Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Hoàng Cương, Bệnh viện Mắt trung ương chia sẻ về phẫu thuật LASIK, phương pháp phẫu thuật chữa cận thị đang "hot" nhất hiện nay.
Thưa bác sĩ, hiện nay nhu cầu phẫu thuật điều trị tật khúc xạ mắt đang ngày càng gia tăng, trong đó có phẫu thuật LASIK được quảng cáo rất nhiều và mang lại hiệu quả cao. Xin ông cho biết phẫu thuật LASIK là gì? Phẫu thuật này có thực sự chữa được cận thị?
Bác sĩ Hoàng Cương: Phẫu thuật LASIK viết tắt từ thuật ngữ tiếng Anh Laser-Assisted Insitu Keratomileusis, trong đó người ta dùng tia laser để đẽo gọt lòng đen (giác mạc), lấy đi một phần mô của nó để thay đổi công xuất hội tụ của nhãn cầu. Nhờ sự thay đổi này mắt đang ở không chính thị (cận thị, viễn thị, loạn thị) sẽ trở thành chính thị (không có tật khúc xạ).
Như vậy lòng đen (giác mạc) là đối tượng để laser xử lý cho dù suy tận gốc của vấn đề: lỗi không phải do nó. Cận thị do trục nhãn cầu dài quá mức bình thường do không thể can thiệp vào để nó trở về bình thường người ta cũng nhằm vào giác mạc để xử lý, bù lại số kính âm cho mắt.
Loạn thị hay viễn thị cũng có thể đến từ bất thường của thể thủy tinh, bệnh lý võng mạc nhưng giác mạc cũng là "kẻ chịu trận" trong phẫu thuật LASIK. Nghe có vẻ lạ đời nhưng thực sự là phẫu thuật LASIK cũng như các phẫu thuật khúc xạ khác chỉ giúp ta khỏi phải đeo kính chứ không phải giúp ta điều trị tận gốc tật khúc xạ đang có.
LASIK không giải quyết gốc rễ vấn đề mà giúp ta lấy đi phần ngọn của bệnh tật nhưng đem lại lợi ích tuyệt vời là KHÔNG phải đeo kính nữa. Đa phần người lựa chọn mổ mắt bằng phương pháp này đều hài lòng, thấy nó "đáng đồng tiền, bát gạo".
Có nghiên cứu của FDA chỉ ra rằng 45% người mổ cận thị bằng LASIK cảm thấy không hài lòng như: bị cộm ở mắt, khô mắt, mắt vẩn đục, nhìn đôi. Tại Việt Nam phương pháp phẫu thuật này đang được áp dụng rộng rãi và việc phẫu thuật LASIK này được khuyến cáo như thế nào thưa bác sĩ?
Bác sĩ Hoàng Cương: Chúng ta nên cẩn trọng phân biệt chuyện bệnh nhân không hài lòng và tỷ lệ biến chứng. Tuy nhiên, tỷ lệ không hài lòng là 45% nghe có vẻ oan sai cho LASIK.
Thống kê lớn nhất về mổ LASIK từ năm 1998 đến năm 2015 trên 53.731 mắt của 27.312 bệnh nhân bị cận thị người châu Á cho thấy 99% Bệnh nhân đạt thị lực trên 20/40, trên 70% đạt thị lực 20/20.
Về tỷ lệ đạt khúc xạ đích có 94% bệnh nhân đạt độ lệch khúc xạ +/_1.00D, 70% đạt độ lệch +/_ 0.50D. Độ lệch này được cải thiện nhiều với tinh chỉnh bằng kính gọng hay mổ lần 2. Tỷ lệ biến chứng chung chưa đến 1% (0.98%) . Như vậy ta thấy phương pháp phẫu thuật này với cận thị đạt kết quả cao, an toàn.
Tuy nhiên, nếu chỉ tính khó chịu do khô mắt đem lại thì có tới 60-70% bệnh nhân phải gánh chịu bất lợi này, có người tới 2 năm sau mổ. Cảm giác khô rát, cộm, nhìn thấy quầng sáng là triệu chứng cơ năng chính của khô mắt. May thay biến chứng này có thể kiểm soát tốt bằng thuốc.
