LỜI GIỚI THIỆU

Trong lịch sử dựng nước của các dân tộc trên thế giới, Liên bang Hoa Kỳ là một quốc gia đầu tiên có cơ may xây dựng một thể chế chính trị hoàn toàn do người dân chọn lựa ngay từ những buổi đầu dựng nước. Trải qua những thăng trầm của lịch sử, thể chế Cộng hòa Liên bang Hoa Kỳ được quy định trong bản Hiến Pháp nguyên thủy vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Những nguyên tắc chỉ hướng được xác định trong bản hiến pháp này đã được nhiều nước trên thế giới dùng làm mẫu mực, vì phản ảnh được ước vọng căn bản của con người, là được sống tự do và mưu cầu hạnh phúc.

Bối cảnh Lịch sử

Đối với người dân của 13 thuộc địa Bắc Mỹ, cuộc cách mạng giành độc lập (1775-1783) tiêu biểu cho một cuộc chiến đấu chống lại chế độ thực dân độc tài để giành quyền tự do sinh hoạt và định đoạt tương lai của người dân. Trước khi chiến sự nổ ra đưa đến cuộc cách mạng giành độc lập, 13 thuộc địa nhóm họp lại năm 1775 và thành lập Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ (United States of America), tuyên bố độc lập (4/7/1776) và vào năm 1777, đã thông qua một Hiến Chương Liên hiệp các tiểu bang (Articles of Confederation), nhằm ấn định cơ cấu chính trị cho nước Mỹ vừa được khai sinh. Theo Hiến Chương, mọi quyền lực của chính quyền trung ương đều thuộc tiểu bang và cơ cấu chính quyền trung ương chỉ có thẩm quyền đàm phán ngoại giao cùng tuyên chiến với các nước khác.

Trong thời kỳ chiến tranh giành độc lập, trở ngại và khó khăn trong việc áp dụng những điều kết ước trong Hiến Chương Liên Hiệp các Tiểu Bang đã cho thấy nhu cầu tu chính những điều khoản này cho thích hợp với tình hình và điều kiện thực tế. Bốn năm sau khi cách mạng thành công, một hội nghị đại biểu các tiểu bang được triệu tập vào năm 1783 để tiến hành công việc tu chính Hiến Chương, nhưng rồi cuối cùng mọi đại biểu đều đồng ý phải soạn thảo một bản hiến pháp mới cho Liên bang.

Quốc hội Lập Hiến

Sau khi cách mạng thành công, nước Mỹ non trẻ phải đối đầu với một vấn đề mang tính chất sinh tử; đó là nên hay không nên thành lập một chính quyền trung ương có quyền lực mạnh. Có hai quan điểm chính trị đối chọi nhau trước vấn đề này. Khuynh hướng chống đối thể chế liên bang được nhóm Anti-federalist cổ xúy; nhóm này gồm những chính khách như Patrick Henry, George Mason, James Monroe (tổng thống tương lai) và John Quincy Adams. Nhóm này muốn bảo vệ quyền lực của các chính quyền địa phương tại mỗi đơn vị lãnh thổ cựu thuộc địa, vì cho rằng việc thành lập một chính quyền liên bang mạnh với nhiều quyền hạn sẽ đi ngược lại với mục tiêu cuộc cách mạng giành độc lập. Nhóm này cho rằng một chính phủ liên bang mạnh cũng sẽ trở thành một hình thức tổ chức chính trị bóp nghẹt quyền tự do của người dân. Nhóm này còn chống việc thiết lập thể chế liên bang vì không chấp nhận những nghĩa vụ đi kèm như thuế má và các bổn phận do chính quyền trung ương này ấn định đối với người dân cư ngụ trong từng lãnh thổ cựu thuộc địa, vốn trước đó vẫn được hưởng quyền tự trị về chính trị.

Đối với nhóm người này, ngoài mục tiêu tranh đấu để thoát khỏi ách đô hộ của Đế quốc Anh Hoàng, cuộc nổi dậy vào năm 1776 còn mang thêm ý nghĩa một cuộc cách mạng dân chủ dân quyền chống lại lề lối tổ chức và cai trị của giai cấp thống trị do Đế Quốc Anh áp đặt lên các đơn vị lãnh thổ thuộc địa tại Bắc Mỹ. Những người theo quan điểm này cho rằng việc thiết lập một thể chế liên bang không khác gì việc thay thế một chế độ thống trị độc tài hà khắc thực dân, bằng một chế độ thống trị độc tài hà khắc khác, trong đó người dân cũng vẫn sẽ phải chịu đựng những sự hạn chế quyền tự do như xưa.

