Bệnh nhân S., nam 48 tuổi, gần đây có những biểu hiện kích động bất thường, thích làm và nói về những kế hoạch rất to lớn. Bác sĩ tâm lý mà BN tới khám lần đầu đã quyết định rằng bệnh nhân chưa cần nhập viện nhưng cần phải điều trị theo đơn như sau : Téralithe 250mg (lithium) 3 viên/ ngày, và Témesta 2,5mg (lorazepam). Khi tư vấn cho bệnh nhân S., dược sĩ phát hiện ra rằng bệnh nhân đang được sử dụng thường xuyên thuốc Micardis Plus (telmisartan + hydrochlorothiazide) (Mua ở 1 hiệu thuốc khác).
Liệu rằng có thể bán thuốc chống loạn thần cho bệnh nhân này không ?
Không, do nguy cơ xuất hiện tương tác thuốc « Cần tránh » giữa các thuốc điều trị tăng huyết áp và lithium.
Theo Tổ chức ANSM (Cục quốc gia về an toàn thuốc và sản phẩm y tế), tương tác thuốc được phân thành 4 mức độ.
Phân tích ca
Bác sĩ đã kê 1 thuốc chống loạn thần (lithium) cho bệnh nhân S. Lithium là thuốc điều trị đầu tay dành cho các bệnh nhân hưng cảm nhẹ có biểu hiện kích động. Nhưng nó là một thuốc thải trừ qua thận và là thuốc có khoảng điều trị hẹp, rất dễ xảy ra tình trạng quá liều trong quá trình sử dụng với các biểu hiện như: nôn, choáng ngất, rối loạn nhịp tim, và hôn mê. Rất nhiều thuốc có khả năng làm tăng nồng độ lithium trong máu, khi dùng cùng, như : các thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn thụ thể angiotensine II, thuốc ức chế men chuyển do gây giảm thải trừ lithium qua đường nước tiểu. Việc phối hợp các thuốc này với lithium được khuyến cáo là "Cần Tránh". Khi không thể tránh được, thì cần phải theo dõi chặt chẽ nồng độ lithium huyết ở bệnh nhân.
Xử trí :
Dược sĩ đã quyết định gọi cho bác sĩ điều trị của bệnh nhân S. để thông báo với bác sĩ là hiện tại bệnh nhân đang sử dụng 1 thuốc chẹn thụ thể angiotensin II và 1 thuốc lợi tiểu, có khả năng tương tác với lithium. Sau khi cân nhắc, bác sĩ quyết định thay thế lithium bằng valproat. Vì valproat sẽ thích hợp hơn cho bệnh nhân đang được điều trị bằng thuốc lợi tiểu hydrochlorothiazid so với carbamazepin dễ gây hạ natri huyết. Bác sĩ đã fax một đơn thuốc mới của bệnh nhân cho dược sĩ để dược sĩ bán cho bệnh nhân.
Lưu ý
Phối hợp thuốc chẹn thụ thể angiotensin II, thuốc ức chế men chuyển hoặc thuốc lợi tiểu với lithium được khuyến cáo là "Cần tránh", do nguy cơ làm tăng nồng độ lithium trong máu bệnh nhân.
Người dịch : DS Trịnh Hồng Nhung
Hiệu đính : DS. Lê Bá Hải, ĐH Dược Hà Nội
Nguồn :
Le Moniteur des Pharmaciens Formation. Cahier 2 du n° 2913/2914 du 7 janvier 2012.