Gạo lứt là một loại ngũ cốc nguyên hạt chưa tinh chế, chưa được đánh bóng và được sản xuất bằng cách loại bỏ lớp vỏ xung quanh của hạt gạo. Hạt vẫn giữ được lớp cám và lớp mầm giàu chất dinh dưỡng.
Có nhiều loại gạo lứt có sẵn trên thị trường với màu sắc khác nhau do lượng sắc tố anthocyanins có trong chúng khác nhau. Tương tự, số lượng và loại hợp chất thơm và acid béo trong các loại gạo lứt khác nhau quyết định hương vị và mùi thơm riêng của nó. Phổ biến nhất bao gồm: gạo lứt tẻ, gạo lứt nếp, gạo lứt đỏ và gạo lứt đen.
Lợi ích sức khỏe của gạo lứt
Từ lâu, gạo lứt đã được xem là thực phẩm tốt cho sức khỏe với các lợi ích sau đây:
- Giảm cân, ngăn ngừa béo phì.
- Tăng cường sự trao đổi chất trong cơ thể, tốt cho tiêu hóa.
- Kiểm soát lượng đường trong máu, ngăn ngừa bệnh tiểu đường.
- Giảm cholesterol xấu, ngăn ngừa bệnh mỡ máu.
- Rất tốt cho tim mạch và phòng các bệnh tim mạch.
- Ngăn ngừa bệnh sỏi thận.
- Cải thiện sức khỏe xương khớp.
- Tốt cho hệ thần kinh, ngăn ngừa bệnh Alzheimer, chữa mất ngủ, chống lại trầm cảm.
- Làm đẹp da và làm chậm quá trình lão hóa
6 điều cấm kỵ khi ăn gạo lứt ít ai biết
Rất nhiều người biết đến ít nhất là một trong số các lợi ích tuyệt vời mà gạo lứt đem lại đã kể trên. Đó là lý do họ coi gạo lứt là thực phẩm tốt cho sức khỏe cũng như làm đẹp, nên ăn thường xuyên, thậm chí thay thế hoàn toàn gạo trắng.
Tuy nhiên, giống như bất cứ loại thực phẩm nào khác, gạo lứt chỉ phát huy tác dụng khi được sử dụng đúng cách. Vì vậy, hãy ghi nhớ 6 điều cấm kỵ này khi ăn gạo lứt để tránh phản tác dụng, gây “tiền mất tật mang” nhé:
1. Để gạo lứt hoặc cơm gạo lứt quá lâu
Không nên trữ quá nhiều gạo lứt vì lớp dầu tự nhiên của gạo có thể bị hư khi trữ quá lâu. Tương tự, chúng ta cũng không nên để cơm gạo lứt quá lâu và không nên hâm cơm gạo lứt quá một lần. Như vậy không chỉ giảm dinh dưỡng mà còn gây khó ăn, thậm chí gây hại cho cơ thể nếu để lâu quá 6 tháng trong môi trường không hút chân không.
2. Nấu và ăn gạo lứt sai cách
Bên ngoài hạt gạo lứt có lớp áo hạt dai, không dễ nấu nên tốt nhất là cần ngâm 30 phút đến vài giờ hoặc thậm chí là ngâm qua đêm trước khi nấu. Cũng vì vậy mà nó sẽ lâu chín và hút nhiều nước hơn gạo trắng, nên khi nấu cần thêm nhiều nước và nấu lâu hơn để chín kỹ.
Đừng ăn gạo lứt nấu chưa kỹ, bởi vì không những phần lớn chất dinh dưỡng không thể hòa tan được mà còn dễ gây viêm dạ dày ruột cấp tính sau khi ăn quá nhiều. Đặc biệt là đối với trẻ em chức năng tiêu hóa yếu và người già ốm yếu, người mắc chứng khó tiêu, bệnh dạ dày.
