Câu 1: Nêu ý nghĩa nhan đề “Những đứa con trong gia đình” và chủ đề của thiên truyện ngắn này của Nguyễn Thi.
a. Ý nghĩa nhan đề: Nhan đề “Những đứa con trong gia đình” không chỉ có giá trị thông báo về vị trí thế hệ của hai nhân vật chính Việt và Chiến mà còn gợi nhiều ý nghĩa:
- Đó là những con người được nuôi dưỡng và trưởng thành trong gia đình có nhiều truyền thống tốt đẹp,đáng tự hào.
- Họ là những con người đã tiếp nối xứng đáng truyền thống CM của gia đình.
- Khẳng định,ngợi ca mối lien kết bền chặt,thiêng liêng giữa các thế hệ trong gia đình,giữa con người với gia đình.Giữa gia đình và XH,đất nước.
b. Chủ đề: qua hồi ức của Việt khi bị thương về những thành viên trong gia đình,tác giả ca ngợi tinh thần yêu nước,truyền thống CM của một gia đình cũng là của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ.

Câu 2: Cuối đoạn trích “Những đứa con trong gia đình” là những hình ảnh nào? Ý nghĩa?
a. Hình ảnh cuối đoạn trích: “Chị Chiến đứng ra giữa sân,kéo cái khăn trên cổ xuống,cũng xắn tay áo để lộ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng,rồi dang cả than người to và chắc nịch của mình nhấc bổng một đầu bàn thờ má lên.Việt ghé vào một đầu.Nào,đưa má sang ở tạm bên nhà chú,chúng con đi đánh giặc trả thù cho ba má,đến chừng nước nhà độc lập con lại đưa má về.Việt khiêng trước.Chị Chiến khiêng bịch bịch phía sau.Nghe tiếng chân chị,Việt thấy thương chị lạ.Lần đầu tiên Việt mới thấy lòng mình rõ như thế.Còn mối thù thằng Mĩ thì có thể rờ thấy được,vì nó đang đè nặng ở trên vai.”
b. Ý nghĩa:
- Thể hiện sự đảm đang,tháo vát,biết chăm lo việc gia đình của Việt và Chiến.Cho thấy hai chị em đã trưởng thành và có thể gánh vác mọi trọng trách của gia đình và XH.
- Tình cảm của Việt dành cho chị: Việt thấy thương chị.Chứng tỏ Việt tuy ngộc nghệch,vô tư nhưng có tình cảm gia đình sâu sắc.
- Lòng căm thù giặc của hai chị em và nỗi đau thương mất mát của gia đình “Còn mối thù thằng Mĩ thì có thể rờ thấy được vì nó đang đè nặng ở trên vai”.
- Có yếu tố tâm linh tạo nên tình cảm thiêng liêng,cảm động.

Câu 3: Câu hò của chú Năm được Việt cảm nhận như thế nào? Ýnghĩa câu hò của chú Năm?
a. Câu hò của chú Năm được Việt cảm nhận: “giọng hò đã đục và tức như gà gáy”. “Không phải giọng hò trong trẻo đêm bay ra hai bên bờ sông,rồi dội lại trên cái ghe heo chèo mướn của chú.Câu hò nổi lên giữa ban ngày,bắt đầu cất lên như một hiệu lệnh dưới ánh nắng chói chang,rồi kéo dài,từng tiếng một vỡ ra,nhắn nhủ,tha thiết,cuối cùng ngắt lại như một lời thề dữ dội.”
b. Ý nghĩa câu hò của chú Năm:
- Chú Năm đã lớn tuổi,giọng hò không hay.Nhưng chú rất hay hò.Việc hò này như một nét đẹp văn hóa của người dân Nam Bộ khi muốn gửi gắm tâm sự. Mỗi khi chú Năm hò,hay đặt tay lên vai Việt,mắt nhìn thẳng vào mắt Việt.
- Câu hò ấy là những châm ngôn kết tinh của cả một đời từng trải sông nước,lăn lộn với ruộng vườn.Nó cũng chứa đựng trong đó những giá trị đạo lí,tình nghĩa,thủy chung.Từng câu hò đã thấm vào tâm hồn hai chị em Chiến và Việt,là giá trị tinh thần hun đúc tình yêu gia đình,yêu quê hương đất nước cho hai chị em,đồng thời cũng là nguồn cổ vũ hai chị em trong chiến đấu.

