Có nhiều bạn nhắn tin mình hỏi về tài liệu và cách học cho người mới bắt đầu như thế nào. Ở bài post này, mình sẽ đưa ra một số tài liệu cũng như là cách học mà ngày xưa mình đã áp dụng. Nói qua về background của mình thì mình là dân khối A. Hồi mới vào ĐH mình TOEIC chưa được 400 , phải vào lớp học lại Tiếng Anh từ đầu. Cuối năm 2 mình thi IELTS lần đầu được 6.0 và năm cuối thì được 7.5. Lần gần đây nhất thì được 8.0 Overall.
Thực ra ngày xưa năm nhất ĐH thì mình học thập cẩm cả lên. Tức là TOEIC, Tiếng Anh giao tiếp, IELTS rồi giáo viên Việt Nam hay nước ngoài gì mình cũng đều học . Nhưng trước lần thi IELTS đầu tiên vài tháng thì mình quyết định tự học kể từ đó. Dưới đầy mình sẽ chia sẻ lại một vài phương pháp cũng như tài liệu học của mình (có thể là cũng sẽ không phù hợp với nhiều bạn hoặc là các bạn có những cách tiếp cận khác hiệu quả hơn). Qua trải nghiệm của bản thân cũng như là từ việc dạy các bạn khác thì mình nghĩ là đối với những bạn beginner thì đầu tiên là nên xây dựng một nền tảng ngữ pháp, phát âm cũng như là từ vựng cơ bản đã.
1. PHẦN NỀN TẢNG.
a. VỀ PHÁT ÂM
Nếu bạn có thời gian thì có thể tham khảo bộ sách huyền thoại Pronunciation in Use. Sách được xem là một trong những cuốn sách học phát âm Tiếng Anh hay và chuẩn nhất. Mặc dù sách được xuất bản từ khá lâu, nhưng đây vẫn là cuốn giáo trình tin dùng của rất nhiều giáo viên và học sinh trên toàn thế giới.
Cuốn sách có nội dung phân chia rất hợp lý, các nguyên âm và phụ âm được chia thành từng cặp tương đồng với nhau, đi kèm với rất nhiều ví dụ và audio.
Cuốn sách được chia làm 3 cấp độ:
English pronunciation in use Elementary
English pronunciation in use Intermediate
English pronunciation in use Advanced
Thú thực mà nói, nếu mà mọi người mà tải mấy sách về rồi ngồi đọc thì sẽ nhanh chán lắm =)) Mình thì thích học có cả âm thanh lẫn hình ảnh nữa nên thường học phát âm ở trên Youtube hơn. Đầu tiên bạn cần nắm vững bảng âm IPA (có 44 âm) trước đã. Có nhiều video trên Youtube về IPA. Dưới đây là một vài video mà bạn có thể tham khảo:
· International Phonetic Alphabet (IPA) | English Pronunciation
· How to Read IPA - Learn How Using IPA Can Improve Your Pronunciation
· Improve Your English Accent - Pronounce Vowel Sounds Correctly
Sau khi học bảng IPA thì mn học phần trọng âm từ, rồi trọng âm câu. Bây giờ có từ nào mới thì cứ tra từ điển Oxford hoặc Cambridge là biết được cách đọc rồi
Link từ điển:
Link một số video về trọng âm:
· Syllables and Word Stress - English Pronunciation Lesson
· Sentence Stress in English Pronunciation
· How SENTENCE STRESS changes meaning in English
· How does stress change the meaning of a sentence?
