Đối tượng nghiên cứu của kế toán quản trị là gì
Kế toán quản trị là một phân hệ kế toán trong các tổ chức hoạt động , được thể hiện rõ nét nhất trong các doanh nghiệp kinh doanh , các đơn vị sự nghiệp tự chủ tài chính . Do vậy , kế toán quản trị cũng có đối tượng nghiên cứu chung của kế toán là tài sản , nguồn vốn gắn với các quan hệ tài chính của tổ chức hoạt động . Sự vận động của tài sản , nguồn vốn gắn với các quan hệ tài chính vì mục tiêu lợi nhuận được kế toán quản trị coi trọng hàng đầu . Như vậy , kế toán quản trị bắt đầu nghiên cứu ở một tổ chức hoạt động từ khi thành lập , sau đó tiến hành các hoạt động kinh doanh như cung cấp các yếu tố đầu vào , sản xuất ra sản phẩm , tiêu thụ sản phẩm và thực hiện phân phối kết quả tài chính cho tới khi giải thể hoặc phá sản . Kế toán quản trị cũng gắn liền với một chu kỳ kinh doanh của doanh nghiệp .
Bên cạnh đó kế toán quản trị còn nghiên cứu những đối tượng đặc thù và cụ thể hoá nhằm cung cấp các thông tin nhanh , chính xác cho các cấp quản trị đạt được mục tiêu là tối đa hóa lợi nhuận :
- Nghiên cứu sâu về chi phí của doanh nghiệp theo các góc độ khác nhau như phân loại chi phí , dự toán chi phí , xây dựng định mức chi phí , phân tích mối quan hệ giữa chi phí , sản lượng và lợi nhuận ... nhằm mục đích kiểm soát và quản lý chi phí chặt chẽ và dự toán chi phí chính xác để tối thiểu hóa chi phí .
- Kế toán quản trị các yếu tố sản xuất như lao động , hàng tồn kho và tài sản cố định nhằm khai thác tối đa các yếu tố sẵn có , đảm bảo chi phí thấp nhất và lợi nhuận cao nhất , đồng thời thỏa mãn nhu cầu của thị trường .
- Phân tích mối quan hệ giữa chi phí , doanh thu , lợi nhuận thông qua các hệ thống báo cáo kết quả kinh doanh trong việc hình thành các quyết định điều hành hoạt động của doanh nghiệp .
- Xây dựng các trung tâm trách nhiệm , phân tích chi phí , doanh thu và lợi nhuận theo yêu cầu quản trị doanh nghiệp để đưa ra các quyết định cần đầu tư thêm hay thu hẹp hoặc chấm dứt hoạt động của từng bộ phận nhằm phát triển và bảo đảm an toàn của vốn kinh doanh , đồng thời xác định trách nhiệm của cá nhân , bộ phận trong tổng thể doanh nghiệp .
- Kiểm soát việc thực hiện từng khâu công việc , làm rõ các nguyên nhân gây ra sự biến động giữa chi phí theo dự toán và thực tế . Từ đó phát huy những thế mạnh trong hoạt động kinh doanh và có các biện pháp ngăn chặn những điểm yếu nhằm nâng cao hiệu quả của từng hoạt động kinh doanh .
- Cung cấp các thông tin cần thiết để làm sáng tỏ việc đưa ra quyết định kinh doanh hiện tại và tương lai . Xây dựng các dự toán chi phí , doanh thu và kết quả tài chính nhằm dự báo các kết quả kinh doanh diễn ra theo kế hoạch .
- Phân tích và lựa chọn các phương án đầu tư ngắn hạn và dài hạn để đảm bảo an toàn và phát triển vốn trong hoạt động kinh doanh có hiệu quả nhất .
Phương pháp nghiên cứu của kế toán quản trị là gì
Thông tin mà kế toán quản trị thu thập được thường thông qua nhiều thước đo khác nhau như hiện vật , giá trị , thời gian , chủng loại , cơ cấu ... Để xử lý những thông tin này phục vụ cho việc ra quyết định kinh doanh , kế toán quản trị ngoài việc sử dụng các phương pháp truyền thống còn sử dụng những phương pháp đặc trưng để đảm bảo cho các quyết định kinh doanh tối ưu :
- Các phương pháp truyền thống :
Phương pháp chứng từ : Chứng từ là bằng chứng để ghi nhận thông tin kế toán quản trị ngay từ ban đầu các nghiệp vụ kinh tế , tài chính phát sinh . Chứng từ ghi nhận thông tin kế toán quản trị về cơ bản tương tự như chứng từ ghi nhận thông tin kế toán tài chính , song có điểm khác biệt vì xuất phát từ mục tiêu của hai phân hệ thông tin kế toán . Chứng từ của kế toán quản trị thường yêu cầu cao tính trung thành của nghiệp vụ kinh tế phát sinh , trong khi đó chứng từ của kế toán tài chính thường ưu tiên tính pháp lý của nghiệp vụ phát sinh .
