Hệ điều hành Ubuntu phiên bản 12.10 của Canonical với tên gọi "Quantal Quetzal" đã xuất hiện trước một tuần so với đối thủ của nó – Windows 8, mang theo một khẩu hiệu đầy tính thách thức "Avoid the pain of Windows 8" (Tránh những lỗi của Windows 8). Khẩu hiệu này đã xuất hiện trên trang chủ của Ubuntu trong vài giờ đầu tiên khi hệ điều hành này chính thức ra mắt, và việc này đã thu hút được rất nhiều sự chú ý của những người quan tâm.

 

Rõ ràng, Canonical đã quyết định chọn slogan "Your wish is our command" (Mong muốn của bạn là mệnh lệnh với chúng tôi) – là thông điệp cuối cùng của mình – nhưng phải nói một cách công bằng rằng, vẫn còn rất nhiều thách thức đang chờ đợi họ.

Ubuntu là một phiên bản mã nguồn mở của Linux được phổ biến rộng rãi, trong suốt 8 năm hình thành và phát triển đã có hơn 20 triệu người sử dụng hệ điều hành này. Trong khoảng 5% số lượng máy tính để bàn đang chạy hệ điều hành Linux, đã có một cuộc khảo sát – cho thấy rằng hơn một nửa số đó chạy Ubuntu (trong khi đó, Windows chiếm khoảng 84%).

Sự xuất hiện ban đầu của Windows 8 đã không được đón nhận một cách nhiệt tình, theo báo cáo, khoảng 80% doanh nghiệp sẽ không bao giờ chấp nhận nó, dự đoán theo Gartner

1. Giao diện Unity và Modern UI

Cả Microsoft và Canonical đều đã nhận được những sự phản ánh đáng kể dành cho các giao diện người dùng mặc định, được sử dụng trong 2 hệ điều hành tương ứng của họ. Trong trường hợp của Microsoft, tất nhiên, đó là giao diện người dùng hiện đại (Modern UI), còn trong trường hợp của Canonical – đó là Unity. Cả 2 giao diện đều được thiết kế theo kiểu một màn hình cảm ứng theo tưởng tượng, lấy rất nhiều ý tưởng từ giao diện của các smartphone hiện nay.

Bằng cách loại bọ nút Start truyền thống, và hướng người dung đến việc tương tác với hệ điều hành, giao diện hiện đại của Windows 8 là một thách thức đáng kể cho người dùng, những người sẽ phải đối mặt với một điều hoàn toàn mới so với các phiên bản Windows trước đây.

Unity, mặt khác, đã trở thành một giao diện mặc định của Ubuntu từ tháng 4 năm 2011 – với phiên bản Ubuntu 11.04 "Natty Narwhal". Hơn một năm đã trôi qua, và Canonical đã điều chỉnh giao diện này cho phù hợp hơn. Mặc dù vẫn có rất nhiều nhà phê bình, nhưng hầu hết mọi người đã thừa nhận rằng, giao diện này đã trưởng thành và cải tiến hơn. Một số nhà đánh giá, trên thực tế, thậm chí còn cho rằng nó còn tạo cảm giác quen thuộc hơn với nhiều người sử dụng Windows lâu năm, hơn là đối thủ Windows 8.

Một lợi thế của Ubuntu 12.10 đó là nó hỗ trợ rất nhiều những không gian làm việc khác nhau cho người dùng 

2. Những tùy chỉnh

Linux từ lâu đã được biết đến với những tùy chỉnh hầu như vô hạn, nhưng tranh cãi gần đầy xung quanh việc giao diện của máy tính, đã khiến tính năng này trở nên nổi bật hơn bao giờ hết.

Đây là một điểm khác biệt đáng kể giữa Windows 8 và Ubuntu. Windows 8 cho phép người sử dụng tùy chỉnh một số khía cạnh trong giao diện, chẳng hạn bằng cách thay đổi kích thước các biểu tượng Live Tile, di chuyển các biểu tượng sử dụng ở phía bên trái màn hình, hoặc nhóm các loại chương trình lại với nhau.

Đó là hầu hết các thay đổi mà bạn có thể thực hiện trong Windows 8, tuy nhiên, phần lớn chỉ là ở bề ngoài, và chúng không bao gồm các built-in dùng để thiết lập hệ điều hành cho việc đưa Windows trở về theo kiểu màn hình truyền thống. Một tiện ích của hãng thứ ba có tên gọi Pokki có thể khôi phục lại chức năng đó – nhưng nó lại đang gặp một số vấn đề với Windows, có thể nói rằng Windows 8 đã cung cấp một giao diện quá "chặt chẽ", hay nói cách khác, bạn không thể có quá nhiều thay đổi đáng kể khi sử dụng giao diện mới này.