MỘT SỐ KÊNH HỮU ÍCH CỦA MỘT VÀI GIÁO VIÊN BẢN XỨ ĐỂ HỌC PHÁT ÂM CŨNG NHƯ CÁC KỸ NĂNG KHÁC PHÙ HỢP CHO BEGINNERS:
· Cô giáo người Anh nói chậm mà dễ nghe
· Cô giáo Emma người Canada nói cũng rất dễ nghe =))
· Thầy giáo người Adam Canada
· Cô giáo Lucy xinh đẹp người Anh
· Thầy Bob người Canada
b. VỀ NGỮ PHÁP
Đối với người mới bắt đầu thì mình recommend mọi người cuốn Ngữ Pháp của cô Lan Hương. Với giai đoạn đầu thì mình nghĩ là mọi người có thể tập trung vào những điểm chính sau:
- Các thành phần trong một câu (ví dụ một câu bình thường sẽ có dạng bắt buộc S + V, và có thể có những thành phần phụ như bổ ngữ, trạng ngữ …)
- Danh từ, động từ, tính từ, trạng từ
- Các thì trong tiếng Anh
- Model Verbs (can, could, may, might, …)
- Câu bị động
- So sánh (hơn, nhất, bằng)
- Sự hòa hợp của chủ ngữ và động từ
- Câu điều kiện
- Liên từ
- Mệnh đề quan hệ
- Các từ chỉ số lượng
Trình độ kha khá hơn thì tham khảo thêm cuốn Camrbridge Grammar for Ielts (sách rất dễ tìm trên google nhá)
c. VỀ TỪ VỰNG
Bộ Vocabulary in Use là một bộ rất tốt cho những người mới bắt đầu. Sách có chia ra các level từ Elementary tới Advanced thì ae mới bắt đầu cứ học từ quyển Elementary đi lên thôi =)) (bộ này cũng dễ tìm trên google nhé =)) )
Để nhớ từ vựng lâu thì bạn nên cố gắng DÙNG TỪ ĐÓ MỘT CÁCH THƯỜNG XUYÊN NHẤT CÓ THỂ. Và học một từ thì đừng chỉ nên học mỗi nghĩa của từ đó. Bạn nên tra cả cách phát âm và một vài cách dùng của từ đó cũng như một vài cách sử dụng của từ. Từ điển Anh Anh mình hay dùng là:
Bạn cũng nên kết hợp cả từ điển Anh Việt nữa. Mình thì cài Lạc Việt trên điện thoại
Một điểm nữa về việc học từ vựng là nên học các collocation đi với từ đó. Ví dụ khi học từ “accident” thì bạn đã biết nghĩa của từ này là “tai nạn”. Vậy giờ muốn diễn đạt ý “gây ra tai nạn” thì ta nói như thế nào? Ta không nói 'make accidents' mà nói là 'cause an accident '. Cái này gọi là collocation, tức là những cụm từ đi cùng nhau. Bạn có thể tham khảo ở link này, chỉ cần gõ một từ vào search box là nó sẽ hiện ra những cụm từ hay đi với từ này.
Ví dụ, bạn gõ từ homework vào sẽ thấy những từ hay đi với từ này nhất. Để nói ‘làm bài tập về nhà’, ta ko nói ‘make homework’, mà sẽ là ‘do homework’. Trong list ở website ta cũng thấy các cụm từ khác như ‘hand in homework’ (nộp bài về nhà), finish homework (hoàn thành bài tập về nhà), give/set homework (giao bài tập về nhà), correct/ mark homework (chữa/ chấm bài về nhà), have/get homework on st (có bài về nhà về cái gì). Đấy, bạn cứ thử gõ vài từ vào box đó để xem nó đi với từ nào là đúng nha!
d. PHẦN NGHE
Ngày xưa nhiều người khuyên là nghe VOA nhưng mình thì không thích nghe VOA Special English lắm =)) Chương trình mình hay nghe nhất và đến giờ vẫn nghe hằng ngày là BBC 6 Minute English. Thực sự là mình thấy BBC 6 Minute English rất hay. Mỗi đoạn hội thoại là giữa hai người chỉ trong vòng 6 phút và ở trên nhiều chủ đề khác nhau. À mà cái này chỉ phù hợp cho các bạn trình intermediate trở lên – nếu mà mới beginner thì có vẻ hơi nhanh. Đối với các bạn mà gần như là mới bắt đầu hoàn toàn thì nên tham khảo các nguồn khác đã.
Chia sẻ kỹ hơn một chút về kỹ năng nghe: Đối với mình thì nghe là một kỹ năng khá là lâu lên – bạn cần một thời gian đủ dài thì mới cảm nhận được sự lên rõ ràng được. Nhiều học sinh của mình cũng thế, nếu trong một thời gian tầm 1-2 tháng mà không cố gắng nghe hết sức thì sẽ lên rất chậm và điểm lại thấp hơn mấy kỹ năng kia. Bản thân mình là một ví dụ: lần đầu tiên Nghe được có 5.5 trong khi mấy kỹ năng kia toàn 6+ cả =))) Do đó, bạn cần có thói quen nghe hàng ngày, mọi lúc mọi nơi có thể (kể cả lúc nấu ăn hay rửa bát thì cố đeo tai nghe vào mà nghe =))) Đối với mình thì phần nghe lên khá chậm. Năm 2017 đc Overall 7.5 nhưng Nghe cũng chỉ đc 7.5 thôi J) Và 2 lần gần đây thì điểm nghe đã ổn định ở mức 8.5 rồi. Mong là đc 9 cho lần tới J))
CÁC BƯỚC ĐỂ NGHE CỦA MÌNH NHƯ SAU:
+ Bước 1: tìm một nguồn phát tiếng Anh chuẩn (nói về chủ đề mà bạn thấy hứng thú) và phải có phụ đề (nhất thiết phải có)
Lưu ý:
+ Bạn chỉ nên chọn bài nghe dưới 5’ không thì việc chép ra sẽ rất lâu và dễ gây nản.
