Có bạn sinh viên Y1 hỏi có nên thi lại trường Y khác có tiếng tăm hơn hay không?

Theo suy nghỉ thông thường của mình thì tất nhiên học trường lớn thì sẽ thuận lợi cho sự nghiệp của mình sau này. Tuy nhiên trong các nghiên cứu trước đây trong hình vẽ cho thấy kết quả không như ta nghĩ. Có nghiên cứu cho thấy có sự liên quan giữa sự nghiệp thành công với ranking của trường ĐH, nhưng cũng có nhiều nghiên cứu cho kết quả không có liên quan.

Đó là những nghiên cứu trên cá nhân khác nhau, còn mình chưa tìm thấy nghiên cứu nào chỉ ra rằng "bỏ học trường nhỏ để thi lại vào một trường lớn" sẽ tốt hơn cho sự nghiệp.

Vì sao có tâm lý "bỏ học trường nhỏ để thi lại vào một trường lớn"? Có lẻ do một sự kỳ thị của người ngoài và sự mặc cảm của bản thân?

Mình từng học những trường rất "cua mề" với những bạn đi chăn trâu, chăn vịt và cũng qua trường và lớp top nhất Miền Nam thời đó nên cảm nhận sự kỳ thị rất rõ.

Sự kỳ thị thì ở đâu cũng có, ở bất cứ lứa tuổi nào. Khi ta còn nhỏ thì dễ dàng thấy có sự kỳ thị của bạn bè giành cho các bạn vùng miền khác, các bạn khuyết tật hay học kém. Ngay cả các kỳ thi học sinh giỏi thì Thầy cũng từ trường Top cho đề và dễ dàng hạ gục học sinh trường khác bằng cách cho lại bài thi có dạy học trò mình. Minh chứng rõ nhất là mình trúng tủ 3/5 bài thi vòng 2 để tuyển chọn kỳ thi toàn quốc trong khi chỉ vào học lớp bồi dưỡng có 5 tháng. Do đó các bạn cùng lớp đã theo học 1-3 năm có khả năng trúng tủ tất 5 bài?

Khi lớn lên hơn tẹo, bạn bè biết suy nghĩ hơn nhưng vẫn còn nghe câu "dân địa phương" từ bạn khi mình trả lời tốt những câu địa lý về cây trồng có nhiều ở những tỉnh nào.

Thường con người lúc nào cũng over-rate bản thân mình, nghiên cứu của mình, và ngành của mình. Ví dụ dân Toán thì bảo toán là nhất, dân Y thì bảo "nhất Y nhì Dược". Dân học Sinh thì bảo "phải là sinh học phân tử mới cứu được nhiều người nhất". Ngay cả bên Tây họ vưỡn thế, có GS nói Immunology thường thôi làm kiểu nào cũng được, kiểu nào cũng ra báo, đo chỉ số tế bào, cytokine tăng hay giảm. VN ta thì hiện nay làm cái gì cũng phải "sinh học phân tử", "di truyền học", "tế bào gốc", trong khi 1 GS người Anh khuyên "don't follow the trend". Chuyện này rất phổ biến, ngay cả fan của ca sĩ, fan của đội bóng đá cãi nhau suốt ngày vì những chuyện hơn thua như thế. Vì vậy khi ai đó nói những chuyện như thế tốt nhất ta bịt tai, vì đó là ý kiến cá nhân của mỗi người. 

Thông thường ta không rành về một lĩnh vực nào đó thì ta tự nhiên dựa vào ý kiến đám đông, ý kiến của "chuyên gia". Ví dụ như rất nhiều người đánh giá một nghiên cứu dựa vào tác giả có phải Tây hay Tàu? tác giả có phải là bác sĩ hay không? tác giả có tiếng hay không? chứ không phải trực tiếp bài báo có làm đúng phương pháp hay không? Theo mình thì nên hạn chế những cách đánh giá cảm quan như thế.

Trở lại với chủ đề cần chuyển qua trường to hơn hay không? Sau đây là những quan sát của mình:

1/ Với con mắt của dân CT thì các lớp khác đều hạng dưới, nhưng thật ra rất nhiều bạn học cũng không giỏi gì và vào ĐH cũng không hơn người ta rõ ràng. Về trung bình mà nói thì có hơn, nhưng có bạn xin thi hoài vào lớp CT nhưng không được vậy mà bạn ấy ra thủ khoa cua BK, và làm PGS ở Mỹ rất sớm.

2/ Có thể trường lớn có điều kiện đi du học hơn, nhưng cứ tính tỉ lệ thì vẫn rất thấp, cạnh tranh ở trường lớn cao. Ranking các trường ở VN mà đem qua Tây thì không có hạng, bây giờ nói với Tây thì trường ĐHYD TPHCM với ĐH Mù Căng Chải nó cũng na ná. Các bạn qua Nhật này thì mình cũng gặp từ nhiều trường, cũng không thể nói trường nào giỏi hơn!
3/ Có thể trường lớn bạn bè giỏi hơn, kích thích ta siêng học hơn, tuy nhiên bất lợi khi ta vào có thể bị shock vì thua kém quá nhiều!
4/ Với thời đại Internet, tự học là quan trọng nhất, vì vậy trường nhỏ cũng có rất nhiều cơ hội. Chưa kể mất 1 năm tiền ăn học và thời gian thi qua trường to.
5/ Tất nhiên nếu bạn có cơ hội vào trường lớn thì phải vào, còn cơ may không vào được thì cũng không nên tự ti mặc cảm, cái đó nó cũng là duyên phận nữa. 

Các ACE có kinh nghiệm chuyện này có thể cho thêm ý kiến tham khảo nhé, đặc biệt là làm lâm sàng trong các bệnh viện!

Theo: Nguyễn Tiến Huy

-st-