Tiện ích Micosoft Windows Store hiển thị quá thưa thớt các ứng dụng khi khởi động, tuy nhiên giám đốc điều hành của Microsoft hứa hẹn, số ứng dụng sẽ tăng lên nhanh chóng

Ngược lại, Unity của Ubuntu lại là một giao diện khá "thoải mái". Trước hết, bạn có thể dễ dàng thay thế nó với rất nhiều sự lựa chọn miễn phí, bao gồm cả KDE, Xfce, LXDE, GNOME3 Shell, Cinnamon và MATE…

Cũng có một sự hợp nhất giữa Ubuntu và các công cụ tùy biến của bên thứ ba, bao gồm cả độ phổ biến của Ubuntu Tweak được tăng nhanh, khi đó, rất nhiều các giao diện khác nhau đã được cung cấp cho Linux – đi kèm với một loạt các tùy chình để thay đổi desktop của bạn.

Các quy tắc "ngón tay cái" với Linux nói chung và Ubuntu nói riêng là, nếu như bạn không thích hoặc đồng tình với nó, hãy thay đổi sang cái gì đó khác. Có một thực tế rằng Ubuntu hỗ trợ nhiều không gian làm việc, cho phép bạn chạy cùng một lúc 4 desktops khác nhau, còn Windows 8 thì không.

3. Các ứng dụng

Trong khi Windows 8 Pro chỉ đi kèm với trình duyện Internet Explorer 10 của Microsoft, Ubuntu đã đi kèm với một loạt các gói phần mềm mã nguồn mở như Firefox, Thunderbird, LibreOffice, và còn nhiều hơn nữa, nó cung cấp cho cả cá nhân và các doanh nghiệp một bộ ứng dụng với đầy đủ các chức năng.

Tương tự như SkyDrive của Microsoft, Ubuntu One cho phép người dùng sao lưu và truy cập các tập tin của họ từ Ubuntu, Windows, các website, hoặc thiết bị di động

Ngoài những ứng dụng đi kèm có sẵn, cả Ubuntu và Windows 8 đều có các store để cung cấp các ứng dụng – để giúp người dùng tìm thấy những phần mềm bổ sung mà họ đang cần.

Trở lại một chút với năm 2009, Ubuntu Software Center (trung tâm phần mềm Ubuntu) đã có hơn 40.000 ứng dụng khác nhau, từ các trò chơi điện tử, cho đến các công cụ dùng cho giáo dục. Ngoài ra, bằng cách sử dụng Wine hoặc CrossOver Codeweaver, bạn có thể chạy các ứng dụng của Windows trên Linux.

Windows Store mới chỉ được tung ra ở phiên bản Windows 8, tại thời điểm hiện tại ra mắt, mới chỉ có khoảng hơn 9000 ứng dụng. Giám đốc điều hành của Microsoft nói rằng, họ hy vọng sẽ cung cấp được khoảng 100.000 ứng dụng trong Windows Strore trong vòng 90 ngày kể từ ngày ra mắt.

Tuy nhiên, những hệ điều hành và các drivers sẽ không được cung cấp trên Windows Store. Thay vào đó, nó có cả hai loại ứng dụng cho Windows RT (ARM) và Windows desktop ("legacy"). Các ứng dụng "legacy" cho desktop trong Windows Store sẽ đưa người dùng đến với các trang web riêng biệt, nơi họ có thể mua hoặc tải về các ứng dụng. Mặt khác, kho lưu trữ của Ubuntu lại tập trung lưu trữ tất cả các hệ điều hành và các drivers.

Một sự khác biệt quan trọng nữa liên quan đến hai apps store là vấn đề an ninh. Ubuntu cung cấp hệ thống kho lưu trữ được bảo vệ bằng keyring, trong đó mỗi ứng dụng và drivers có một keyring độc nhất dùng để xác minh tính xác thực và tính toàn vẹn của nó – đó là chỉ đến từ hệ thống Ubuntu repo GNU Privacy Guard (GnuPG). Phương pháp bảo vệ bằng keyring có tính hiệu quả cao, nó đảm bảo rằng không có các ứng dụng giả mạo tìm đường thâm nhập vào máy tính của người sử dụng.

Trong lịch sử, Microsoft Windows đã thiếu đi một kho lưu trữ keyring bảo vệ. Mặc dù Microsoft đã hỗ trợ hệ điều hành của nó với Windows Updates hàng tháng, không hỗ trợ các nhà cung cấp của bên thứ ba có thể hỗ trợ các bản cập nhật hiện tại. Nhưng với tình hình này, người dùng đã phải mạo hiểm tìm kiếm trực tuyến để có được sự hỗ trợ của bên thứ ba, dẫn đến việc họ phải cập nhật thủ công tại các trang web riêng biệt. Windows Store đã được phát triển để giảm thiểu các rủi ro đó, và đã được thiết kế đặc biệt cho việc tham khảo, tải về và mua các ứng dụng. Thời gian sẽ cho chúng ta biết, nó sẽ thành công như thế nào.

