Inamori đã viết “sáu phép tịnh tiến” này lên cốc trà rồi đem nung lên để mỗi khi uống trà ông có thể khắc ghi vào trong tâm khảm những nguyên tắc này để đem ra thực hiện...
1. Nỗ lực không thua bất cứ ai
“Khi làm việc hay nghiên cứu, điều quan trọng nhất là ‘nỗ lực không thua bất cứ ai’. Nói cách khác, bạn phải cố gắng hết mình mỗi ngày. Đồng thời, một yếu tố quan trọng nữa để sống cuộc đời hạnh phúc và tuyệt vời là phải làm việc nghiêm túc mỗi ngày.”
Người ta vẫn thường hay nói: “Đừng Làm Việc Chăm Chỉ Hãy Làm Việc Thông Minh” nhưng Inamori lại không tin là thế. Ngoài cố gắng hết sức, không còn con đường nào khác dẫn đến thành công. Hồi ông còn học đại học, Nhật Bản vô cùng đói khổ nên chỉ còn biết làm việc hết sức có thể. Những lúc như thế, người ngoài đều nhìn vào và nghĩ: “Làm thế nào cậu ta có thể nỗ lực ngày qua ngày thực hiện công việc nghiên cứu tẻ nhạt như thế nhỉ?”. Tuy nhiên, khi bản thân cảm thấy hứng thú với công việc, bạn không cần để ý tới những lời bàn tán xung quanh.
Inamori tự nói với bản thân: “Yêu thích công việc tức là mê đắm vào nó. Ngày bé, người lớn thường nói với tôi: Nếu muốn đi gặp người mình thích thì con đường dài nghìn dặm cũng chỉ như một dặm mà thôi.”
2. Khiêm tốn, không kiêu ngạo
Dù bản thân là một tỷ phú được rất nhiều người kính trọng nhưng Inamori chưa bao giờ tỏ ra khinh thường người khác, dù chỉ là trong suy nghĩ. Ông tin rằng, “khiêm tốn” chính là tư chất quan trọng nhất khi hình thành nhân cách con người.
“Người Trung Hoa xưa có câu ‘Chỉ khiêm đắc phúc,’ có nghĩa là nếu không khiêm nhường, bạn không thể nhận được may mắn từ thiên nhiên và thần linh. Tôi luôn khắc ghi trong tim câu nói này, nghiêm khắc nhắc nhở bản thân phải luôn khiêm nhường, tuyệt đối không tự cao tự đại. Cử chỉ và thái độ khiêm nhường là tư chất tối quan trọng khi bạn tiến những bước mới trên đường đời. Cho dù thành công hay không, bạn nhất định phải thu về nhân cách khiêm nhường.”
3. Trải qua mỗi ngày trong tinh thần phản tỉnh
Sau khi trải qua một ngày, việc nghiêm túc ngồi xuống và xem xét lại chính mình là vô cùng cần thiết. Nếu ví tâm hồn là một khu vườn thì “phản tỉnh” chính là cách chúng ta nuôi dưỡng khu vườn đó. Ta phải để ý đến cỏ dại trong vườn, gieo xuống những hạt mầm tươi đẹp, thường xuyên tưới nước, chăm bón và bảo vệ thật tốt.
“Tâm hồn con người tựa một khu vườn
Có hạt giống được vun trồng tỉ mẩn, lại có hạt giống bị bỏ hoang,
Chỉ là, dù sao đi nữa, chắc chắn sự sống sẽ nảy mầm.
Nếu không gieo hạt giống thanh thuần trong khu vườn của mình,
Rồi cỏ dại sẽ mọc lên cao ngất,
Chỉ cỏ dại mới mọc lên thôi.
Thợ làm vườn xuất xắc sẽ chăm sóc khu vườn,
Cắt cỏ dại, gieo hạt giống hoa thơm, chăm bón tỉ mẩn.
Chúng ta, nếu cũng muốn sống cuộc đời tuyệt vời,
Phải đào xới khu vườn trái tim trong bản ngã,
Loại bỏ toàn bộ suy nghĩ lạc lối, xấu xa,
Rồi gieo trồng suy nghĩ đúng đắn, thanh thuần
Không ngừng chăm sóc.”