+ Bước 2: Listen and transcribe it
Bạn nghe và chép lại tất cả những gì bạn nghe được. Lưu ý là đầu tiên bạn nên dành khoảng 1-2 lần nghe qua bài audio đã, và nếu bạn nghe được tầm trên 50% thì ok, có thể thực hiện được phần transcribe (ghi những gì nghe được ra giấy). Nếu bạn nghe dưới 50% bài đó thì tốt nhất là nên xem luôn transcript để tra từ mới đồng thời cách phát âm của từ đó. Sau đó bạn đóng transcript lại và vẫn nghe audio lại và transcribe ra bình thường. Lúc nghe để transcribe thì bạn cứ pause hay tua lại thoải mái, đến lúc nào nghe được thì thôi. Sau khi thực hiện transcribe xong thì đối chiếu với transcript để xem mình lệch chỗ nào. Lúc này mình sẽ biết được là từ không nghe được là do phát âm hay là nghĩa của từ đó. Ví dụ như từ ‘canoe’, nếu mà ta đinh ninh từ này phát âm là ‘ca nô’ thì khi mà người nói phát âm ‘ cờ nú’ thì ta sẽ không hiểu được
+ Bước 3: Tập đọc lại theo transcript và thu âm lại so sánh
Ở bước này, bạn hãy nghe thật kỹ phát thanh viên đọc, nhấn nhá, nối âm, lên xuống ở đâu. Bạn bắt chiếc giống hệt thế rồi đọc. Sau đó nghe lại phần thu âm giọng đọc của mình, xem chỗ nào chưa giống thì đọc lại. Sửa đến khi nghe lại thấy ưng ý thì thôi.Công việc này cũng khá là nản nhưng đây là cách luyện Pronunciation cực kỳ hiệu quả.
NGUỒN NGHE
Có nhiêu nguồn nghe khác nhau. Dưới đây là một số nguồn mà sẽ phù hợp với mức độ của mọi người:
Trang này có rất nhiều chủ đề khác nhau, kèm theo cả bài tập nên rất dễ học.
Đây là một trang rất hay vì có thể nhiều level khác nhau cho cả beginners và masters. Ngoài ra trang web còn có cả giọng Anh Anh và Anh Mỹ nữa. Đồng thời sau mỗi bài nghe thì cũng có những bài tập cho mọi người làm nên rất là tiện lợi.
Trang này có có nhiều level cho mọi người. Mỗi bài cũng ngắn nên dễ theo dõi.
Trang BBC Learning English là một trang mình cực kỳ thích vì trang này cung cấp cho người học đầy đủ mọi kỹ năng và được làm rất bài bản. Đây là website của trang http://www.bbc.co.uk/learningenglish/
Đặc biệt, mình rất thích nghe BBC 6 minute English (mọi người chỉ cần lên Youtube gõ là ra). Ngày xưa lúc mới học mình rất hay nghe BBC 6 minute English và nghe mọi lúc mọi nơi, và sau một thời gian mình cảm thấy khả năng nghe tăng lên rõ rêt. Mỗi ngày mọi người có thể chọn 1 bài
để nghe.
Trang này mỗi bài hơi dài, tuy nhiên họ đọc khá chậm và phù hợp với mức beginners.
Trang này dùng để chép chính tả cũng khá hay
9. Một vài trang youtube học TA:
10. Phim truyền hình: How I Met Your Mother
11. Một số kênh Youtube:
YouTube:
· - Bright Side: trang này nói về những tips, mẹo trong cuộc sống
- Munchies (show ăn uống)
- Top Think (cũng về tips trong cuộc sống)
·- Master Chef (show ăn uống)
12. Các bài hát Tiếng Anh:
Các bài hát ở thập kỷ trước thì sẽ dễ nghe hơn vì họ hát rõ lời. Một số nhóm nhạc hay ca sĩ mà mn có thể nghe như Blackstreet Boys, Westlife, Michael Learn To Rock, …
2. BẮT ĐẦU ÔN LUYỆN IELTS
Khi đã có một lượng ngữ pháp, từ vựng, phát âm và nói cơ bản rồi thì chúng ta sẽ bắt đầu vào việc làm quen với IELTS. Nếu các bạn tự học thì bộ sách MINDSET FOR IELTS hay COMPLETE IELTS sẽ rất tốt để cho mọi người tham khảo. Hai sách này đều chia ra các band từ thấp đến cao, như 0-3.5, 3.5-5.5, 5.5-6.5, 6.5-7.5. Ở đây mình muốn đề cập kỹ hơn về một số kỹ năng mà các bạn hay hỏi mình.