Mặt khác, khuynh hướng thứ hai, còn được gọi là nhóm Federalist, cổ võ cho việc thiết lập một chính quyền liên bang mạnh, có thẩm quyền bao trùm lên trên tất cả các đơn vị lãnh thổ cựu thuộc địa. Nói cách khác, đó là một cuộc tranh cãi sôi nổi giữa một bên cổ võ cho quyền lực của một chính quyền trung ương mạnh, và một bên muốn triệt để bảo vệ quyền tự do của người dân sống trong từng đơn vị lãnh thổ vừa thoát khỏi sự thống trị của chính quyền thuộc địa Anh Hoàng.

Vào tháng Chín 1787, khi bản Dự thảo Hiến Pháp được chuyển đến các cựu thuộc địa để được thảo luận và phê chuẩn, nhóm Anti-Federalist đã đưa ra quan điểm chống đối việc thiết lập một chính quyền liên bang bằng những bài tham luận được đăng tải trên một số tờ báo xuất bản tại New York. Những bài tham luận này do nhiều người viết, nhưng cùng ký một tên là “Brutus,” là tên của nhà sáng lập nên nền Cộng hòa La Mã. Để phản biện các luận cứ do nhóm Anti-Federalist đưa ra, nhóm Federalist cũng đã cho đăng tải những bài tham luận giải thích và bênh vực quan điểm ủng hộ chính quyền liên bang của họ. Chính các bài tham luận của nhóm Federalist đã giúp cho việc phê chuẩn bản Dự thảo Hiến pháp trở thành hiện thực. Tiến trình phê chuẩn này chỉ kết thúc vào ngày 29 tháng Năm 1790, khi tiểu bang cuối cùng là Rhode Island đồng ý gia nhập liên bang.

Luận cương về thể chế Liên bang

The Federalist Papers là một tuyển tập các bài tham luận kêu gọi người dân ủng hộ cho việc phê chuẩn bản Dự thảo Hiến Pháp Liên Bang Hoa Kỳ. The Federalist Papers gồm 85 bài tham luận do Alexander Hamilton, James Madison và John Jay viết. Cả ba tác giả nói trên cùng sử dụng chung một bút hiệu Publius, để tưởng nhớ Publius Valerius Publicola, một chính trị gia và học giả người La Mã đã triệt để bênh vực cho thể chế cộng hòa La Mã.

Trong khoảng thời gian từ tháng Mười 1787 cho đến tháng Năm 1788, những bài tham luận này đã được liên tục phổ biến trên một số tờ báo xuất bản tại tiểu bang New York, và nhằm đưa ra những luận cứ ủng hộ việc phê chuẩn bản Hiến Pháp Liên bang Hoa Kỳ 1787. Những luận cứ được trình bầy trong 85 bài tham luận này đã giải thích sự vận hành của bộ máy chính quyền được đề nghị trong bản Dự thảo Hiến Pháp, đồng thời trình bầy và giải thích những biện pháp được đề ra để ngăn cản, cũng như hóa giải, nguy cơ lạm quyền của những người được dân chúng chọn lựa để điều hành guồng máy quốc gia, khi họ hành xử quyền lực chính trị và hành chính trong guồng máy đó.

Cho đến nay, The Federalist Papers vẫn còn được coi như một tuyển tập tham luận có giá trị vào bậc nhất trong việc nghiên cứu và tìm hiểu các nguyên tắc căn bản cùng ưu và khuyết điểm trong việc tổ chức một guồng máy chính quyền cộng hòa hiến định. Soạn phẩm này mang giá trị của một luận cương về cơ cấu tổ chức chính trị liên bang, vì vậy, The Federalist Papers đã được tạm dịch là Luận Cương về Thể Chế Liên Bang.

