Entropy là một khái niệm quan trọng trong vật lý, toán học và lý thuyết thông tin để đo lường mức độ hỗn loạn và sự không chắc chắn trong một hệ thống. Một ví dụ dễ hiểu về entropy là một khu vườn với nhiều loại cây và động vật khác nhau cùng sinh sống, nếu không có bàn tay con người, khu vườn sẽ cực kỳ lộn xộn.
Lý thuyết về Entropy không chỉ tồn tại trong lĩnh vực khoa học mà còn liên quan rất nhiều đến cuộc sống con người hàng ngày. Cuộc sống chúng ta đang trải qua sự bất định, biến đổi, và không chắc chắn. Nếu không có sự can thiệp có mục đích, mọi thứ sẽ dần trở nên mất kiểm soát hơn.
Hãy xem 3 trường hợp sau:
1. Trong căn nhà của bạn
Ở một căn nhà được tổ chức tốt, mọi đồ đạc và vật dụng có định vị cụ thể và được sắp xếp một cách gọn gàng. Các đồ vật được đặt ở những vị trí phù hợp, tạo ra sự thuận tiện và dễ dàng trong việc tìm kiếm.
Ngược lại, khi không có sự quản lý và duy trì, entropy bắt đầu gia tăng và căn nhà trở nên hỗn loạn: bàn làm việc có thể bị chất đầy tài liệu, bút viết, sổ ghi chú và các vật phẩm khác mà không được xếp theo trật tự; áo quần có thể bị vứt lung tung trên ghế, giường hoặc sàn nhà; những thùng rác không được đổ đúng chỗ, tạo ra mùi hôi khó chịu,...
Khi entropy mức độ cao, căn nhà trở nên hỗn loạn, nó có thể tạo ra một số hệ quả tiêu cực:
- Việc tìm kiếm những đồ cần thiết trở nên mất thời gian, dẫn tới căng thẳng và ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc.
- Cảm nhận về một căn nhà bị lộn xộn có thể tạo ra áp lực tâm lý và ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần và tâm trạng của mọi người trong gia đình. Căng thẳng trong 1 thời gian dài sẽ dẫn tới sự mất cân bằng trong cuộc sống.
Để tránh tình trạng đó, chúng ta phải thường xuyên dọn dẹp, sắp xếp cho mọi vật dụng có định vị cụ thể và đặt chúng vào những vị trí phù hợp, để căn nhà gọn gàng và dễ sử dụng.
2. Công việc và thời gian
Khi không tổ chức và quản lý thời gian, các công việc có xu hướng chồng chéo và mát nhiều thời gian để hoàn thành. Những mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng có thể bị bỏ qua hoặc bị trì hoãn, dẫn đến căng thẳng và cảm thấy stress.
Ngược lại, nếu công việc được sắp xếp có kế hoạch, theo thứ tự, mỗi ngày chúng ta dễ nắm bắt xem nên làm gì, phối hợp với những người khác như thế nào. Về lâu dài, mỗi khi muốn kiểm tra lại hoặc tìm kiếm lại tài liệu của công việc cũ cũng rất dễ dàng.
3. Sự lão hóa và sự mất đi thông tin
Bất kỳ thứ nào chúng ta học và ghi nhớ qua một thời gian đều trở nên mơ hồ, không hoàn chỉnh. Đó chính là entropy.
Khi trải qua một sự kiện hay học một khía cạnh mới của kiến thức, chúng ta tạo ra ký ức và ghi nhớ thông tin đó. Tuy nhiên, theo thời gian, thông tin này có thể phân tán và mất đi. Điều này có thể xảy ra do nhiều yếu tố như quá trình quên, không sử dụng thông tin trong thời gian dài hoặc sự ảnh hưởng của thông tin mới. Trường hợp này rất thường gặp trong việc học ngôn ngữ
Dễ thấy nhất là khi một người, lâu rồi không làm lại công việc chuyên môn của họ thì tốc độ và khả năng sẽ bị sụt giảm. Ví dụ như CEO Facebook Mark Zuckerberg, sau một thời gian không lập trình thì mất tận 3 tiếng để sửa lỗi (trong khi 1 lập trình viên mới chỉ mất 5 phút) dù trước đó anh là một lập trình viên tài năng.
Người xưa có câu “văn ôn võ luyện”, nếu không duy trì và nâng cấp bản thân, bạn chắc chắn sẽ thụt lùi.
Entropy là một lời nhắc nhở rằng cuộc sống không bao giờ đứng yên và dễ dàng. Mọi thứ đều sẽ thay đổi, theo hướng phân tán và hỗn loạn. Không phải thứ gì tốt sẽ tốt mãi mà luôn cần sự đầu tư thời gian, công sức dẫu cho đó có là sự nghiệp, sức khỏe hay các mối quan hệ.