Khi ăn gạo lứt, chúng ta cũng cần nhai chậm và nhai kỹ hơn rất nhiều so với gạo trắng thông thường. Có như vậy mới đạt được tác dụng về cả dinh dưỡng, sức khỏe và giảm cân mà không gây hại cho hệ tiêu hóa, thường gặp nhất là khó tiêu.
3. Không nên ăn quá nhiều gạo lứt
Thực chất, gạo lứt tốt cho sức khỏe nhưng chỉ tốt nếu ăn lượng vừa phải. Đầu tiên, ăn quá nhiều gạo lứt sẽ bị cảm giác khó tiêu do chứa acid phytic và nhiều chất xơ. Acid phytic còn là một loại hợp chất không hòa tan có thể ngăn cản hấp thu một số vi chất dinh dưỡng, đặc biệt là vi khoáng.
Gạo lứt đã qua sản xuất, có chứa một lượng rất nhỏ Asen. Thu nạp quá nhiều Asen trong một thời gian dài có thể dẫn tới rất nhiều hậu quả, bao gồm ung thư thận, ung thư phổi hay sừng hóa và tổn thương da. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, thành phần Asen có trong loại thực phẩm này không tốt cho những người mắc bệnh về tim, vì vậy không nên ăn quá nhiều.
4. Gạo lứt không thể thay thế hoàn toàn gạo trắng
Có rất nhiều người cho rằng gạo lứt tốt hơn gạo trắng nhưng đây là một trong những quan điểm sai lầm khi ăn gạo lứt. So với gạo trắng, gạo lứt chỉ có hàm lượng chất xơ và vitamin nhóm B cao hơn. Nhưng để đạt được hàm lượng chất xơ mong muốn bạn phải ăn nhiều, điều này có thể gây nên chứng khó tiêu nếu gạo lứt không được nhai hay nấu kỹ.
Gạo lứt rất tốt tuy nhiên theo bác sĩ khuyến cáo mỗi tuần chỉ nên ăn 2 - 3 lần như một loại thực phẩm chức năng. Nếu ăn nhiều quá sẽ gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe như đã kể trên. Đặc biệt, không được dùng gạo lứt thay thế hoàn toàn gạo trắng nếu không bạn sẽ bị thiếu nhiều chất và tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh tật, biến gạo lứt từ thực phẩm tốt cho sức khỏe thành “thuốc độc”.
5. Lưu ý về thực phẩm kết hợp cùng gạo lứt
Gạo lứt lành tính và không có những kiêng kỵ khi kết hợp với các thực phẩm khác. Tuy nhiên, trong gạo lứt có chứa axit phytic, chất này khi kết hợp với các chất khoáng tạo thành chất kết tủa, gây cản trở việc hấp thu của cơ thể. Nên nếu ăn gạo lứt, tốt nhất là không nên uống sữa, ăn các trái cây giàu axit như hồng, táo gai, dứa… cùng lúc hoặc ngay trước hoặc sau đó để tránh bị tăng nguy cơ khó tiêu, nhanh tạo sỏi, giảm chất dinh dưỡng.
Ngoài ra, nếu ăn gạo lứt vì giảm cân hay hỗ trợ điều trị các bệnh như tiểu đường, tim mạch, huyết áp cao thì cần chú ý về sự kết hợp thực phẩm hơn. Tốt nhất là nên ăn gạo lứt với nhiều rau củ, món ít dầu mỡ thay vì nhiều thịt cá, chất béo.
6. Những người không nên ăn gạo lứt
Đúng là gạo lứt có nhiều lợi ích, nhưng không phải là phù hợp cho tất cả mọi người. Có 7 nhóm người nên hạn chế ăn hoặc tốt nhất là tránh xa nó, bao gồm:
- Người có chức năng tiêu hóa kém.
- Người thiếu hụt canxi hoặc sắt.
- Người mắc bệnh về gan.
- Phụ nữ có thai.
- Người có khả năng miễn dịch kém.
- Người lao động nặng, thanh thiếu niên trong tuổi dậy thì.
- Người cao tuổi hoặc trẻ nhỏ.
Nguồn và ảnh: Sohu, MSN, Eat This