Có một câu trích dẫn thường gắn với Albert Einstein đó là:

“Nếu bạn không thể giải thích nó một cách đơn giản tức là bạn vẫn chưa hiểu cặn kẽ nó.”

Dù câu nói trên có phải là phát biểu của Einstein không (nó chưa từng được dẫn đúng nguồn, vì vậy có khả năng là ông ấy không nói vậy), thì đó vẫn là một nhận xét sâu sắc. Nó cũng đem một mẹo học tập khá hiệu quả khi xem xét theo chiều ngược lại:

Nếu bạn muốn hiểu rõ một điều gì, hãy tìm cách giải thích nó một cách đơn giản.

Đây là ý tưởng đằng sau phương pháp Feynman:

Được đặt tên theo nhà vật lý đoạt giải Nobel - Richard Feynman. Ông bên cạnh việc là một nhà khoa học xuất chúng, còn có biệt danh là “Nhà giải thích đại tài” vì khả năng truyền đạt những ý tưởng phức tạp cho người khác theo những cách đơn giản trực quan. Phương pháp Feynman là kỹ thuật để học và ôn tập lại nhanh chóng các khái niệm bằng việc giải thích chúng bằng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu.

Ngoài việc giúp bạn tìm ra những điểm bạn chưa nắm rõ trong phần kiến thức bạn đang học, phương pháp Feynman còn cung cấp cho bạn một cách hiệu quả để củng cố kiến thức. Nó là một kỹ thuật đơn giản nhưng giúp ích rất nhiều cho bạn trong việc học. 

Vậy bạn có để áp dụng phương pháp này như thế nào? 

Vì trọng điểm của kỹ thuật này là làm rõ khái niệm, bạn có thể thực hành theo nhiều cách ví dụ như giải thích cho bạn bè những gì bạn đang học. Tuy nhiên, không phải lúc nào bạn bè của bạn cũng có thể lắng nghe. Vì vậy đây là phương pháp đơn giản hơn chỉ cần đến một tờ giấy.

• Bước 1: Lấy một tờ giấy và viết tên của khái niệm ở trên cùng. Bạn có thể viết nhiều khái niệm hoặc ý tưởng - mặc dù kỹ thuật được đặt theo tên của Feynman, nó không chỉ giới hạn trong lĩnh vực toán học và khoa học.
• Bước 2: Giải thích khái niệm bằng lời của chính bạn như thể bạn đang dạy nó cho người khác. Tập trung vào việc sử dụng ngôn ngữ đơn giản. Đừng giới hạn lời giải thích của bạn ở một định nghĩa đơn giản hoặc khái quát; Hãy kiểm tra khái niệm của bạn thông qua một hoặc hai ví dụ để đảm bảo nó có thể ứng dụng được.
• Bước 3: Xem lại lời giải thích của bạn và xác định những chỗ mà bạn mơ hồ hoặc một điểm bạn cảm thấy lời giải thích của mình còn lúng túng. Khi bạn đã xác định chính xác những vấn đề ấy, hãy quay lại tài liệu gốc, ghi chú của bạn hoặc bất kỳ ví dụ nào bạn có thể tìm thấy để củng cố sự hiểu biết của mình.
• Bước 4: Nếu có bất kỳ phần nào trong quá trình giải thích của bạn đã sử dụng nhiều thuật ngữ kỹ thuật hoặc ngôn ngữ phức tạp, hãy thử thách bản thân viết lại những phần này bằng những thuật ngữ đơn giản hơn. Đảm bảo rằng ai đó có thể hiểu lời giải thích của bạn mà không cần cơ sở kiến ​​thức mà bạn tin rằng mình đã có.

3 ví dụ về cách áp dụng kỹ thuật Feynman 

Như tôi đã đề cập trước đó, việc đơn giản hóa một khái niệm chỉ là bước đầu. Nếu bạn muốn giải thích nó rõ ràng, bạn phải áp nó vào các ví dụ.

Tôi đã đưa vào ba ví dụ về cách bạn có thể sử dụng Kỹ thuật Feynman bên dưới.

Ví dụ 1: Định lý Pitago

Chúng ta sẽ bắt đầu với một ví dụ rất đơn giản. Định lý Pitago chỉ bạn cách tìm độ dài cạnh huyền của tam giác vuông bất kỳ. Khi tôi bắt đầu viết lời giải thích định lý này, tôi chỉ cần viết câu ở trên cùng và sau đó thêm công thức. Ngay cả với một định lý toán học cơ bản như định lý này, vẫn có những giả định và thuật ngữ bao hàm những ý tưởng mà bạn có thể không rõ 100%. Thử thách bản thân để xác định những điều đó và làm rõ chúng.

