1. Hỏa ngục – Dan Brown

2022 đánh dấu việc mình đã đọc hết toàn bộ những cuốn tiểu thuyết của Dan Brown. Có thể nói rằng, với series về Robert Langdon, ông đã đi vào lối mòn khi theo mô típ hành trình giải mã bí mật của vị giáo sư phong độ và một cô gái xinh đẹp, để đến cuối cùng cô gái nào cũng sẽ nảy sinh tình cảm với người đồng hành kia, không là kiểu tình cảm nam nữ thì cũng là tình cảm ngưỡng mộ sâu sắc. Dù mỗi cuốn sách đều có một khía cạnh thông điệp riêng để nhìn nhận, nhưng ở mọi tiêu chí, mình vẫn thấy “Hỏa ngục” là tác phẩm ngoạn mục nhất: chân dung nhân vật ấn tượng, câu chuyện li kỳ, tính nhân văn để lại nhiều suy ngẫm,…

2. Suối nguồn - Ayn Rand

Đúng như người ta có thể kì vọng từ độ dày đáng nể của quyển sách, tác phẩm đồ sộ bên trong đã thể hiện thành công những chân dung khác nhau đại diện cho muôn vàn kiểu người tiêu biểu của thời đại: kẻ bất tuân với truyền thống và coi trọng cái tôi riêng, kẻ dùng quyền lực và khả năng thao túng của mình để giữ vững vị trí, kẻ nô lệ chạy theo việc thỏa đáp kì vọng của người khác,… Điều đáng ngạc nhiên là những chân dung ấy được thể hiện vô cùng tỉ mỉ, với những tư tưởng và khiếm khuyết riêng, va chạm nhau trong bối cảnh thời cuộc. Ngòi bút Ayn Rand đã tạo nên một tác phẩm giàu tính triết lý và muôn vàn câu văn sắc sảo mà đủ sức làm lay động bất kì ai.

3. Thời xa vắng – Lê Lựu

Với đề tài con người trong kháng chiến chống Mỹ, tiểu thuyết đã thành công khiến người đọc không ngừng trăn trở về hành trình vượt qua khuôn thước, kì vọng của tập thể và xã hội, để đi theo ý chí của mình. Để nói về tấn bi kịch của Giang Minh Sài – nhân vật chính của tác phẩm – thì không gì hơn ngoài chính câu tự thuật của anh: “Nửa đời người phải yêu cái người khác yêu, nửa còn lại đi yêu cái mình không có, đến bây giờ mới biết mình như thế nào thì lại…”. Tuy vẫn còn chút tì vết về cách kể và cách trình bày, nhưng tổng quan lại, mình thật sự có được một trải nghiệm thỏa mãn với tác phẩm.

4. Phía sau nghi can X – Higashino Keigo

Mình thực sự tin rằng đây là một tác phẩm ngoạn mục đến đáng nể trong nội hàm của nó. “Phía sau nghi can X” không chỉ chinh phục người đọc nhờ tính trinh thám sắc sảo và ly kì mà còn là chất nhân văn sâu kín đến mức khiến người ta phải trăn trở bàng hoàng. Chưa từng có một cái kết nào khiến mình vừa thấy buốt nhói mà cũng vừa thấy thỏa đáng và công bằng như vậy. Xin kết lại phần review bằng câu hỏi xuất hiện trong tác phẩm và trong chính suy tư của mình: “Vì tình yêu, rốt cục con người có thể đi xa đến đâu?”

5. Gatsby vĩ đại – F. Scott Fitzgerald

Nếu chỉ đơn thuần đọc diễn biến chính của tác phẩm, hẳn là người ta sẽ chỉ biết về một câu chuyện tình tay ba hào nhoáng và vô nghĩa của đám nhà giàu nước Mỹ. Nhưng sau khi hiểu về bối cảnh thời đại cũng như sâu xa về thân phận con người, mà đại diện tiêu biểu chính là các chân dung nhân vật trong “Gatsby vĩ đại”, ta sẽ nhìn ra ý nghĩa sâu kín và nhầm thuấn tinh thần tan vỡ, mất mát trong ngòi bút F. Scott Fitzgerald. Từ đó, ta cũng sẽ hiểu vì sao, tác phẩm lại được chọn vào Danh sách 10 kiệt tác văn chương vĩ đại nhất mọi thời đại.