Giống như Windows Store, Ubuntu Software Center cho phép người dùng truy cập ngay lập tức hàng ngàn ứng dụng, rất nhiều trong số đó miễn phí 

4. Tương thích phần cứng

Để chạy Windows 8 ổn định trên máy tính của bạn, sẽ cần một bộ xử lý 1GHz hoặc nhanh hơn với những sự hỗ trợ cho PAE, NX, và SSE2. Bạn cũng sẽ cần tối thiểu bộ nhớ RAM 1GB cho phiên bản Windows 32-bit hoặc 2GB cho phiên bản 64-bit, cùng với dung lượng 16GB (phiên bản 32-bit) hoặc 20GB (phiên bản 64-bit) trên ổ cứng của bạn. Để xử lý đồ họa trong Windows 8, bạn sẽ cần card đồ họa tương thích với Microsoft DirectX 9 - với trình điều khiển WDDM, theo phát ngôn từ Microsoft.

Tất nhiên, đó là cấu hình tối thiểu. Nếu bạn muốn tận dụng tính năng cảm ứng của Windows 8 và để làm cho hệ điều hành chạy "mượt mà" nhất, bạn sẽ cần một cấu hình cao hơn nhiều như thế.

Ngược lại, Ubuntu yêu cầu một cấu hình khiêm tốn hơn nhiều: Canonical khuyến cáo chỉ cần 512MB RAM, cùng với 5GB trên ổ đĩa cứng. Bạn cũng sẽ tìm thấy các phiên bản như Lubuntu và Xubuntu dành cho máy có cấu hình thấp hơn. Vào thời điểm hiện tại, nếu phần cứng là một yếu tố ràng buộc đối với bạn, Ubuntu sẽ trở thành sự lựa chọn tốt hơn.

Dịch vụ SkyDrive của Microsoft cho phép người dùng tải lên và đồng bộ hóa các tập tin – sử dụng điện toán đám mây và sau đó có truy cập chúng từ hầu như bất kỳ trình duyệt hoặc thiết bị nào khác

5. Tích hợp điện toán đám mây

Bắt đầu với sự ra mắt của Ubuntu One trong năm 2009, điện toán đám mây đã đóng một vai trò quan trọng cho Ubuntu và Linux trong một thời gian, nó cho phép người dùng lưu trữ tập tin trực tuyến và đồng bộ chúng giữa các máy tính và các thiết bị di động.

Ubuntu One hoạt động được trên Windows, OS X, iOS và Android, cũng như trên Ubuntu. Người sử dụng Ubuntu Linux có được 5GB Ubuntu One lưu trữ miễn phí và sẽ là 20GB nếu trả phí 30USD mỗi năm.

Ở phiên bản Ubuntu 12.10, hệ điều hành cũng đã tích hợp các ứng dụng web và tìm kiếm trực tuyến một cách trực tiếp vào giao diện Unity điều này mang đến cho người dùng một sự trải nghiệm mới hơn và chuyên nghiệp hơn.

Với Windows 8, điện toán đám mây đang đi đầu trong nền tảng công nghệ của Microsoft. Để lưu trữ, Microsoft SkyDrive có 7GB miễn phí cung cấp cho người sử dụng. Nếu bạn cần nhiều hơn thế, bạn có thể trả các mức phí cho 20GB với 10 USD, 50GB với 25 USD, hoặc 100GB với 50 USD mỗi năm.

Tuy nhiên, lưu trữ không phải là lợi ích duy nhất của điện toán đám mây. Bắt đầu với phiên bản mới này, Microsoft đã làm mới Microsoft Account sign-in (trước đây là Live ID) cho phép bạn sử dụng một tên người dùng và mật khẩu cá nhân để thiết lập những tùy biến trong tất cả các phần cứng và các dịch vụ dựa trên phiên bản Windows mà bạn đang dùng. Ý tưởng ở đây là sử dụng điện toán đám mây để kết nối với desktop, tablet và smartphone của bạn, thông qua một phương thức sử dụng cụ thể.

Ubuntu không hoàn toàn cạnh tranh với Windows trong vấn đề này, vì nó không cung cấp cho các thiết bị không phải là máy tính, giống như đối thủ Windows 8. Tuy nhiên, phiên bản Ubuntu cho hệ điều hành Android vẫn hoạt động và sử dụng được.

