Giáng sinh là truyền thống của đạo Thiên Chúa nhằm tôn vinh sự ra đời của Chúa Jesus và cũng là khoảng thời gian để các gia đình vui vẻ quây quần, tặng quà cho nhau.
Cùng "giải mã" một số biểu tượng và phong tục truyền thống trong ngày lễ Giáng sinh.
1. Ký hiệu X-mas
X là chữ viết tắt của Xristos, chữ cái Hy Lạp với nghĩa là Chúa Jesus. Tên của Chúa Jesus cũng đã được viết tắt là XP, sự kết hợp của chữ cái đầu tiên và thứ hai trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là Chúa.
Vào thế kỷ thứ XVI, những người châu Âu bắt đầu dùng chữ cái đầu tiên của tên Ðức Chúa là “X” để viết tắt cho từ Christ trong Christmas.
2. Truyền thống tặng quà
Qua thời gian, việc tặng quà Giáng sinh đã trở thành một trong những truyền thống của ngày lễ này.
Lần về lịch sử của món quà Giáng Sinh, chắc chúng ta sẽ phải chu du đến hang đá tại Bethlehem, nơi chúa Jesus ra đời. Khi Chúa Jesus cất tiếng khóc chào đời tại Bethlehem trong một cái máng cỏ, ba vị Vua từ phía Đông (nay thuộc lãnh thổ Iran và Syria) đã đến để bày tỏ sự thành kính của mình. Họ mang đến ba món quà quý giá, đó là vàng, trầm hương và mộc dược.
Việc tặng quà Giáng sinh, với người Công giáo còn có ý nghĩa tôn giáo sâu sắc. Chúa Jesus đã chịu đóng đinh lên cây thập tự giá và hy sinh cho nhân loại.
Do đó, việc tặng quà ngày nay được coi như hành động, cử chỉ hy sinh nhỏ cho người khác mà không hề kỳ vọng được đáp trả. Với người theo tôn giáo này, tặng quà Giáng sinh cũng là một cách để bày tỏ tình cảm yêu mến giữa những người thân với nhau.
3. Những chiếc tất
Nguồn gốc của việc để tất (vớ) cạnh lò sưởi vào đêm Giáng sinh cũng có nhiều truyền thuyết. Nhiều người tin vào câu chuyện về việc Thánh Nicholas đã giúp đỡ nhà quý tộc nghèo qua những đôi tất - nguồn gốc của biểu tượng này.
Có truyền thuyết kể lại, nhà quý tộc phung phí tất cả của cải tài sản của mình sau khi vợ mất. Ông trở nên nghèo túng và phải sống khốn khổ. Vào thời đó, để gả con gái, cha mẹ phải cung cấp của hồi môn cho người chồng tương lai.
Nhà quý tộc này thậm chí còn không đủ tiền để gả con gái mình. Thánh Nicholas quyết định bí mật giúp đỡ bằng cách thả ba túi tiền vàng xuống ống khói nhà họ. Túi này lọt vào những đôi tất mà cô gái đã treo để phơi bên cạnh lò sưởi. Sáng hôm sau, cô gái rất đỗi vui mừng khi nhìn thấy số tiền để họ kết hôn và sống hạnh phúc mãi về sau.
4. Vòng hoa nguyệt quế
Kể từ thời cổ đại, vòng hoa đã được sử dụng như là biểu tượng của quyền lực và sức mạnh. Ở Rome và Hy Lạp, các vị vua và hoàng đế thường đeo vòng hoa như vương miện bởi vì họ thường kết nối vòng nguyệt quế với thần Mặt trời Apollo và coi vương miện như vật tượng trưng cho quyền lực.
Chiếc vòng đội đầu chuyển thành vòng treo cửa như thế nào, đến nay vẫn chưa biết chính xác. Tuy nhiên người ta tin rằng, có một vận động viên đã cài vòng nguyệt quế của mình lên cửa như một vật kỷ niệm chiến thắng.
Truyền thuyết thế kỷ XIII kể rằng, thánh St. Boniface người Đức đã đốn một cây sồi - biểu tượng của ngoại giáo - và từ chỗ đó mọc lên một cây thường xuân. Thánh tuyên bố thường xuân là biểu tượng hân hoan của người Công giáo về cuộc sống đời đời vì loài cây này xanh tươi quanh năm.
