Việt Nam đã trở thành nam châm thu hút đầu tư nước ngoài và nhanh chóng phát triển từ một nền kinh tế nông nghiệp sang nền kinh tế tập trung vào sản xuất các sản phẩm có giá trị cao và chuyên về dịch vụ. Tuy nhiên, nếu Việt Nam muốn duy trì sự phát triển đáng kể như hiện nay, nước này cần tăng cường năng suất lao động trong lĩnh vực dịch vụ và công nghiệp trong những năm sắp tới.

Trong báo cáo "Duy trì sự phát triển của Việt Nam: Thách thức về năng suất", Viện McKinsey toàn cầu đã đưa ra những điểm khiến công chúng thế giới có thể rất bất ngờ.

Việt Nam phát triển nhanh hơn bất kỳ một nền kinh tế châu Á nào khác trừ Trung Quốc

Việt Nam, quốc gia từng bị chiến tranh tàn phá, là một trong những câu chuyện thành công về kinh tế ở châu Á trong 1/4 thế kỷ qua. Kể từ khi đảng Cộng sản tiến hành cuộc đổi mới năm 1986, nước này đã giảm các rào cản với thương mại và dòng chảy của vốn, mở cửa kinh tế hơn nữa với doanh nghiệp tư nhân.

Trong thời kỳ này, kinh tế Việt Nam đã mở rộng hơn bất kỳ một nền kinh tế châu Á nào khác ngoại trừ Trung Quốc, với tăng trưởng GDP tính trên đầu người hàng năm là 5,3%. Mức tăng trưởng này vẫn duy trì khi mà khủng hoảng tài chính châu Á diễn ra vào những năm 1990 và khi kinh tế toàn cầu suy thoái. Kinh tế Việt nam tăng trưởng 7%/năm từ 2005 tới 2010, mạnh hơn nhiều những nền kinh tế châu Á khác.

Việt Nam ra khỏi những cánh đồng lúa

Nông nghiệp đã không còn là mối quan tâm chủ yếu của kinh tế Việt Nam. Trên thực tế, phần đóng góp của nông nghiệp vào GDP nước nhà đã bị giảm 1/2, từ 40% xuống còn 20% chỉ trong vòng 15 năm, sự chuyển đổi nhanh hơn nhiều so với những nền kinh tế khác ở châu Á. So với Trung Quốc và Ấn Độ, sự chuyển đổi này lần lượt là 29 năm và 41 năm.

Trong vòng 10 năm qua, phần đóng góp của nông nghiệp với số lượng việc làm của đất nước đã giảm 13% trong khi số lao động làm trong ngành công nghiệp đã tăng thêm 9,6% và dịch vụ tăng thêm 3,4%. Sự chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ đã góp phần to lớn vào việc mở rộng kinh tế của Việt Nam do sự khác biệt khá lớn về năng suất giữa các ngành. Kết quả là, phần đóng góp của nông nghiệp vào GDP đất nước đã giảm thêm 6,7% trong khi phần đóng góp của công nghiệp tăng thêm 7,2% trong vòng 10 năm qua.

Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu hàng đầu thế giới về tiêu, hạt điều, gạo và cà phê

Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu hàng đầu thế giới về tiêu, trong năm 2010 đã xuất khẩu 116.000 tấn , đồng thời đi đầu thế giới về xuất khẩu hạt điều trong 4 năm liên tiếp. Việt Nam cũng là nước xuất khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới sau Thái Lan và chỉ sau Brazil về xuất khẩu cà phê, lượng hàng xuất khẩu của Việt Nam đã tăng gấp 3 lần chỉ trong 4 năm. Việt Nam đứng thứ 5 thế giới trong sản xuất chè và thứ 6 toàn cầu về xuất khẩu hải sản như cá, tôm.

