Tôi tên Thu, tôi sinh ra vào mùa thu năm 1977, cha mẹ của tôi kể rằng, tôi từ lúc sinh ra, họ đã biết tôi khổ cực, bởi đêm hôm tôi chuẩn bị ra đời, mẹ tôi làm ca đêm ở công xưởng may, lúc mẹ tôi lên cơn chuẩn dạ, tôi được mấy cô chú đồng nghiệp của bà, chở trên chiếc xe đạp đến trạm xá bệnh viện gần xí nghiệp bà làm để sinh tôi, cơn đau đẻ cứ hoành hành bà cả 1 ngày liền, rồi bác sĩ mới quyết định mổ để cho tôi ra… khi sinh ra, cả phía nhà nội nhà tôi kỳ vọng, bởi trước tôi đã có 3 người chị, tôi là niềm ước mơ và kỳ vọng là quý tử, để cho cha của tôi mát mặt. Những năm ấy, ngoài bắc thường có tư tưởng phong kiến, ai cũng muốn có con trai nối dõi tông đường, tôi sinh ra khi bà bế tôi trên tay, bà đã khóc như mưa, khóc vì bà thương cho số phận của bà và thương cho tôi, ông ấy kỳ vọng tôi là quý tử của ông, khi thấy đứa con mới sinh của ông là con gái, ông đã đùng đùng bỏ đi, ông lấy lý do là bận việc, để mặc mẹ tôi ở trong trạm xá một mình, mẹ tôi có kể lại rằng, hôm đó đói khát, trước nước mình hoàn cảnh còn khó khăn, nên không sẵn đồ ăn như thế này, mẹ của tôi khóc như mưa, khóc hết cả nước mắt trong cả buổi hôm đấy, mấy người chăm đẻ ở bên cạnh, nhìn hoàn cảnh mẹ tôi đáng thương, mọi người đã bớt chút nước cháo loãng để cho bà uống.

Tôi sinh ra chưa một lần gặp cha, kể từ khi tôi bắt đầu biết gọi tiếng gọi đầu tiên, cha tôi đã bỏ gia đình tôi vào nam lập nghiệp, mẹ có kể rằng, hồi đó bà chỉ làm công nhân may, cuộc sống vô cùng khó khăn, 6 chị em gái của tôi một tay bà nuôi nấng, chăm sóc, bà kiệt quệ, khổ ải, vì hoàn cảnh quá khó khăn, công việc vất vả, nên chẳng mấy chốc bà đã ốm, những cơn ốm thập tử nhất sinh, rồi bà nằm đó suốt 3 năm trời, chị gái của tôi đã sang nhà bên nội có nói nhưng họ đuổi đi, họ nói rằng chúng tôi với họ không có quan hệ gì, hồi đó chị gái của tôi mới 12 tuổi, tôi là đứa út mới 3 tuổi, vậy mà tất cả công việc nhà khi mẹ tôi nằm liệt, đều do người chị 12 tuổi của tôi gánh vác, tôi lúc đó chỉ mới 3 tuổi thôi, nhưng tôi đã sớm cảm nhận được một số thứ xung quanh, tôi nhớ là chị gái của tôi làm việc rất nhiều, nấu cơm chăm sóc cho 5 em, đi làm thêm ở đợ cho người ta, có ngày có ngày không tiền công, hôm nào nhiều cũng chỉ mua được ít gạo để nấu cháo cho mẹ tôi ăn, chị em tôi đói khát không có thứ gì ăn, những hôm đói quá, chị em cũng chỉ biết ôm nhau mà khóc, đứa bé khóc thì đứa lớn dỗ dành… Từ trong sâu thẳm ánh mắt của mẹ tôi, chị tôi có kể lại rằng, nhiều khi bà vẫy gọi chị cả tôi đến bên giường của bà, bà nói nhiều trong sự tuyệt vọng, bà chắc cũng linh cảm được điều gì đó sắp xảy ra với mình, bà nói rằng ” con hãy thay mẹ chăm sóc các em, mẹ chết rồi mẹ không yên tâm để ra đi, nằm đây làm khổ thêm cho các con, chứ có được gì đâu, nhưng ông trời chưa bắt mẹ đi, con và các em nhớ rằng, mẹ sẽ luôn yêu thương các con, dù ở đâu, mẹ cũng sẽ bảo vệ và dõi theo sự trưởng thành của các con, nếu một ngày nào đó, mẹ mất đi, các con không phải làm gì hết, các con hãy cuốn khăn cho mẹ, và nhờ bà con xóm giềng mang đến thả trôi sông mẹ, như vậy cho các con đỡ khổ….”