1. Understanding Marxism – Richard D. Wolff

Khi học và tìm hiểu chủ nghĩa Mác ở trường, chúng ta dễ có xu hướng cảm nhận rằng nó là thứ lý thuyết lỗi thời và ít nhiều không còn liên quan đến những gì xảy ra ở thế giới hiện tại. Một ví dụ tiêu biểu đó là câu chuyện mâu thuẫn giai cấp thời đại Mác bây giờ đã có nhiều khác biệt, ít nhất là về hình thức. Vì thế, cá nhân mình tin rằng, tác dụng lớn nhất của cuốn sách này chính là khiến chúng ta cảm nhận rõ hơn về mối liên quan giữa chủ nghĩa Mác và tình hình bây giờ, nhìn vào căn nguyên sự vận hành của đời sống xã hội dưới lăng kính Marxist. Để đảm bảo rằng mình nắm được hết nội dung cuốn sách, mình đã tự dịch sang tiếng Việt, đồng thời dịch thêm một số tài liệu khác về chủ nghĩa Mác cũng như chủ nghĩa xã hội. Cuốn sách đã giúp mình rất rất nhiều trong việc học Triết ở đại học và cho mình cảm hứng tìm hiểu nhiều kiến thức khác liên quan.

2. Tạp văn – Hoàng Quốc Hải

Theo lời cô bán hàng của một tiệm sách cũ mà mình tình cờ đi qua trên con đường Láng, thì đây là “hàng hiếm”. Và hình như đúng thế thật, khi mình không tìm thấy hình ảnh bìa của nó trên mạng. Cuốn sách không được tái bản, bìa cũng sờn rách và đã lên kệ cách đây mấy chục năm. Có lẽ đó là cái duyên giữa mình và những dòng ký thác của một nhà văn năm nay đã 85 tuổi, với những tâm tư trăn trở về văn học, lịch sử, mà rộng hơn là văn hóa nước nhà.

3. Kinh tế học thiêng liêng – Charles Eisenstein

Phải thừa nhận rằng kiến thức của mình chưa đủ để thực sự hiểu hết những gì mà cuốn sách muốn truyền đạt. Nhưng đây vẫn là một trong những cuốn sách đáng học nhất 2022 đối với mình, vì đã khai mở cho mình những góc nhìn hoàn toàn mới về kinh tế, thậm chí là phá vỡ niềm tin vốn có về sự phù phiếm và trần tục của tiền bạc. Ngoài ra, còn một điểm đặc sắc không thể bỏ qua của tác phẩm, chính là gợi ý của Charles Eisenstein về một cách vận hành hàng hóa giúp bảo tồn và tạo ra nhiều giá trị thiêng liêng cho cả người mua và người bán, người cho và người nhận chúng.

4. Chân dung và đối thoại – Trần Đăng Khoa

Có một điều lạ lùng mà mình cảm nhận được ở cuốn sách này, đó là ngay cả khi Trần Đăng Khoa bàn luận về thơ ca hay con người một tác giả nào đó, mình thấy rất nhiều ý tứ riêng nằm sâu trong chính những câu chữ bình phẩm ấy. Khi thì hiển lộ, khi thì ẩn kín, mà mỗi người đọc sẽ có một cách nắm bắt riêng. Tựu chung, “Chân dung và đối thoại” là một cách tuyệt vời để chúng ta đến gần hơn với Trần Đăng Khoa và những nhà văn, nhà thơ cùng thời ông.

5. Lão tử tinh hoa – Nguyễn Duy Cần

Lão Tử tinh hoa là tác phẩm bàn rộng ra về những nội dung cốt lõi của Đạo Đức Kinh – một cuốn sách của Lão Tử. Cuốn sách tổng hợp đầy đủ những điều sơ khai cần biết về Lão Tử và tư tưởng của ông, từ thân thế đến văn chương. Tuy mình không thể nói là mình đã thấm được mọi thứ, trong sách nhưng phải thừa nhận rằng, rất nhiều kiến giải của Nguyễn Duy Cần đã gợi cho mình những chiêm nghiệm lý thú.