BS Hoàng Cương khám cho bệnh nhân
Tại Bệnh viện Mắt trung ương chúng tôi có chỉ định cụ thể cho phương pháp phẫu thuật này. Bệnh nhân trước mổ cần được tư vấn kỹ càng và tự nguyện phẫu thuật. Do vậy bệnh nhân sẽ được bác sĩ chia sẻ chuyên môn về những biến chứng và khó chịu có thể gặp phải.
Bệnh nhân ít hiểu biết về phẫu thuật hay bị bưng bít thông tin sẽ thất vọng khi có trục trặc. Suy đoán, hiểu nhầm, kiện tụng đều có thể gặp nếu bệnh nhân ngây thơ còn y tế thì thông tin không đầy đủ hay lảng tránh những bất lợi, biến chứng có thể gặp.
Biến chứng của phẫu thuật LASIK như thế nào?Có trường hợp bệnh nhân bị biến chứng sẹo trên giác mạc, điều này xử lý như thế nào?
Bác sĩ Hoàng Cương: Có 2 nhóm biến chứng chính: biến chứng trong khi mổ và biến chứng sau mổ.
Trong đó, biến chứng sau mổ có tới 10 loại, khá phức tạp để xử lý, di chứng cũng rất đáng kể. Biến chứng trong khi mổ có thể loại bỏ tối đa nhờ tay nghề của phẫu thuật viên, chất lượng máy và dụng cụ phẫu thuật ngày một nâng cao. Ngược lại biến chứng sau mổ khá phức tạp, khó lường.
Có thể kể đến nột số biến chứng sau:
- Hiệu chỉnh non hoặc già quá
- Vạt giác mạc bị gấp nếp hay có khía
- Vạt bị xô lệch
- Khô mắt
- Viêm giác mạc khía lan tỏa
- Bệnh lý nhu mô do thay đổi áp lực
- Bệnh lý nhiễm độc giác mạc trung tâm
- Viêm giác mạc do nhiễm khuẩn
- Lộn biểu mô giác mạc
- Phình giãn giác mạc
Biến chứng trong và sau mổ đều có thể gây sẹo giác mạc. Lúc này có thể sửa chữa giác mạc bằng laser hoặc ghép giác mạc điều trị. Sẹo giác mạc là di chứng của biến chứng nặng, nhưng rất hiếm gặp.
Là bác sĩ chuyên khoa mắt, anh có cho con phẫu thuật tật khúc xạ không nếu cháu bị cận? Anh khuyên như thế nào với người dân về việc có nên phẫu thuật tật khúc xạ hay sống chung với nó như thế nào?
Một vài ngành nghề được yêu cầu mổ LASIK vì những lý do rất đặc thù không thể mang kính gọng thông thường. Chúng ta bắt buộc phải tuân theo. Còn lại là muốn hay không là do chúng ta. Hãy tìm hiểu kỹ trước khi ra quyết định!Bác sĩ Hoàng Cương: Cả nhà tôi đều đang đeo kính. Trong lúc chúng tôi chờ những phương pháp điều trị thuyết phục hơn đang và sẽ tới, chúng tôi đều hài lòng với việc đeo kính gọng thông thường với ưu điểm kinh điển: đơn giản, rẻ tiền, dễ kiếm, không có rắc rối nhiều lắm ngoài việc đi bơi và đi mưa. Đi bơi đã có kính đặc biệt cho người cận thị nay chỉ còn khó chịu khi đi mưa.
Bác sĩ đã từng gặp những ca bị biến chứng vì lạm dụng phẫu thuật LASIK này như thế nào?
Bác sĩ Hoàng Cương: Hiệu chỉnh sai, khô mắt, biến chứng của vạt giác mạc là những biến chính lác đác có thể gặp. Một số bệnh nhân cận thị lại khi làm việc bằng mắt bất kể ngày đêm, máy tính liên miên hay đến lúc có thai lại phải mang kính lại cũng là những ví dụ " âm tính" về mổ LASIK… Thế nhưng trước mổ bạn sẽ được thông báo về điều đó rồi?
Vâng xin cảm ơn ông!