trong năm 2015 Thứ hai là giữ chân được đội ngũ tâm huyết. Việc quyết định phục vụ đối tượng cơ quan nhà nước khiến chúng tôi gần 7 năm không có lợi nhuận, nhiều người trong công ty bắt đầu nản. Khởi đầu với 8 nhân sự, chúng tôi phát triển lên 45 người và cuối cùng chỉ còn lại 7 người. Xác định đây là những nhân sự tâm huyết với iNet Solutions, tôi tiến hành cổ phần hóa Công ty và chia cổ phần dựa trên mức đóng góp của từng cá nhân.
Song song đó, tôi tiếp tục bán các tài sản cá nhân để bổ sung nguồn vốn cho Công ty hoạt động. Nhưng quan trọng nhất là giữ vững tinh thần của những người ở lại, đồng thời phải cho họ thấy bản thân người chủ cũng hết mình với lý tưởng đã đề ra.
Và cuối cùng là biết người biết ta. Chúng ta phải liên tục thay đổi chiến lược kinh doanh, iNet Solutions cũng không ngoại lệ. Với nguồn tài chính hạn hẹp, Công ty không thể đeo đuổi các thị trường có tiềm năng lớn nhưng không cùng hệ tư tưởng, mà nhắm vào các thị trường nhỏ hơn nhưng chú trọng vào năng lực của doanh nghiệp cung cấp. Với doanh thu 10 tỷ đồng năm ngoái, con số này chẳng thấm vào đâu so với ngành gia công phần mềm. Nhưng đó là giá trị cho "cái của riêng mình" mà tôi đã xây dựng trong gần 10 năm qua. Hội nhập sẽ là cơ hội để chúng tôi phát triển.