“Người ta gọi trái tim xấu xa, bẩn thỉu là ‘tự ngã’. Hành động khống chế tự ngã, ươm mầm trái tim lương thiện trong tâm hồn chính là phản tỉnh. Lúc này, trái tim lương thiện được gọi là ‘chân ngã’. Chân ngã nằm ở nơi sâu nhất trong tâm hồn, đó chính là ‘trái tim vị tha’ một lòng ‘mang lại điều tốt đẹp cho người khác’.”
4. Cảm tạ vì đang được sống
Xác xuất để bạn được sinh ra trên đời này chỉ vào khoảng một phần 400 nghìn tỷ. Để rồi được nhận sự hỗ trợ từ môi trường xung quanh, từ không khí, từ nước, cho đến gia đình, bạn bè và xa hơn nữa là cả xã hội. Được sống và được tồn tại một cách khỏe mạnh đã là cả một phép màu.
Hồi còn trẻ, Inamori phải trải qua một cuộc sống đầy thiếu thốn và khó khăn, khi ấy ông chỉ cảm thấy phản cảm với việc bày tỏ lòng biết ơn. Mãi đến khi nỗ lực của bản thân được đền đáp, cùng sự giúp đỡ của những người xung quanh ông mới thấy lòng biết ơn là đáng giá như thế nào.
“Thiện ý có thể lan tỏa bầu không khí ấm áp ra xung quanh, thiện ý là một vòng tuần hoàn tỏa sáng. Tôi tin nếu thiện ý lặp lại không ngừng nghỉ, xã hội sẽ càng tuyệt vời.” Hãy nói “cảm ơn” những người xung quanh, cũng như “cảm tạ” vì đang được sống.
5. Tích lũy việc thiện, hành động vị tha
Trong cuốn ‘Vận mệnh và lập lệnh”, học giả Yasuoka Marashiro - nho sĩ theo Dương Minh phái nổi tiếng Nhật Bản đưa ra kết luận rằng:
“Ai cũng có vận mệnh.
Con người sống dựa vào vận mệnh,
Trong cuộc đời, suy nghĩ nhiều thứ và làm nhiều thứ.
Suy nghĩ lương thiện và hành thiện, hay là
Suy nghĩ độc ác và làm điều xấu,
Từ đó, vận mệnh đổi thay.
Vận mệnh không phải không thay đổi được.”
Nếu tích lũy việc thiện, cuộc đời mỗi người sẽ nhận lại được thiện báo. Tuy nhiên, lại có những trường hợp vì giúp đỡ người khác mà lại rước họa vào thân mình. Xét từ khía cạnh này, sự giúp đỡ người khác được chia thành hai loại. Thứ nhất là “tiểu thiện” và thứ hai là “đại thiện”.
Ví như câu chuyện con cá và cái cần câu, nếu như ta chỉ thấy người ta khổ mà cho con cá để qua ngày thì đó là cái tốt, nhưng chỉ là “tiểu thiện”. Tuy nhìn bề ngoài thì tốt nhưng thực chất lại chả ích gì, có khi ta cứ cho, họ lại lấy đó làm ỷ lại. Còn nếu ta cho họ cái cần, dạy họ cách câu cá thì đó mới là “đại thiện”, cái thiện nhìn như không bằng con cá nhưng lại lâu dài hơn, đáng quý hơn.
“Với tầm nhìn hạn hẹp, đại thiện dường như tàn nhẫn nhưng nếu nhìn xa trông rộng, tiểu thiện chính là đại ác.”
6. Không buồn phiền theo cảm tính
Đã là con người, thành bại là chuyện thường tình. Khi kiểm điểm bản thân, nhìn vào thất bại, ta không buồn phiền khôn nguôi. Nhìn vào thành công, không tự cao, đắc chí.
Những chuyện đã qua nhất định không thể quay trở lại để sửa chữa, sau khi kiểm điểm lại bản thân, sửa những cái sai trở thành kinh nghiệm rồi hãy để nó lắng xuống. Dù biết đã là cảm xúc thì khó có thể kiểm soát một cách dễ dàng, nhưng không vì thế mà ta dễ dàng để nó chiếm giữ.
“Bạn không cần lo lắng, day dứt suốt cả cuộc đời. Động viên cái tôi bị thương tổn nặng nề, vực dậy cả thể xác và tâm hồn đang kiệt quệ mới là điều quan trọng. Tôi mong bạn khắc ghi tận sâu trong tim những lời này để có một cuộc đời, một tương lai rạng rỡ hơn.”