​

Hôm bữa tôi đi siêu thị mua đồ, tổng cộng 67,700 VND. Nhân viên thu ngân vẫn tính là 67,700 VND. Tôi đưa cô ta 70,000 VND nhưng khi thối tiền thay vì trả tôi 2,300 VND thì cô ta lại đưa tôi tờ 2,000 và một viên kẹo. Chẳng vấn đề gì cả, chuyện này thật ra không mới và đã được áp dụng từ rất lâu. Vậy nguyên nhân là gì? Chúng ta nếu có đổ lỗi thì nên đổ lỗi cho ai?

Đọc tới đây thì vài người sẽ đem nước Nhật ra mà nói "Ở Nhật nhân viên vẫn thối tiền cho dù đó là 1 Yen đi nữa." Ờ đúng, nhưng chưa đúng lắm. Ở đây tôi sẽ không nói ai đúng ai sai, tôi chỉ nói ra nguyên nhân vì sao cô nhân viên kia lại thối tôi viên kẹo thay vì 300 VND.

Chẳng có gì là khó hiểu nên chẳng có gì phải dài dòng. Nguyên nhân chính là lạm phát – sự mất giá của đồng tiền. Chục năm trước thì chúng ta sử dụng tờ 200 VND để giữ xe (hay dùng tờ 500 VND, 200 VND nó xa xưa quá rồi). Tờ 200 VND thời đó vẫn được sử dụng và nếu bạn đi chợ thì người ta sẽ thối lại đúng số lượng cho bạn. Nhưng thời gian càng trôi qua thì đồng tiền càng mất giá. Vì sao đồng tiền lại mất giá – hoặc tại sao lại có lạm phát? Đơn giản vì chính phủ in tiền nên tiền ngày càng mất giá.

Vì tiền ngày càng mất giá nên tờ 200 VND ngày càng mất đi giá trị. Trở lại hiện tại, lần cuối cùng bạn thấy tờ 200 VND là khi nào? Có lẽ là đa số bạn đọc bài viết này sẽ không nhớ. Thậm chí vài năm trước tôi dùng tờ 200 VND để trả tiền thì người ta không chịu. Tờ 200 VND bây giờ được sử dụng để cúng và làm bùa.

Giờ trở lại việc nhân viên thu ngân thối tiền băng viên kẹo. Như nhiều người, tôi rất bực bội và có cảm giác như mình không được tôn trọng. Nhưng vấn đề không phải là siêu thị muốn tận thu để kinh doanh hay nhân viên thu ngân hách dịch. Mà vấn đề là chính phủ đã in tiền vô tội vạ và khiến đồng tiền mất giá. Nguồn gốc của vấn đề chính là chính phủ chứ không phải siêu thị hay nhân viên thu ngân.

Vậy cho nên lần sau bạn bị hoặc được nhân viên thối tiền bằng viên kẹo thì đừng tức giận vì họ không hề muốn lạm vậy. Nếu bạn có tức giận thì hãy tức giận chính phủ vì đã làm mất đi giá trị của tờ 200 hay 500 VND kia. Siêu thị, nhân viên thu ngân hay bà bán tạp hóa không phải là vấn đề. Vấn đề là lạm phát – sự mất giá của đồng tiền. Vấn đề chính là chính phủ. Các bạn đã bị chính phủ bắt đóng thuế lén lút rồi đổ lỗi oan cho siêu thị và nhân viên thu ngân.

Một bài học lạm phát từ viên kẹo được sử dụng làm tiền thối.

Ku Búa @ Café Ku Búa​