Cung cấp một bảng điều khiển dựa trên nền trình duyệt, Ubuntu's Landscape có thể thực hiện hầu hết các nhiệm vụ của Windows Active Directory

6. Tính bảo mật

Mặc dù các ứng dụng trong Windows 8 RT chạy trong một môi trường được bảo mật cao nhưng Windows 8 Pro lại không được như vậy. Thay vào đó, các nhà phát triển phần mềm của bên thứ ba đã tạo ra cho các phần mềm của mình những phương thức bảo mật riêng của họ.

Windows 8 và Ubuntu Linux đều cung cấp tường lửa, tuy nhiên, cũng có những tùy chọn khác như mã hóa đồng bộ tất cả các dữ liệu.

Mặc dù thực tế là Windows 8 Pro cung cấp một số cải tiến bảo mật hơn so với Windows 7, hệ điều hành mới này vẫn mang theo các vấn đề đã được để lại từ WinNT, trong đó có một phần liên quan đến những vấn đề bảo mật đã đi cùng Windows trong suốt những năm qua.

Để giảm thiểu một số vấn đề này, Microsoft đã kết hợp với những đối tác về OEM Secure Boot, để mở rộng UEFI. Windows 8 hỗ trợ Secure Boot trên hệ thống OEM, trong khi đó Ubuntu 12.10 cung cấp một loạt những tính năng bảo mật tiên tiến như việc hỗ trợ cài đặt hệ thống Secure Boot trên hệ điều hành của mình.

Ngoài ra, Ubuntu Linux cũng đi kèm với Security Modules Linux (LSM) đã được cài đặt mặc định ngay từ đầu. Cùng với đó là các biện pháp tăng cường an ninh khác bao gồm chroot, seccomp, seccomp-BPF, và mới nhất đó là LinuX Containers (LXC) – dành cho các nhà phát triển của bên thứ ba, có được quyền hạn giống như người sử dụng thông thường.

7. Những công cụ dành cho admin

Đối với trình điểu khiển của admin, Windows cung cấp Active Directory, được phép sử dụng các máy chủ Active Directory một cách đặc biệt.

Canonical cũng hỗ trợ Active Directory tương tự, và ngoài ra, khi dùng Ubuntu Linux người dùng có thể tham gia vào Active Directory bằng cách sử dụng phần mềm của bên thứ ba, ví dụ như Likewise Open hoặc Centrify.

Ngoài ra, Canonical còn cung cấp Landscape, công cụ quản trị riêng của mình, nó có thể thực hiện hầu hết các nhiệm vụ giống Windows Active Directory. Landscape rất dễ dàng sử dụng, bảng điều khiển dựa trên nền của trình duyệt và thông qua đó bạn có thể quản lý desktops, máy chủ và các công cụ sử dụng điện toán đám mây.

Cả Windows 8 và Ubuntu Linux 12.10 đều cung cấp và hỗ trợ cho các giao thức VPN phổ biến

8. Hỗ trợ VPN

Những người dùng yêu cầu hỗ trợ VPN (Vituarl Private Network) sẽ tìm thấy nó trong cả 2 hệ điều hành Windows 8 và Ubuntu 12.10.

Trong kho lưu trữ của Ubuntu, các tiện ích được cung cấp là OpenVPN, nó sử dụng một giao thức bảo mật tùy chỉnh dựa trên SSL / TLS để trao đổi các "key". Cả hai hệ điều hành đều cung cấp và hỗ trợ cho các giao thức khác nhau, tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào nhu cầu của từng trường hợp và yêu cầu cụ thể.

9. Hỗ trợ cho người dùng

Microsoft cung cấp những hỗ trợ cho người sử dụng Windows 8 Pro thông qua dịch vụ đăng ký trên TechNet, dịch vụ này có giá khởi điểm là 149 USD mỗi năm.

Canonical cung cấp dịch vụ Ubuntu Advantage tiêu chuẩn với mức phí 80 USD mỗi năm cho các máy tính tiêu chuẩn, bao gồm cả các bảo hiểm pháp lý và sử dụng các công cụ dành cho admin trong Ubuntu's Landscape.

10. Giá thành

So sánh cuối cùng, nhưng chắc chắn là rất quan trọng đối với người sử dụng – đó là giá thành. Ubuntu Linux là miễn phí, trong khi đó Windows 8 sẽ là 199 USD vào thời điểm hiện tại.

Vì vậy, câu hỏi là hệ điều hành nào là tốt hơn cho người dùng? Câu trả lời, tất nhiên, là tùy thuộc vào mỗi người. Nhưng có một điều rõ ràng, tùy thuộc vào nhu cầu của bạn, Ubuntu Linux 12.10 có thể trở thành một sự thay thế hấp dẫn. Nếu không, nó chắc chắn có giá trị khi bạn dùng nó để thử những trải nghiệm trực tuyến hoặc coi nó như một sự thử nghiệm miễn phí cho ổ đĩa của mình.

//Bài viết có tham khảo một số nguồn trên internet.

Theo VOZ