+ READING: nguồn làm đề Reading thì các bạn cứ làm trong bộ CAMBRIDGE từ cuốn 5 đến 15. Làm xong thì làm thêm cuốn OFFICIAL nữa là đủ để thi rồi đó =)) Dù làm Reading cũng có một vài tips thật, nhưng để thực sự hiểu quả nhất là mọi người nên tăng thêm lượng VOCABULARY của mình. Thực sự các từ vựng IELTS sẽ không quá khó mà có một lượng các từ lặp đi lặp lại trong các bài đọc. (Cái này mình đang tổng hợp lại rồi sẽ gửi mn sau nhé). Để nhớ từ vựng thì mình recommend mn dùng app Quizlet nhé. Đây là một list các từ mà một bạn học sinh của mình làm.
Mn cũng nên tham khảo thêm danh sách 570 từ vựng academic cho IELTS nữa nhé.
Cách làm bài đọc của mình thì mình sẽ đọc luôn câu hỏi, gạch chân các từ khóa. Mình chia làm 2 loại từ khóa là từ khóa loại 1 (những từ mà ở câu hỏi và đề bài đều giống nhau), và từ khóa loại 2 (là những từ mà ở phần câu hỏi đã được paraphrase đi so với đề bài). Từ khóa loại 1 thường là những tên riêng hoặc thuật ngữ khoa học, và mục đích của từ khóa loại 1 là giúp chúng ta định vị được đoạn nào có chứa đáp án của câu hỏi. Sau đó đọc kỹ đoạn đó lên để tìm ra đáp án. Về cách làm cụ hơn từng dạng thì mình sẽ có bài post riêng nha.
+ WRITING: Đối với phần này thì cách học của mình là mình đọc các bài mẫu của các giảm khảo (mình hay chọn nguồn của thầy Simon ở https://ielts-simon.com/) để đọc và phân tích. Đầu tiên mình đọc qua và phải đảm bảo là hiểu hết các cấu trúc và tác giả dùng (Lý do mình chọn các bài của thầy Simon phân tích là vì các cấu trúc ở đây không quá phức tạp, rất phù hợp với các bạn ở level intermediate). Nếu có cấu trúc nào không hiểu thì mình sẽ google chẳng hạn. Sau đó mình nhìn một câu mẫu và tự tập viết lại cho giống câu đó. Nếu mình viết khác đi thì mình sẽ nhìn lại câu mẫu để xem lý do tại sau mình không viết được giống như thầy =))
Trong một bài mẫu thì mình cũng phân tích những cấu trúc câu mà người ta dùng trong bài (câu ghép, câu phức, câu đơn, câu điều kiện, câu bị động …) để đảm bảo sự đa dạng trong câu.
MỘT SỐ TÀI LIỆU CHO PHẦN WRITING.
1. TOEFL WRITING
Cuốn này tuy dành cho Toefl nhưng mà các bạn học viết IELTS vẫn có thể dùng tốt. Sách chia ra các bài để củng cố lại ngữ pháp cơ bản rồi cách viết câu, diễn đạt đưa ra quan điểm cũng như là từ vựng một vài topic cơ bản.
Link tải:
2. IELTS ADVANTAGE WRITING SKILLS
Sách này sẽ hướng dẫn mọi người cách viết đoạn cũng như trả lời các dạng cho Task 1 và Task 2. Với các bạn chưa biết cách viết thế nào thì sách sẽ cực kỳ bổ ích cho các bạn.
Link tải:
3. ESSAY FROM EXAMINERS
Sách là sự tổng hợp bài mẫu đến từ các nguồn chính: - Thầy Simon - HowtodoIELTS. com (Ex-examiners) - Cambridge IELTS - Cô Pauline Cullen - Bài mẫu từ sách của nhà xuất bản Macmillan (Ready for IELTS 2nd Edition, Improve your Skills Writing for IELTS)
Link tải:
4. PHÂN TÍCH BÀI MẪU CỦA SIMON, LIZ VÀ CỦA CAMBRIDGE
Cuốn này mình đang tổng hợp dở. Xong sẽ gửi lại cho mọi người nhé!