Mẹ tôi là một người đàn bà cam chịu, khổ cực bà một lòng hy sinh vì gia đình, bà còn rất yêu cha tôi, tôi nghĩ rằng trong lòng bà hận ông, vì ông đã bỏ bà và các con trong lúc khó khăn nhất, tôi thấy các bác hàng xóm sống bên cạnh có kể lại rằng,khi cha tôi bỏ nhà đi, bà như điên dại, bà đã tự hành hạ bản thân mình, thơ thẩn đi tìm chồng, nhưng quá tuyệt vọng , vì thời đó không có nhiều phương tiện như bây giờ, nên thư từ cũng chẳng biết gửi cho ai, tìm ở đâu, vậy là cả 1 năm trời, mẹ tôi tâm hồn trở nên trầm hơn, bà cách biệt với mọi thứ xung quanh, nhưng bà nghĩ đến bọn tôi, bà đã đi làm trở lại, cố gằng chắt chiu từng đồng để nuôi chúng tôi… Bà sợ chúng tôi đói, với sự yếu đuối về thể xác của bà, lại không được tẩm bổ gì, bà làm bằng 2 lần người khác, bà đã kiệt sức từ đó, bà đã bị nhiều bệnh do môi trương làm việc hại, và lao lực.

Bà nằm đấy 3 năm trời, rồi tôi nhớ như in cô bé 6 tuổi như tôi vẫn còn đủ nhớ, sáng hôm đó, tôi đói lắm, các chị người đi làm thuê, người đi ra ngoài chơi, một mình tôi ở nhà với mẹ, tôi theo quán tính, chạy đến mẹ, lay lay mẹ dậy và nói ” mẹ ơi, con đói, mẹ nói chị cho con ăn đi mẹ, mẹ ơi… tôi càng khóc to, càng lay mẹ, nhưng tôi không thấy mẹ phản ứng gì, tôi càng khóc to hơn, tôi thấy người bà lạnh toát, tôi sợ quá, nhưng với tuổi đó, tôi không bao giờ nghĩ bà đã chết, tuổi lên 6 thì biết đâu được cái chết là gì, tôi chỉ nghĩ bà ngủ say quên và không nghe thấy tôi gọi bà…” tôi gọi bà không được, tôi ra ngoài hàng xóm, xin ăn, lúc sang bên đó, tôi xin ít cơm nguội của nhà người ta, ăn ngấu nghiến vì đói, tôi hồn nhiên nói với người hàng xóm rằng, bác ơi mẹ cháu ngủ say quá, gọi thế nào cũng không dậy, cháu gọi nhiều quá, sợ mẹ mắng, nên cháu sang xin bác cơm ăn, nhưng người mẹ cháu lạnh lắm, cháu sờ vào mà thấy như sờ vào nước giếng vậy…

Khi tôi nói vậy, bác hàng xóm có vẻ thấy chuyện chẳng lành, liền chạy sang nhà tôi để kiểm tra, tôi nhớ như in ngày đó, bác la thất thanh và kêu mọi người xung quanh đến giúp và cho mẹ tôi đến bệnh viện… Đó là một ngày tôi không bao giờ quên, 4 đứa con nheo nhóc, người chị hơn 10 tuổi, đứa út như tôi lên 6 tuổi, chúng tôi đều còn quá nhỏ để lo được cho nhau trong cuộc sống này, khi đám tang qua loa của mẹ tôi xong, do bà con lối xóm họ chung vào giúp đỡ, người cái này người giúp cái kia, để lo hậu sự cho bà, chúng tôi chắc cũng không đủ lớn để hiểu những điều đó, mỗi chị gái lớn của tôi, chị hiểu nhất, chị khóc, nhưng mỗi lần ánh mắt chị hướng về phía chúng tôi, thì chị lại nín và câm lặng, tôi giờ mới hiểu được rằng, có thể chị không thể khóc trước mặt chúng tôi lúc này, vì chị là người phải gánh vác tất cả nuôi chúng tôi từ nay về sau, chị đã như lấy lại được tinh thần, khuôn mặt của chị lúc đó, đanh thép như gỗ đá, chị không chảy một giọt nước mắt nào từ đó.

Khi bà qua đời, mọi việc lớn bé đổ lên vai của người chị 15-16 tuổi của tôi, chị chăm sóc chúng tôi, từ đó trở đi, chúng tôi luôn coi chị như một người mẹ thứ hai của mình, chị hy sinh mọi chuyện cho các em, cái gì ngon nhất cũng để dành cho chúng tôi ăn, có bữa không ai mướn, chị kiếm được gì nữa, chị cũng đi vay đồ ăn của bà con xóm làng, ai cho vay cái gì đều để dành cho các em ăn. Tôi có lần hỏi chị ” chị ơi, em thấy nhà bác bên kia ăn thịt, em thấy ngon quá, em lâu lắm rồi không được ăn thịt từ khi mẹ mất, chị cho em ăn đi chị” những lúc ấy, chị buồn và nét mặt của chị như có vẻ mất hy vọng về cuộc sống này, từ lúc đó tôi đã hiểu ra vấn đề, tôi biết rằng, tôi đã nói vậy làm chị buồn, tôi sinh ra trong một ra đình như vậy, mình không được đòi hỏi cái gì để các chị phải khổ cực, tôi đã tự an ủi và thầm nhủ với lòng mình rằng ” rồi sau này kiếm được nhiều tiền sẽ mua nhiều thịt để ăn và mua nhiều thịt cho các chị ăn nữa….”

