Khi chạm trán một đối thủ to lớn hay khéo léo, “thời điểm” ra đòn chính xác cũng quan trọng như kĩ thuật tốt. “Thời điểm” tốt là khi đối thủ không thể sử dụng hết sức mạnh của họ.

Trong Karate, chúng ta dành nhiều giờ tập luyện để phát triển Todome Waza (kĩ thuật dứt điểm), và ta lại dành nhiều hơn nữa để phát triển cơ thể sao cho toàn bộ cơ thể ta hoạt động trơn tru với nhau, có thể xuất ra những đòn đánh mạnh mẽ trong thời gian ngắn từ tất cả các phần của cơ thể.

Nhưng ngay cả những kĩ thuật tốt nhất cũng trở thành vô dụng nếu không được sử dụng đúng lúc, đúng khoảng cách, đúng chiến lược để có thể biến chúng thành một cơ hội tấn công.

Ta có thể kết liễu đối thủ dễ hơn khi dùng kiếm so với tay không, nhưng ngay cả những người tập kiếm cũng dành rất nhiều thời gian để hiểu rõ về “thời điểm” và khoảng cách.

Và bây giờ, chúng ta sẽ tìm hiểu về “thời điểm” chính xác để sử dụng cách kĩ thuật của mình.

Jitsu và Kyo, hai khái niệm quan trọng trong khi tìm hiểu về “thời điểm”

Đầu tiên , ta phải phân biệt được Jitsu và Kyo.

Jitsu là khi đối thủ đang ở trong tư thế chuẩn, tấn tốt, khi mà cảm xúc của họ vững vàng và tinh thần mạnh mẽ. Đây không phải là lúc ta ra đòn.

Kyo là khi một trong những điều kiện trên thay đổi, khi mà đối thủ có sự dao động về tâm lý hay chuyển động, và kết quả là họ không thể sử dụng cách kĩ thuật và sức mạnh của mình ngay lúc đó được.

Ví dụ như khi đối thủ của bạn mất bình tĩnh, quá phấn khởi, sợ hãi, tức giận, mất tinh thần … hay là lúc đối thủ của bạn mất thăng bằng, chuẩn bị ra đòn, hay lúc họ đang chuyển từ kĩ thuật này sang kĩ thuật khác, hành động này sang hành động khác, lúc họ đang di chuyển, vân vân.

“Trạng thái Kyo đã là quá muộn, khi không có Kyo chuyển qua Kyo, đó là lúc bạn phải tấn công”

Có người đã nói với tôi câu này, và nó như là ánh sáng mở đường của tôi, nó đã thay đổi Karate của tôi.

Chỉ thấy được Kyo là không đủ, và thực chất, khi bạn thấy được Kyo có nghĩa là bạn đã quá chậm, lúc mà bạn nhận ra Kyo, thì nó đã không còn nữa. Ta cần quan sát Kyo của đối thủ, và khi đối thủ chuyển từ trạng thái Jitsu sang Kyo, đó là lúc ta tấn công.

Ta không được để có khoảng trống giữa phản ứng và hành động, quá trình phân tích dữ liệu và tạo ra những quyết định từ não bộ là quá chậm chạp, khi mà ta chỉ có 1 phần 10 giây để sử dụng những kĩ năng cần thiết.

Đó là lý do vì sao ta không quan sát cơ thể của đối thủ, chân tay họ, mà ta phải nhìn vào tâm trí của họ, vào cảm xúc của họ.

Ta cần bắt kịp ý nghĩ của đối thủ, bước đầu tiên là hãy nhìn thấu được cách hít thở và nhịp điệu của đối thủ, và hơn thế nữa, hãy làm người chỉ huy dàn nhạc, biến đối thủ thành nhạc công trong dàn nhạc của mình, và chính ta là người chỉ huy, tạo ra nhịp điệu của họ.

“Đừng có tự khiêu vũ với bản thân” 

Thầy Nishiyama thường mắng những người quá hung hăng, chỉ nghĩ đến những kĩ thuật của họ mà không hề để ý gì đến nhịp điệu của đối thủ và “thời điểm”.

Kata, Kihon và tiếng Kiai, cách để ta có thể rèn luyện việc nắm bắt “thời điểm”

Hiều rõ về những nguyên tắc cơ bản là cần thiết để có thể áp dụng những lý thuyết trên vào thực tiễn.

Qua Kata và Kihon, một người mới có thể học được cách đồng bộ hóa hơi thở, cơ bắp, cơ thể với hành động và các kĩ thuật, học được cách chuyển động như một phản ứng dây chuyền từng bộ phận trên cơ thể ta với các các kĩ năng theo trình tự hợp lý và hài hòa.

Việc hít thở đúng cũng giúp ta trong việc nắm bắt “thời điểm”. Khi ta hít thở đúng cách, tay chân, từng cơ bắp trên cơ thể ta được kích hoạt, đưa vào trạng thái luôn sẵn sàng tấn công hay phòng thủ, từ đó ta có thể phản ứng lại với những đòn tấn công hoặc tấn công đối thủ một cách tức thì. Đó chính là cách để ta nắm bắt được “thời điểm”.

Và ta có thể nói rằng, việc hít thở, hay tiếng Kiai, là nút khởi động của những kĩ thuật Karate, và vì thế, luyện tập hít thở sao cho đúng cũng là một điều hết sức cần thiết trong việc nắm bắt “thời điểm” nói riêng và trong Karate nói chung.


Nguồn: Avi Rokah