5. Ở đây là một vài tips cũng như phân tích essays band 8+ rất chi tiết do mình viết được tổng hợp từ các bài post public.
+ SPEAKING
Một vấn đề mà nhiều bạn hay hỏi mình và cũng là vấn đề mà nhiều học sinh của mình mắc phải là thiếu idea lúc nói. Với những bạn mới bắt đầu thì theo mình là nên tham khảo các bài sample trước rồi sau đó tập nói lại theo sample đó (nguồn mẫu thì mình lại recommend thầy Simon again =)) ) Đây cũng là cách mình học ngày xưa. Cách này đã giúp mình tăng độ fluency cũng như có idea để nói một cách tăng kể và giúp mình đạt 7 Speaking lần đầu thi Hoặc là các bạn luyện theo phương pháp SHADOWING(đơn giản là cứ nghe audio mẫu hoặc xem clip rồi nhái lại giống hệt với họ). Bạn lên youtube để tìm hiểu kỹ hơn nhé.
Còn về cách trả lời trong bài IELTS thì mình chia ra các dạng câu hỏi để trả lời.
Ví dụ, dạng câu hỏi thích cái gì thì trả lời như thế nào, dạng câu hỏi thích X hay Y thì trả lời như thế nào? …. Có 2 cuốn sách Speaking khá hay mà có hướng dẫn đầy đủ cách trả lời cho mọi người tham khảo là:
1) IELTS RECENT ACTUAL TEST. Sách hướng dẫn cách trả lời từng dạng câu hỏi khá đầy đủ.
Link tải:
2) Cuốn IELTS SPEAKING của MAT CLARK
Cuốn này thì cách trả lời phần 1 tương đối dài dòng hoa mỹ nên mình ko áp dụng theo, và cũng ko recommend mn theo cách này lắm Nhưng part 2 với part 3 thì có vẻ khá ok, vì trong trường hợp ko có idea nhiều để nói thì có thể đu đưa một vài cấu trúc ở đây cũng được.
Link tải:
3) IELTS MAXIMIZER SPEAKING
Cuốn này cho mọi người cho cách trả lời cho một câu hỏi. Cuối sách có phần collocation cho các chủ đề cũng khá hay
4) MỘT VÀI KÊNH YOUTUBE cho phần SPEAKING
+ Kênh IELTS SPEAKING SUCCESS
+ ACADEMICENGLISH HELP
TÀI LIỆU LUYỆN ĐỀ CHO NGÀY THI
+ Bộ sách Cambridgehuyền thoại (mình thì làm từ quyển 5 đến 15 không biết bao nhiêu lần rồi. Nếu bạn nào ko có thời gian thì làm từ cuốn 10 đi cũng được)
+ Sách The Official Cambridge Guide For Ielts (cuối sách có 8 đề cho mọi người luyện tập)
Đối với các bạn tự học mà học các sách MINDSET FOR IELTS (có đầy đủ 4 LEVEL TỪ 0-7.5), COMPLETE IELTS (cũng chia nhỏ cho các band) hay GET READY FOR IELTS.thì các bạn phải biết cách học một cách hợp lý, vì các bài học mình cảm thấy là hơi nhỏ lẻ. Kiểu như muốn học dạng Line thì mỗi bài lại đề cập một tý một tý chứ không hướng dẫn mọi người học một lần luôn =))
Bản thân mình bây giờ cũng đang đi dạy IELTS, và mình vẫn khuyên mọi người nếu có thể thì các bạn nên tự học ở nhà vì điều này sẽ giúp các bạn tiết kiệm được kha khá chi phí. Nếu học tốt, đúng cách thì hoàn toàn có thể tự học được 7.0 hay 8.0. Tuy nhiên đa phần mọi người thường không có đủ quyết tâm để theo đuổi đến cùng nên sẽ thường chán và bỏ cuộc dần.
Tổng kết lại thì học tiếng Anh hay IELTS là một cuộc chiến dài hơi, và sẽ khó khăn hơn rất nhiều cho các bạn bắt đầu học muộn. Nhưng nếu có đủ quyết tâm thì không có gì là không thể Chúc các bạn học tốt và sớm đạt được target của mình Nếu mọi người muốn mình chia sẽ kỹ hơn về kỹ năng nào thì comment ở dưới. Mình sẽ làm một bài khác chia sẻ kỹ hơn về phần đó nhé!