Phương pháp tài khoản kế toán: Trong kế toán tài chính các tài khoản được mở nhằm đáp ứng mục tiêu lập báo cáo tài chính cung cấp thông tin chủ yếu ra bên ngoài doanh nghiệp . Trong khi đó các tài khoản kế toán quản trị được mở xuất phát từ nhu cầu của các nhà quản trị nội bộ để theo dõi và điều hành các hoạt động kinh doanh . Ví dụ : Tài khoản doanh thu dưới góc độ kế toán quản trị có thể được mở theo nhiều tiêu thức khác nhau như sản phẩm , địa điểm , thời gian , nhóm mặt hàng , thị trường ... nhằm phục vụ nhu cầu quản trị của từng cấp . Trong khi đó , tài khoản doanh thu dưới góc độ kế toán tài chính chủ yếu để lập hệ thống báo cáo tài chính phục vụ cho các đối tượng bên ngoài doanh nghiệp .
Phương pháp tính giá: Trong kế toán quản trị sử dụng nhiều phương pháp tính giá khác nhau nhằm phản ánh chính xác đối tượng chịu chi phí để đưa ra quyết định lựa chọn phương án tối ưu. Hiện tại trong các doanh nghiệp vẫn có sự giao thoa giữa tính giá dưới góc độ kế toán tài chính và tính giá dưới góc độ kế toán quản trị . Tính giá dưới góc độ kế toán tài chính thường hướng tới xác định giá thực tế hàng tồn kho , chi phí cho mục tiêu quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp và các đối tượng bên ngoài quan tâm cho các hoạt động kinh doanh đã xảy ra , song tính giá dưới góc độ kế toán quản trị thường hướng tới xác định chính xác đối tượng chịu chi phí phục vụ cho việc ra quyết định tối ưu cho những phương án tương lai .
- Phương pháp tổng hợp cân đối kế toán: Trong kế toán quản trị hệ thống báo cáo kế toán rất đa dạng và phong phú xuất phát từ đặc điểm kinh doanh của các doanh nghiệp khác nhau và nhu cầu quản trị của từng cấp . Trong khi đó hệ thống báo cáo kế toán tài chính thường thống nhất về hình thức và các chỉ tiêu báo cáo .
Như ta đã biết kế toán quản trị là một bộ phận cấu thành của hệ thống thông tin kế toán nói chung trong các doanh nghiệp , do vậy ngoài các phương pháp sử dụng chung của kế toán như : phương pháp chứng từ , phương pháp tài khoản , phương pháp tính giá và phương pháp tổng hợp cân đối kế toán đã trình bày , còn sử dụng một số phương pháp đặc thù để làm sáng tỏ thông tin kế toán quản trị phục vụ nhu cầu quản lý .
- Các phương pháp đặc trưng của kế toán quản trị là những phương pháp gì
Phương pháp phân loại chi phí: Kế toán quản trị nghiên cứu nhiều tiền thức phân loại chi phí khác nhau nhằm tạo lập các thông tin thích hợp cho việc ra quyết định ứng xử từng loại chi phí nhằm giảm thấp chi phí cho doanh nghiệp . Các tiêu thức phân loại chi phí khác nhau sẽ được ứng dụng trong việc lập các báo cáo kết quả kinh doanh và phân tích chi phí nhằm đạt hiệu quả kinh doanh cao nhất . Các tiêu thức phân loại chi phí giúp cho các nhà quản trị hiểu được bản chất của các yếu tố chi phí phát sinh trong doanh nghiệp , từ đó có các biện pháp kiểm soát và ra quyết định thích hợp .
Phương pháp tách chi phí hỗn hợp thành biến phí và định phí giúp cho các nhà quản trị dự đoán mức chi phí xảy ra , đồng thời để kiểm soát các khoản chi phí phát sinh . Các phương pháp tách chi phí hỗn hợp thành biến phí và định phí thường bao gồm : phương pháp cực đại - cực tiểu , phương pháp bình phương nhỏ nhất , phương pháp hồi quy tương quan , phương pháp đồ thị phân tán .
Phương pháp thiết kế thông tin dưới dạng so sánh: Thông tin muốn có ý nghĩa thì phải có các tiêu chuẩn để so sánh từ các số liệu thu thập được . Kế toán quản trị cần xây dựng những tiêu chuẩn so sánh khoa học để các thông tin sau khi xử lý có độ tin cậy cao . Thông tin so sánh trong kế toán quản trị thường được thiết kế dưới dạng bảng , biểu , phương trình , hàm số
Ví dụ : Kế toán quản trị phải cung cấp các thông tin thực hiện để so sánh với các kế hoạch , định mức hoặc dự toán chi phí ... để từ đó đưa ra các phương án lựa chọn .
Dạng phương trình rất thuận tiện cho việc tính và dự toán một số trình sản xuất chưa xảy ra nhằm để phân tích dự toán chi phí sản xuất .
Ví dụ : Phân tích chi phí hỗn hợp theo phương pháp cực đại- cực tiểu và phương pháp bình phương bé nhất .
Phương pháp đồ thị , phương pháp này cũng được kế toán quản trị sử dụng khá thông dụng . Đồ thị là cách thể hiện dễ thấy nhất và chính xác nhất cho thấy được mối quan hệ và xu hướng biến động của các thông tin do kẻ toán quản trị cung cấp và xử lý . Như đồ thị phân tích điểm hòa vốn, đồ thị lợi nhuận ... Từ đó các nhà quản trị thấy ngay được xu hướng biến động của từng chỉ tiêu mà đưa ra các quyết định phù hợp .
Phương pháp mô hình , trong kế toán quản trị để đánh giá trách nhiệm của các trung tâm đầu tư cũng thường sử dụng mô hình Dupont để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chỉ tiêu ROI , từ đó đưa ra các quyết định thích hợp và xác định trách nhiệm của nhà quản trị .