Suy dinh dưỡng thường chỉ xuất hiện ở trẻ em. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là những người ở độ tuổi khác không bị suy dinh dưỡng. Đặc biệt, người cao tuổi là đối tượng có nguy cơ suy dinh dưỡng cao với tỉ lệ khoảng 10% trong cộng đồng. Vậy, làm sao để biết người cao tuổi có suy dinh dưỡng không.
Những người cao tuổi, sống một mình, uống nhiều thuốc, có bệnh lý nền, sa sút trí tuệ, đi lại hạn chế thì nguy cơ suy dinh dưỡng càng cao, đặc biệt là những người trên 80 tuổi. Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi làm tăng nguy cơ mắc các loại bệnh, xuất hiện các biến chứng khi đang điều trị (nhiễm trùng bệnh viện, bục vết mổ, chậm lành vết thương, loét da…) và tăng nguy cơ tử vong. Phát hiện sớm suy dinh dưỡng ở người cao tuổi sẽ giúp quá trình điều trị trở nên dễ dàng hơn.
Làm sao để biết người cao tuổi có bị suy dinh dưỡng không?
Làm sao biết người cao tuổi có suy dinh dưỡng không?
Theo các chuyên gia, người có BMI < 18,5kg/m2 được chẩn đoán suy dinh dưỡng (BMI được tính bằng cách lấy cân nặng (kg) chia chiều cao (m) bình phương). Tuy nhiên, suy dinh dưỡng còn được chẩn đoán bằng các yếu tố khác như sụt giảm chế độ ăn, sụt giảm khối mỡ dự trữ, teo cơ, khả năng di chuyển và vấn đề tâm thần kinh…
Nguy cơ suy dinh dưỡng ở người cao tuổi thường được sàng lọc bằng công cụ Mini Nutrition Assessment (MNA-SF) với 6 câu hỏi. Đây là bảng câu hỏi quốc tế phổ biến nhất dùng trong sàng lọc và chẩn đoán suy dinh dưỡng ở người cao tuổi đang sống tại cộng đồng, nhà dưỡng lão và đang điều trị trong bệnh viện. 6 câu hỏi được thể hiện trong bảng sau:
Bảng câu hỏi đánh giá suy dinh dưỡng ở người cao tuổi
Sau khi trả lời hết 6 câu hỏi, chúng ta sẽ tiến hành chấm điểm cho từng vấn đề (từ 0 đến 3 điểm) và điểm cuối cùng là tổng điểm các câu cộng lại. Điểm tối đa là 14 điểm. Điểm dưới 11 là có nguy cao suy dinh dưỡng và điểm dưới 7 là có suy dinh dưỡng.
Người cao tuổi nên làm gì khi bị suy dinh dưỡng?
Khi bị suy dinh dưỡng, người cao tuổi cần được cung cấp chế độ ăn vừa đủ năng lượng nhưng giàu các chất dinh dưỡng, đặc biệt là chất đạm, vitamin và khoáng chất. Mặc dù nhu cầu năng lượng có giảm dần theo tuổi (do chuyển hóa cơ bản và khối cơ giảm) nhưng nhu cầu chất đạm, vitamin và khoáng chất khác thì không thay đổi mấy so với người trưởng thành.
Do đó người cao tuổi nên ăn ít nhưng chất lượng với 1 chén cơm lưng mỗi bữa, trung bình 200 gram thịt cá mỗi ngày, 3 phần trái cây, 3 - 4 phần rau và 2 ly sữa hoặc tương đương mỗi ngày. Ngoài nên tăng cường vận động thể dục thể thao vừa sức, tiếp xúc ánh nắng mặt trời 15 phút mỗi ngày để cơ thể khỏe mạnh hơn.
Ăn uống, vận động hợp lý không chỉ giúp người cao tuổi phòng chống suy dinh dưỡng mà còn giúp phòng chống loãng xương, sụt giảm khối cơ và giảm nguy cơ té ngã dẫn đến gãy xương bệnh lý.
Thức ăn của người cao tuổi cần được nấu mềm dễ nhai, chia nhỏ bữa ăn, ăn thêm bữa phụ. Đừng quên trình bày thức ăn đẹp mắt, đảm bảo nhiệt độ thức ăn phù hợp (nóng hoặc lạnh); sử dụng chén dĩa, đũa muỗng phù hợp; ăn chung bữa với người thân... để tăng khẩu vị, kích thích người cao tuổi ăn uống đầy đủ.
Người cao tuổi bị suy dinh dưỡng nên tăng cường hấp thụ các thực phẩm như thịt, cá...
Bên cạnh việc thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt, người cao tuổi bị suy dinh dưỡng cũng có thể sử dụng thêm sữa giàu năng lượng và khám tư vấn dinh dưỡng nếu ăn uống quá kém không đủ nhu cầu.