Ở một thế giới, thất bại là một trở ngại. Bị điểm kém, thua trong một giải đấu, bị sa thải, từ chối - Điều đó nghĩa là bạn không thông minh hoặc không có tài năng.
Ở thế giới khác, thất bại có nghĩa là chưa phát triển, khi chưa đạt được mục tiêu - điều đó ở nghĩa là bạn chưa phát huy hết tiềm năng của mình.
Trong một thế giới, nỗ lực được coi là một điều không tốt. Tương tự như thất bại, nó khẳng định rằng bạn không thông minh hoặc kém cỏi. Nếu bạn thực sự thông minh, bạn không cần phải làm gì cả.
Carol đã thực hiện một nghiên cứu hàng nghìn người từ độ tuổi mẫu giáo trở đi. Bà vô cùng ngạc nhiên khi thấy số lượng người từ chối cơ hội học tập rất nhiều, lý do là vì họ sợ những lời nhận định, đánh giá về khả năng của bản thân.
Khi cho các em nhỏ lựa chọn làm lại một bài tập xếp hình đơn giản hoặc thử làm bài tập khó hơn. Hầu hết các em đều lựa chọn giải pháp an toàn là làm lại bài tập xếp hình đơn giản. Ngay lứa tuổi rất nhỏ này, các em đã có tư duy cố định (tin vào phẩm chất cố định). Vì các em sợ bị nhận định mình không thông minh. Với các em, thông minh có nghĩa là không mắc sai lầm.
Ngược lại ở trẻ em có tư duy phát triển (tin rằng con người có thể thông minh hơn) sẽ chọn tiếp tục chọn bài tập khó khăn để thử thách bản thân để học điều mới.
Tương tự với các em sinh viên, trong tình huống tham gia khóa học tiếng anh, khóa học kỹ năng. Những em sinh viên có tư duy phát triển luôn tìm cách nắm lấy cơ hội để học tập, trau dồi kỹ năng. Nhưng ở những em sinh viên có tư duy cố định thường tỏ ra hững hờ, các em không muốn tham gia, vì sợ sẽ bộc lộ thiếu sót của mình.
Điều này cũng đúng khi nói về các CEO của các công ty lớn. Nếu CEO chỉ ngồi ở vị thế cao, luôn muốn được mọi người coi là hoàn hảo và không sẵn lòng đối mặt với nhược điểm, họ dễ đưa ra các quyết định sai lầm. Thay vì suy nghĩ về lợi ích chung, các quyết định của họ đưa ra đều nhằm mục đích bảo vệ hình ảnh hoàn hảo bản thân không mong muốn ai biết đến. Điều này được gọi là "căn bệnh CEO"
Tất nhiên vẫn có nhiều lãnh đạo tài năng - họ là những người thẳng thắn nhìn nhận thiếu sót, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo.
Chương 3: Sự thật năng lực và thành tích
Bạn biết về Thomas Edison chứ? Người đã sáng chế ra bóng đèn, mang lại ánh sáng cho toàn nhân loại.
Thông tin mà chúng ta biết hoặc thường hình dung về ông:
“Ông làm việc một mình trong một xưởng nhỏ, xung quanh là nhiều loại dụng cụ khác. Ông ấy đang khom mình cúi xuống chiếc đền tròn. Đột nhiên đèn bật sáng. Ông là thiên tài là vĩ nhân đã tìm ra ánh sáng cho toàn nhân loại."
Tuy nhiên thông tin chính xác mà tác giả tìm hiểu về quá trình làm việc của ông lại là:
Edison không làm việc một mình. Trong quá trình chế tạo bóng đèn, ông có tới 30 người trợ lý - trong đó có những nhà khoa học được đào tạo bài bản, họ thường làm việc suốt ngày đêm trong một phòng thí nghiệm hiện đại, do một công ty tài trợ.
Việc sáng chế bóng đèn không phải phát minh đơn lẻ. Đó là một mạng lưới đã ngốn vô vàn thời gian, công sức của rất nhiều nhà khoa học.
Hay cuốn sách Nguồn gốc của loài - công trình để đời của Darwin - đã trải qua nhiều năm nỗ lực tập thể của những người trong ngành, trăm cuộc thảo luận với đồng nghiệp và cố vấn, vài lần viết phác thảo và một nửa đời cống hiến của tác giả.
Mozart đã lao động miệt mài hơn mười năm trời mới cho ra đời những tác phẩm mà ngày nay chúng ta vẫn ngưỡng mộ. Trước đó phần lớn các tác phẩm của ông không có nét gì độc đáo hay thú vị.
Có nhiều niềm tin và quan điểm sai lầm về năng lực và thành tích, đặc biệt là đối với những người xuất sắc và sống cô độc. Mọi người thường cho rằng những người có tài năng bẩm sinh không cần phải nỗ lực hay cố gắng, họ có thể dễ dàng đạt được thành công một sớm một chiều.