Việt Nam không phải là "Trung Quốc+1"

Chi phí nhân công ở Trung Quốc tăng đã khiến một số chủ nhà máy chuyển sản xuất sang Việt Nam, nơi mà mức lương của người lao động còn khá thấp. Xu hướng này đã tiếp sức cho các cuộc hội đàm của nhiều CEO về việc Việt Nam trở thành địa điểm lớn tiếp theo dành cho sản xuất hàng xuất khẩu, một phiên bản nhỏ hơn của Trung Quốc hoặc Trung Quốc+1.

Tuy nhiên, Việt Nam khác xa Trung Quốc ở hai điểm. Thứ nhất, kinh tế Việt Nam bị tiêu dùng cá nhân ảnh hưởng nhiều hơn Trung Quốc. Việc tiêu thụ của các hộ gia đình chiems 65% GDP của Việt Nam, chiếm phần lớn - bất thường ở châu Á. Tại Trung Quốc thì ngược lại, tiêu thụ cá nhân chỉ chiếm 36% của GDP.

Thứ hai, trong khi sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của Trung Quốc xuất phát từ sản xuất để xuất khẩu và mức đầu tư vốn cao đặc biệt thì kinh tế Việt Nam cân bằng giữa sản xuất và dịch vụ hơn, mỗi thứ chiếm xấp xỉ 40% GDP. Sự tăng trưởng của Việt Nam dựa trên nền tảng rộng lớn hơn, với sự cạnh tranh diễn ra khắp nền kinh tế.

Việt Nam là nam châm thu hút đầu tư nước ngoài 

Việt Nam hiện nằm trong hầu hết các danh sách những thị trường mới nổi hấp dẫn nhất đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Theo khảo sát của phòng đầu tư và thương mại và cơ quan tình báo kinh tế Anh, Việt Nam là đích đến hấp dẫn nhất với đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chỉ sau bộ tứ là Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Số FDI chảy vào Việt Nam tăng từ 3,2 tỷ USD năm 2003 lên 71,7 tỷ USD năm 2008 trước khi tụt xuống 21,5 tỷ USD vào năm 2009 do suy thoái toàn cầu.

Việt Nam có cơ sở hạ tầng đường sá hiện đại hơn Philippines và Thái Lan

Việt Nam đã bắt đầu có những khoản đầu tư đồ sộ vào cơ sở hạ tầng. Nhiều du khách tới Việt Nam coi đường sá ở đây là khá cơ bản. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế, Việt Nam đã bổ sung thêm nhiều đường sá, mật độ đường đã lên tới 0,78km/km vuông vào năm 2009, cao hơn mật độ ở Philippines và Thái Lan, hai nền kinh tế phát triển mạnh. Cùng năm, mạng lưới điện đã phủ hơn 96% quốc gia này.

Thế hệ trẻ Việt Nam đang online

Dân số Việt Nam trẻ, có học thức và ngày càng sử dụng mạng rất nhiều. Thuê bao điện thoại di động ở Việt Nam tăng gần 70%/năm trong khoảng thời gian 2000 và 2010, so với chưa đầy 10%/năm ở Mỹ cùng thập niên. Tới cuối 2010, Việt Nam có 170 triệu thuê bao điện thoại di động. Việc sử dụng internet ở Việt Nam cũng tăng mạnh, hiện giờ 94% người dùng internet Việt Nam truy cập các trang tin tức trực tuyến, hơn 40% người dùng internet truy cập web mỗi ngày.

Việt Nam trở thành điểm hàng đầu cho các dịch vụ gia công

Có hơn 100.000 người đã làm việc trong ngành dịch vụ gia công và lao động xuất khẩu. Một số công ty đa quốc gia nổi tiếng đã thiết lập hoạt động ở Việt Nam gồm Hewlett-Packard, IBM, và Panasonic. Trên thực tế, Việt Nam có tiềm năng trở thành một trong 10 dịa điểm hàng đầu thế giới về lĩnh vực này, do có số lượng sinh viên đã tốt nghiệp tương đối lớn và mức lương thấp. Giá thuê một lập trình viên phần mềm ở Việt Nam chưa đầy 60% giá thuê một nhân công tương tự ở Trung Quốc.