Ví dụ 2: Định lý Bayes

Vì Định lý Pitago là một khái niệm khá đơn giản, tôi nghĩ bạn có thể muốn xem một ví dụ gì đó phức tạp hơn.

Định lý Bayes - một khái niệm được sử dụng trong lý thuyết xác suất và thống kê.

Trên thực tế, tôi đã phải dành ba giờ để đọc hết bài báo về A.I. Trong đó nhà nghiên cứu Eliezer Yudkowsky đã giải thích định lý này bằng 15.000 từ, vì vậy chắc chắn hãy xem bài báo đó nếu bạn tò mò. Bạn cũng có thể xem hướng dẫn gần đây hơn của Arbital, do chính Yudkowsky đề xuất, một ví dụ tốt hơn và dễ hiểu hơn nhiều.

Ví dụ 3: Mô hình hộp CSS

Mô hình hộp CSS là một công cụ để biểu thị kích thước của các phần tử HTML (tức là mã tạo nên các trang web giống như trang bạn đang đọc ngay bây giờ), cũng như khoảng cách xung quanh chúng. Tôi chọn nó làm ví dụ vì đó là một khái niệm mà tôi đã mất nhiều thời gian để nắm bắt lại khi tôi bắt đầu học cách xây dựng trang web khi còn là một thiếu niên. Ngoài việc viết mã ra, tôi nghĩ sẽ rất hữu ích nếu hiển thị chính xác cách mỗi thuộc tính ảnh hưởng đến kích thước tổng thể của phần tử.

Đối với một nhà phát triển web mới bắt đầu, có thể không rõ ràng ngay lập tức rằng, giả sử, giá trị đệm 10px thực sự làm tăng chiều rộng của phần tử lên 20px tổng thể (vì 10px được áp dụng cho mỗi bên).

Một mẹo cuối cùng: Trong khi bạn đang áp dụng Kỹ thuật Feynman cho bất kỳ khái niệm nhất định nào, có thể hữu ích nếu bạn giả vờ rằng bạn đang giải thích khái niệm đó cho một đứa trẻ.

Làm điều này sẽ thúc đẩy sự hiểu biết của chính bạn vì một lý do đơn giản; ngoài việc hỏi những điều như "Tôi có thể có một chiếc bánh Oreo khác không?" và "Tôi có thể đi xem Dragon Ball Z bây giờ được không?" một đứa trẻ có lẽ sẽ hỏi…

"Tại sao?"

Trong khi những người lớn tuổi thường tập trung vào việc việc thu về lợi ích, thì trẻ em lại rất hay tò mò. Chúng sẽ nhanh chóng chỉ ra những khúc mắc.

Nếu bạn dạy một đứa trẻ cách thức hoạt động của Định lý Pitago và đưa cho nó công thức để sử dụng, thì rất có thể trẻ sẽ hỏi bạn:

“Tại sao công thức đó lại hoạt động như thế? Làm thế nào bạn có thể biết nó sẽ luôn hoạt động? Hãy chứng minh đi!”

… Và sau đó bạn nhận ra rằng đứa trẻ đó thực sự là một "Mr. T" trong đội ngũ cải trang, và bây giờ cuộc sống của bạn phụ thuộc vào việc có thể giải thích một khái niệm hình học. 

Tuy nhiên, nghiêm túc mà nói, đây là một cách tư duy tuyệt vời để áp dụng. Có thể bạn biết Định lý Pitago hoạt động như thế nào và có thể, bạn sẽ dễ dàng đưa ra minh chứng khi truy xét lại cách tư duy của bản thân:

Khi nói đến các khái niệm khác, có khả năng là bạn đang dựa vào các giả định, kinh nghiệm học và các điều bí ẩn khác khi nói đến một số chi tiết nhất định. Vì vậy, hãy áp dụng tư duy giống như một đứa trẻ và thử thách bản thân để giải thích rõ ràng toàn bộ khái niệm ấy.

Khi bạn đã làm điều đó, bạn có thể trau dồi thêm kiến ​​thức của mình về bất kỳ điều gì bạn đang nghiên cứu bằng các kỹ thuật khác:

• Tạo thẻ flashcards
• Sử dụng kỹ thuật lặp lại ngắt quãng

Hi vọng bài chia sẻ có ích với bạn!

Link bài gốc: How to Use the Feynman Technique to Learn Faster (With Examples)

Dịch giả: Đỗ Đắc Hiệp - ToMo - Learn Something New