Tuy nhiên, điều này không đúng. Thực tế, những cá nhân xuất sắc nhất thường là những cá nhân nỗ lực nhiều nhất, làm việc chăm chỉ nhất. Có thể xuất phát điểm ban đầu của họ cũng giống tất cả mọi người, rất mờ nhạt, không nhận được nhiều sự chú ý.
Tuy vậy, không thể phủ nhận sự tồn tại của những người có tài năng bẩm sinh. Tuy nhiên, điều này không nên được so sánh. Mỗi người chúng ta đều có xuất thân, hoàn cảnh và mong muốn riêng biệt và chính những yếu tố này tạo ra sự phát triển khác biệt ở mỗi người.
Tóm lại, thông điệp chương này muốn nhấn mạnh tầm quan trọng việc cam kết nỗ lực, sẵn sàng học hỏi, tập trung rèn luyện.
Chương 4: Tư duy của nhà vô địch
Trong thể thao, mọi người đều tin vào năng khiếu và thể lực bẩm sinh, ngay cả các chuyên gia cũng tìm kiếm các vận động viên có năng khiếu bẩm sinh.
Tuy nhiên, theo Carol Dweck, quan trọng hơn cả năng khiếu bẩm sinh, chính là tư duy và tầm nhìn. Một vận động viên có thể không sở hữu ưu điểm vượt trội về thể hình, nhưng thông qua quá trình luyện tập, quan sát, phân tích chiến thuật, họ có khả năng vượt qua nỗi sợ thất bại và đạt được thành công trong sự nghiệp của mình.
Chúng ta cùng xem tư duy sẽ ảnh hưởng như thế nào trong thể thao.
1. Billy Beane
Cùng xem xét một tài năng thiên bẩm, có tên Billy Beane, anh có được mọi người dự đoán sẽ trở thành Beane Ruth, huyền thoại trong đội chơi bóng chày.
Ngay khi vào lớp 11, Beane là cầu thủ đánh bóng chày giỏi nhất, ghi được nhiều điểm nhất trong đội bóng chày, anh đồng thời là tiền vệ đội bóng đá. Tài năng của Beane là điều không thể chối cãi.
Tuy nhiên sau này lối chơi Beane ngày trở nên tệ hơn khi chuyển từ giải đấu nhỏ đến lớn bởi những cú đánh trượt. Sau mỗi lần như thế, Beane trở nên suy sụp tinh thần.
Thất vọng sau những cú đánh trượt không phải vấn đề, nhưng tại sao Beane không thể lấy lại phong độ chơi và phát triển tài năng của mình. Chúng ta sẽ tìm ra kẽ hở qua lời trả lời phỏng vấn: “Billy cho rằng mình không bao giờ được đánh trượt”. “Anh ấy không chỉ không thích thất bại; dường như anh ấy còn không cách để thất bại”.
Không thích thất bại, không phép mình thất bại chính là điển hình tư duy cố định: “Nhân tài bẩm sinh không cần nỗ lực, nỗ lực là dành cho người khác, những người có ít năng khiếu, nhân tài không cần ai giúp đỡ.” Chính tư duy này đã khiến Beane bị mắc kẹt, mắc kẹt trong chính tài năng lớn của mình.
Nhưng có một cầu thủ khác sát cánh Beane trong các giải đấu nhỏ, đó là Lenny Dykstra. Dykstra không có thể lực trời cho hay “tài năng thiên bẩm” như Beane, nhưng khi Beane quan sát đã rất kinh ngạc về lối chơi của Dykstra. Về sau, thông qua quá trình quan sát, lắng nghe và suy nghĩ, Beane hiểu rằng, tư duy, cách nhìn nhận, khắc phục lỗi sai, nỗ lực trong quá trình quan trọng hơn cả tài năng thiên bẩm.
Vì thế, vào năm 2002 trong vai trò quản lý đội Oakland Athletics Beane đã đưa đội chiến thắng 103 trận - giành chức vô địch giải đấu và gần phá vỡ kỷ lục của Liên đoàn bóng chày Mỹ về các chiến thắng liên tục.
2. Muhammad Ali
Trong môn thể thao quyền anh, Muhammad Ali không phải là tài năng bẩm sinh, ông không hề đáp ứng các thước đo tiêu chuẩn như chỉ số về nắm tay, độ nở ngực hay cân nặng giá trị của một võ sĩ. Ngược lại Sonny Liston, đối thủ của Ali, lại là một tài năng thiên bẩm. Liston có tất cả - tầm vóc, sức mạnh, kinh nghiệm, ông đã luôn là huyền thoại trong thi đấu. Không ai tin Ali có thể đánh bại Liston trong trận đấu họ cùng tham dự.