(lovastatin, simvastatin, atorvastatin) đồng thời tiếp nhận trị liệu bằng thuốc clarithromycin hoặc erythromycin (trên 75 000 bệnh nhân) – các loại thuốc macrolide được biết có khả năng ức chế CYP3A4 – và khoảng 70 000 bệnh nhân tiếp nhận azithromycin, loại thuốc này không ức chế men CYP3A4. Kết quả chính của cuộc nghiên cứu là bệnh nhân được nhập viện với chứng hoại cơ khung (rhabdomyolysis), với các kết quả phụ bao gồm bệnh nhân nhập viện với bệnh thận cấp tính (acute kidney disease), tăng kali huyết (hyperkalemia), và tử vong. Sự cố xảy ra của mỗi kết quả ở các bệnh nhân sử dụng thuốc azithromycin cộng một loại statin đã được so sánh với các bệnh nhân sử dụng clarithromycin hoặc erythromycin cộng một loại statin. Các bệnh nhân ở cả hai nhóm có cùng các đặc điểm nhân khẩu học, đồng phát bệnh, liều lượng statin, và các loại thuốc được sử dụng cùng lúc. Việc cho sử dụng thuốc clarithromycin hoặc erythromycin đã dẫn đến nguy cơ hoại cơ khung cao hơn (nguy cơ tương đối: 2,17), với nguy cơ tuyệt đối tỏ ra rất nhỏ (0,03% so với 0,01% trong số các bệnh nhân). Tình trạng xảy ra bệnh thận cấp tính cũng đã tăng lên (0,26% so với 0,46%) khi thuốc erythromycin và clarithromycin được cho sử dụng với các loại statin so với azithromycin cộng một loại statin. Có khả năng là các sự cố xảy ra của các kết quả đã được đánh giá quá thấp vì các mã bệnh (disease code) được sử dụng để xác định các bệnh nhân.

Quản Lý Khả Năng Tương Tác

Sự tương tác giữa các loại kháng sinh macrolide, có tác dụng ức chế CYP3A4, và statin, được chuyển hóa bởi men này, hiếm khi tạo ra một sự cố gây hại nghiêm trọng. Người ta vẫn chưa rõ tần suất sự kết hợp macrolide-statin tạo ra tính độc hại cơ ít nghiêm trọng, chẳng hạn như đuối cơ hoặc đau cơ, nhưng tình trạng xuất hiện được xem là thường xuyên hơn. Tỷ lệ của một kết quả nghiêm trọng từ sự tương tác này thường không phổ biến và xem ra dễ dàng tránh được. Nghiên cứu do Patel et al cho thấy rằng việc chọn sử dụng một loại thuốc kháng sinh không ức chế men CYP3A4 (ví dụ: azithromycin) là một cách đơn giản nhất để tránh được sự tương tác có thể xảy ra với các loại thuốc statin được men CYP3A4 chuyển hóa. Các loại thuốc kháng vi sinh vật khác có tác dụng ức chế men CYP3A4 bao gồm fluconazole (Diflucan), itraconazole (Sporanox), ketoconazole (Nizoral), posaconazole (Noxafil), voriconazole (Vfend), telithromycin (Ketek), quinupristin/dalfopristin (Synercid), và isoniazid. Ngoài ra, có nhiều thuốc kháng virut ức chế men CYP3A4, bao gồm amprenavir (Agenerase), atazanavir (Reyataz), darunavir (Prezista), fosamprenavir (Lexiva), indinavir (Crixivan), nelfinavir (Viracept), ritonavir (Norvir), saquinavir (Invirase), boceprevir (Victrelis), telaprevir (Incivek), và tipranavir (Aptivus). Không nên cho bệnh nhân sử dụng các loại thuốc này khi họ đang sử dụng các loại statin được men CYP3A4 chuyển hóa.

Loại thuốc statin được chỉ định sử dụng phổ biến nhất trong nghiên cứu của Patel là atorvastatin. Điều đáng tiếc là, các tác giả không thể đánh giá nguy cơ các kết quả gây hại của mỗi loại thuốc statin vì số lượng mẫu nghiên cứu có giới hạn. Tuy nhiên, các loại thuốc ức chế men CYP3A4 chẳng hạn như macrolide làm tăng nồng độ lovastatin và simvastatin trong huyết tương gấp 10 lần, trong khi đó chỉ gia tăng nồng độ atorvastatin gấp 4 lần. Sự khác biệt về độ lớn của các hiệu ứng tương tác có nhiều khả năng là do sự chuyển hóa tiền hệ thống (first-pass metabolism) của lovastatin và simvastatin (>95%) cao hơn so với atorvastatin (khoảng 85%). Mặc dù atorvastatin có khả năng có ít nguy cơ tương tác hơn so với lovastatin hoặc simvastatin, nhưng vẫn không thể cho rằng hoàn toàn không tạo ra nguy cơ. Việc sử dụng một loại statin không được men CYP3A4 chuyển hóa (pravastatin [Pravachol], fluvastatin [Lescol], hoặc rosuvastatin [Crestor]) có thể giảm bớt nguy cơ tương tác với các loại thuốc kháng sinh macrolide. Bệnh nhân cũng nên ngưng sử dụng thuốc statin trong thời gian sử dụng thuốc kháng vi sinh vật và một vài ngày sau đó.

Kết Luận và Các Đề Xuất

Nguy cơ xuất hiện một sự cố gây hại nghiêm trọng do sử dụng cùng lúc thuốc erythromycin hoặc clarithromycin với các loại thuốc statin được men CYP3A4 chuyển hóa là không lớn, nhưng tính nghiêm trọng tiềm tàng đủ lớn để chúng ta nên cố gắng tránh tình trạng tương tác. Tạm thời ngưng sử dụng statin, chọn lựa một loại thuốc statin không được chuyển hóa bởi men CYP3A4, hoặc chọn lựa một loại kháng sinh macrolide không ức chế men CYP3A4 đều là những biện pháp thay thế thích hợp. 

Theo Pharmacy Times và Medscape

-st-