5. Cây thông
Đã từ lâu màu xanh và những mầm cây tươi mới đã được coi là biểu tượng cho sự sống. Vào mùa đông lạnh giá, trong khi mọi cây cối đều khô héo thì riêng cây thông (pine tree) vẫn xanh tươi. Vì vậy, người cổ đại đã coi thông là loại cây phục sinh.
Lần đầu tiên cây thông được biết đến như loại cây của ngày lễ Noel là ở Đức. Truyền thuyết kể lại rằng, vào cuối thế kỷ VII, thánh Boniface (sinh năm 680) đã cố gắng thuyết phục các đạo sĩ rằng cây sồi (oak tree) không phải là cây thánh bằng cách cho đốn một cây sồi.
Khi cây sồi đổ, nó đè bẹp mọi vật nằm dưới đường đổ của nó, trừ một cây thông nhỏ. Từ đó, ra đời ý nghĩa cây thông là cây của Chúa Jesus.
Vào thời Trung cổ, cây thông còn được gọi là cây thiên đường (paradise tree) cũng được coi là biểu tượng của ngày hội Adam và Eva vào ngày 24-12. Điều này giải thích lý do vì sao mà người ta còn treo thêm lên cây những trái táo đỏ - biểu tượng cho tình yêu của Adam và Eva.
6. Bài hát đón chào Giáng sinh
Những bài hát mừng Giáng sinh đều bắt nguồn từ các bài thánh ca Giáng sinh đầu tiên, được phát triển vào thế kỷ thứ IV ở Rome.
Trong khi những bài thánh ca Latinh được hát trong nhà thờ, những bài hát mừng Giáng sinh đầu tiên được phát triển ở Pháp, Đức và Ý vào thế kỷ XIII.
Những bài hát mừng được viết bằng ngôn ngữ bản địa nơi mà họ sáng tác, được hát nhiệt tình tại các sự kiện và các lễ hội của cộng đồng.
Sau đó, các bài hát trở nên liên quan mật thiết tới Giáng sinh và được hát trong rất nhiều nhà thờ. Các bài hát mừng trong các nhà thờ Tin Lành có số lượng rất nhiều bởi vì đạo Tin Lành khuyến khích nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc.
7. Ngày Tặng quà (Boxing Day)
Ngày lễ này có từ thời Trung cổ, bắt nguồn từ việc Vua và Hoàng hậu nước Anh phân phát quà hoặc hộp quà cho những giai nhân và phục vụ của họ và cả những thầy tu mở hộp từ thiện để phân phát cho người nghèo.
Trong hầu hết các nước nói tiếng Anh, Boxing Day là ngày sau Giáng sinh một ngày (26/12), trong đó mọi người được nhận quà từ ông chủ hay người sử dụng lao động.
Ngày nay, Boxing Day được biết đến như là một ngày mua sắm tương tự như
Black Friday (ngày thứ 6 đen tối). Nhiều sự kiện thể thao quan trọng cũng thường được tổ chức vào kỳ nghỉ này.
8. Cây tầm gửi
Cây tầm gửi là một loại cây ký sinh, sống nhờ trên một nhánh cây và hấp thụ chất dinh dưỡng từ thân cây. Cây tầm gửi có một nền tảng thần thoại phổ biến ở nhiều nền văn hóa.
Người Hy Lạp tin rằng Aeneas, tổ tiên nổi tiếng của người La Mã đã mang một nhánh cây tầm gửi ở dạng cành cây vàng huyền thoại. Trong truyền thống Eddic, cây tầm gửi là vật duy nhất có thể giết chết thần Baldur.
Trong một số nền văn hóa tiền Thiên Chúa giáo, cây tầm gửi được tin là mang lại sức khỏe cho nam giới, sự lãng mạn, khả năng sinh sản, và sức sống.
Bắt nguồn từ thực tế đó con người ta tin, trang trí cây tầm gửi để bảo vệ căn nhà từ lửa và sét. Nó thường được trang trí vào Giáng sinh và giữ trong suốt một năm cho đến khi được thay thế bởi cây tầm gửi vào mùa Giáng sinh sau.