Những bài tham luận trong Luận Cương về Thể Chế Liên Bang đã giải thích cặn kẽ một số nguyên tắc căn bản quy định việc tổ chức một chính quyền trung ương cho quốc gia mới thành lập tại Bắc Mỹ. Theo ba tác giả của những bài tham luận này, ước vọng căn bản của đa số người dân sống tại những lãnh thổ mới được giải phóng khỏi ách thống trị của Đế quốc Anh là được sống dưới một chính thể trong đó mọi quyền tự do, cũng như tài sản của người dân, phải được triệt để bảo vệ. Chính thể đó sẽ phải đủ mạnh để có thể bảo đảm an ninh cho người dân chống lại những mối đe dọa nội loạn, cũng như những nguy cơ xâm lược từ bên ngoài. Tuy nhiên, quyền lực của chính thể đó cũng cần phải được kềm chế để tránh khuynh hướng độc tài, vốn là một mối nguy cơ tiềm ẩn trong bất cứ một chính thể nào, khi mà quyền lực được tập trung vào trong tay một cá nhân, hay một thiểu số thống trị.

Một chính thể hội đủ những điều kiện như trên được định nghĩa là một Chính Thể Tự Do. Chính Thể Tự Do là một thể chế mà trong đó người dân có quyền chọn lựa người đại diện cho mình để điều hành bộ máy quốc gia. Chính quyền Tự do này phải được dựa vào một số nguyên tắc căn bản để bảo đảm được cho những quyền tự do và quyền tư hữu của từng người dân. Dự thảo Hiến Pháp Liên bang Hoa Kỳ chọn lựa hình thức tổ chức thể chế cộng hòa, theo nghĩa người lãnh đạo quốc gia phải do chính người dân chọn lựa để thay mặt họ điều hành một tổ chức lãnh thổ được kết hợp lại với nhau theo hình thức liên bang. Quyền hạn do người dân ủy nhiệm cho chính quyền sẽ phải được phân định rõ ràng, biệt lập và độc lập với nhau, để tránh tình trạng tập trung quyền lực vào tay một người, hay một nhóm người, có thể đưa đến nguy cơ độc tài.

Nguyên tắc phân quyền (Separation of Powers) giữa Lập Pháp, Hành Pháp và Tư Pháp được quy định nhằm tránh tình trạng tập trung quyền lực vào tay một cá nhân hay một nhóm người, đồng thời gia tăng hiệu năng của từng lĩnh vực hoạt động trong bộ máy công quyền. Những biện pháp kiểm soát và cân bằng quyền lực (Checks and Balances) cũng được ấn định nhằm mục đích ngăn chặn tình trạng tập và lạm quyền bằng những hình thức kiểm soát và chế tài lẫn nhau giữa các lĩnh vực quyền lực.

Theo thứ tự trình bầy, 85 bài tham luận trong Luận Cương về Thể Chế Liên Bang phân tích những chủ đề chính yếu sau đây:

• Về nhu cầu thành lập Liên Bang: Tham luận số 1 đến 14
• Những thiếu sót của Hiến Chương Liên Hiệp các Tiểu bang: Tham luận số 15 đến 22
• Những ưu điểm của thể chế chính trị được đề nghị trong Dự thảo Hiến pháp: Tham luận số 23 đến 36
• Đặc điểm của thể chế cộng hòa: Tham luận 37 đến 51
• Quyền Lập Pháp: Tham luận 52 đến 66
• Quyền Hành Pháp: Tham luận số 67 đến 77
• Quyền Tư Pháp: Tham luận 78 đến 83
• Phần tổng kết: Tham luận 84 và 85

Công trình chuyển ngữ Luận Cương về Thể chế Liên Bang được người dịch thực hiện theo thứ tự các đề mục chính của các nhóm bài tham luận như trình bầy ở trên. Trong mỗi đề mục, người dịch chọn lựa một số bài tham luận có nội dung súc tích nhất để người đọc có thể nắm vững chủ đề được trình bầy trong từng đề mục. Mỗi đề mục sẽ có một phần sơ lược (không có trong Luận Cương) những diễn biến lịch sử Hoa Kỳ vào thời điểm những bài tham luận này được viết ra, để làm bối cảnh cho những đề tài được phân tích trong những bài tham luận liên hệ.

Người dịch hy vọng rằng hình thức chuyển ngữ như trình bầy ở trên sẽ cung ứng đến người đọc một cái nhìn bao quát về giá trị của Luận Cương trong việc tìm hiểu cách vận hành và các ưu điểm của thể chế Cộng hòa Liên bang Hoa Kỳ.

© Học Viện Công Dân 2008

Houston – Ngày 12 tháng Ba, 2008

Nguyễn Quốc Cường

Nhà Xuất Bản Tây Hồ

                                                                                                              Nguồn:Kênh 14