 Câu 4 : Theo anh chị đoạn văn nào là hay, cảm động nhất trong “Những đứa con trong gia đình" ? vì sao?
 

Theo chị thì đoạn văn hay và cảm động nhất trong tp này là đoạn văn cuối tác phẩm - cảnh 2 chị em Việt và Chiến khiêng bàn thờ má sang gửi nhà chú Năm. Em tham khảo dàn bài sau để hiểu được tại sao chị chọn nó là đoạn văn đặc sắc nhất cả về nd cũng như nghệ thuật của tp này nhé!

- Bao giờ cũng thế, trước hết mình phải giới thiệu được tác giả, tác phẩm, đôi nét về hoàn cảnh sáng tác, sơ lược về nội dung, và đặc biệt là giới thiệu được đoạn văn cần phân tích - phần cuối của đoạn trích, cảnh hai chi em khiêng bàn thơ má sang gửi nhà chú Năm qua hồi ức của Việt.

- Thân bài, khi phân tích em chú ý bám vào từng câu từng chữ của đoạn (vì đoạn này cũng không dài mà), từ từng câu từng chữ hãy chỉ ra được nội dung và đặc sắc nghệ thuật.

- Về nội dung: Đây là đoạn văn lay động được lòng độc giả nhiều nhất.

+ Phản ánh sự mất mát lớn lao của hai chị em.

+ Thể hiện sự hiểu thảo của Chiến Việt - một lòng hiếu thảo thật cảm động. Với hai chị em, ba mẹ vẫn luôn tồn tại, và bổn phận của họ là thờ phụng, là tưởng nhớ một cách chu đáo, không để chiến tranh ảnh hưởng đến sự thiêng liêng của hình ảnh ba, má.

+ Thể hiện sự trưởng thành của Việt: Trước đó, Việt hay tranh dành với chị, không đủ kiên trì đọc cuốn sổ gia đình, nghe chị bàn việc thu xếp công việc gia đình thi ngủ quên lúc nào không biết. Nhưng trong khoảnh khắc thiêng liêng này,  Việt thấy thương chị lạ, Lần đầu tiên Việt thấy rõ lòng mình như thế. Còn mối thù thằng Mĩ có thể rờ thấy được... Đây là đoạn văn được kể qua hồi ức của Việt --> càng thấy được sự trưởng thành trong tâm hồn của anh.

+ Thể hiện sự tiếp nối của các thể hệ để tạo nên dòng sông gia đình: Chị Chiến mang vóc dáng của má, hai chị em đi qua con đường hồi trước má vẫn đi.

- Về hình thức nghệ thuật: đặc trưng phong cách Nguyễn Thi, mang màu sắc Nam Bộ

+ Ngôn ngữ mang đậm chất Nam bộ (mấy chị em, chú cháu; bắp tay tròn vo; khiêng bịch bịch...)

+ Hình ảnh mang đậm chất Nam bộ (chị Chiến kéo cái khăn trên cổ xuống;(Hai chị em) băng tắt qua dãy đất cày, men theo chân vườn thoang thoảng mùi hoa cam...)

+ Giọng điệu: chậm rãi, trầm lắng, thể hiện được sự thiêng liêng, xúc động.

+ Miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế

+ Hình ảnh nhiều sức gợi, để lại dư âm trong lòng người đọc "men theo chân vườn thoảng mùi hoa cam, con đường hồi trước má vẫn đi để lội hết đồng này sang bưng khác"

- Kết luận:

Đây là đoạn văn cảm động, đọng lại nhiều dư âm trong người đọc, về sức mạnh tình cảm gia đình, về tình yêu đất nước, về mất mát chiến tranh, về sự tiếp nối truyền thống... Đoạn văn tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Thi, thể hiện tài năng cũng như tấm lòng của tác giả...



NGƯỜI BIÊN SOẠN: TRẦN NGUYÊN LỘC