Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán lang ben
Lâm sàng
Tổn thương là các dát hình tròn hay hình bầu dục, ở trên có vảy da mỏng, có thể cào nhẹ trên bề mặt da tổn thương để phát hiện vảy da trong trường hợp khó phát hiện (dấu hiệu vỏ bào). Các tổn thương liên kết với nhau thành mảng lớn hơn. Vị trí thường gặp lang ben ở vùng da tiết bã, thường gặp nhất là vùng ngực và vùng liên bả vai.
Các tổn thương cũng có thể gặp ở mặt (thường gặp ở trẻ em), da đầu, khoeo, dưới vú và phần bẹn.
Lang ben làm da tổn thương, màu da thay đổi nhưng hay gặp nhất là màu nâu (tăng sắc tố) và nâu vàng (giảm sắc tố); đôi lúc có hiện tượng viêm nhẹ khiến da có màu hồng.
Soi da dưới ánh sáng đèn Wood, tổn thương do lang ben gây ra có màu vàng sáng hoặc vàng huỳnh quang. Ở vùng rìa của tổn thương chủ yếu có màu huỳnh quang.
Người bệnh có thể bị ngứa nhẹ, nhất là khi thời tiết nóng bức và độ ẩm cao.
Xét nghiệm
Phương pháp soi trực tiếp: Hình ảnh bào tử xen kẽ với các sợi nấm ngắn từ bệnh phẩm được lấy bằng băng dính hoặc cạo vảy da ở vùng da có tổn thương.
Phương pháp nuôi cấy: Trong khi nuôi cấy Malassezia cần phải phủ trên đó lớp dầu bởi tính ưa dầu tự nhiên của loài nấm này.
Chẩn đoán xác định
Tổn thương da có kèm tăng sắc tố hoặc giảm sắc tố, vảy da mỏng có thể cào ra được.
Soi dưới đèn wood thấy có màu vàng huỳnh quang.
Soi trực tiếp (soi tươi) thấy hình ảnh bào tử xen kẽ với sợi nấm ngắn.
Chẩn đoán phân biệt
-
Chàm khô (pityriasis alba);
-
Giảm sắc tố sau viêm do các bệnh lý khác gây ra;
-
Bạch biến;
-
Phong thể I;
-
Viêm da dầu;
-
Vảy phân hồng Gilbert;
-
Nấm thân;
-
Giang mai II;
-
Viêm nang lông do nguyên nhân khác gây nên, đặc biệt viêm nang lông có kèm trứng cá và ngứa.
Phương pháp điều trị lang ben hiệu quả
Thuốc chống nấm tại chỗ
Ketoconazole (1 - 2%) hoặc selenium sulfid (2,5%) có hiệu quả. Điều trị 2 lần/tuần từ 2 đến 4 tuần. Bôi thuốc lên vùng da tổn thương trong 10 - 15 phút rồi rửa sạch.
Các thuốc khác của nhóm kháng nấm azole, allylamin dạng kem hoặc dạng dung dịch, glycol propylen, nystatin, acid salicylic.
Thuốc kháng nấm tác dụng toàn thân
-
Ketoconazole 200 mg/ngày từ 5 - 7 ngày.
-
Itraconazole 100-200 mg/ngày trong 5 ngày.
-
Fluconazole 300 mg/tuần dùng trong 2 tuần.
Bệnh lang ben không gây sẹo vĩnh viễn hoặc rối loạn sắc tố. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, bệnh có thể tái phát dù đã được điều trị hiệu quả.
Phòng tái phát
Loại bỏ hoặc hạn chế các yếu tố nguy cơ gây bệnh lang ben.
Tại chỗ:
Sử dụng dầu gội chống nấm chứa ketoconazol 1 lần/tuần.
Toàn thân:
-
Ketoconazol 400 mg x 1 lần/tháng;
-
Fluconazol 300 mg x 1 lần/tháng;
-
Itraconazol 400 mg x 1 lần/tháng.
Sử dụng thuốc điều trị nấm bằng đường toàn thân có thể gây nhiều tác dụng không mong muốn, đặc biệt là gây tác động xấu lên gan, thận, vì vậy bệnh nhân cần được xét nghiệm trước khi chỉ định và trong quá trình điều trị.