Cuộc sống của các chị em tôi là như vậy, sống trong vòng tay yêu thương, đùm bọc nhau của 4 chị em, chúng tôi đã trưởng thành hơn rất nhiều so với tuổi đời của mình. Ông trời đã không phụ lòng của người chị tôi, khi các em của chị đã trưởng thành, chị thứ hai lấy chồng ở miền nam, chị làm việc ổn định ở khu công nghiệp trong Sài gòn, chị ba của tôi đi làm ở một công ty trong sài gòn, còn tôi vì thương chị tôi đã quyết lập nghiệp ở cái vùng đất tôi sinh ra. Khi hai chị của tôi đã yên bề gia thất, chị cả của tôi có nói rằng, trách nhiệm của chị thay mẹ đã được rồi, chị giờ chỉ còn em, em cố gắng làm việc tốt, để không phụ công chị đã chăm sóc các em.

Khi tôi 30 tuổi, tôi đã quen một anh chàng, mà người này do mai mối của những người hàng xóm cùng làng, tôi ban đầu cũng không muốn tính đến chuyện đó, bởi tôi thương chị, chị đã 40 mà còn chưa lập gia đình, vậy sao tôi lỡ để chị một mình, tôi đều từ chối tất cả những lời giới thiệu từ mọi người, những người đó cứ nói tôi dại hay tôi gàn dở, đã 30 rồi mà không chịu lấy chồng đi, tính ế đến già như chị gái của tôi hay sao, nhiều lời cay nhiệt đổ dồn vào tôi, tôi cảm thấy bị xúc phạm vô cùng, nhưng tôi vẫn gạt hết đi, để mong rằng hạnh phúc sẽ đến với chị gái của tôi trước khi tôi có gia đình riêng của mình.

***

Từ lúc chị tôi biết được rằng, tôi đã cố vì chị mà không chịu lập gia đình, chị đã buồn vì tôi, nhiều đêm tâm sự chị nói ” Em đừng như chị, chị đã qua tuổi xuân rồi, muốn quay về cũng không được, em cũng 30 rồi còn gì, nếu em không chịu lấy ai, em sẽ không còn cơ hội nữa đâu, chị sống như vậy đã quen rồi, chị cũng vì số phận và hoàn cảnh nên ông trời bắt chị như vậy, em hãy chọn một ai đó đi, họ sẽ mang đến hạnh phúc cho em, không cần chọn ai quá hoàn hảo, chọn người nào biết tôn trọng và hiểu mình là được… hãy nghe lời chị, mai chị chạy sang nhà bác Sáu, chị nói với bác giới thiệu người hôm trước bác nói cho em, em có gia đình rồi, là trách nhiệm và lời hứa trước lúc mẹ ra đi, chị đã làm xong, còn từ giờ trở đi, các em phải sống cho cuộc sống của chính mình, sướng hay khổ các em phải chịu, hãy làm vậy nhé, chị tin rằng cuộc đời sẽ mang đến cho em những điều tốt đẹp nhất”. Khi chị tôi nói vậy, tôi thật lòng không muốn điều đó, nhưng vì sợ chị buồn hơn nữa tôi nghĩ rằng, có khi tôi đi lấy chồng để chị sẽ bớt nặng gánh nhỡ đâu chị lại quen một ai đó, rồi sẽ lấy người ta. Tôi nghĩ chỉ đơn giản có vậy, rồi tôi quyết định đồng ý với yêu cầu của chị.

Khi tôi về nhà chồng, cách nhà khoảng 50 cây số, tôi bận đi làm nên cũng không về thăm chị thường xuyên được, tôi thường liên lạc với chị qua thư hoặc qua điện thoại. Nói đến người chồng của tôi, anh là một người nhu nhược đúng nghĩa công tử phố núi, tôi thấy mẹ anh cưng chiều anh quá mức, khi về anh đùn đẩy hết mọi việc cho tôi, bụng mang dạ chửa nhưng chẳng có một lúc nào tôi được nghỉ ngơi thật sự, tôi đi làm cho cửa hàng bán đồ phục vụ nông nghiệp do bố mẹ anh mở và tôi đến đó để làm cho ông bà, tôi làm đến tối mới về nhà, chồng tôi thì chẳng bận tâm đến chuyện đó, anh kệ tôi muốn làm gì thì làm, anh chỉ ăn và chơi như một công tử thị thành, tôi nhiều lúc góp ý để ăn đỡ đần công việc cho tôi, nhưng tôi nhận lại từ anh những lời rỉa róc, chửi bới, và anh luôn mách lại với cha mẹ anh rằng, tôi là người vợ hư và còn không biết điều, về nhà anh sống nhung lụa, mà còn không biết điều, tôi đã bị anh đánh và chửi không biết bao nhiêu lần, nhưng đối với tôi chẳng cần bận tâm đến điều đó, bởi tôi lấy anh đâu phải vì tình yêu và hơn nữa giờ tôi đang có thai, tôi muốn con tôi sinh ra được khoẻ mạnh, nên tôi bỏ qua mọi thứ anh hành hạ tôi, tôi cam chịu tất cả.

Chị gái của tôi, khi tôi về nhà chồng, cũng đôi ba lần chị đến thăm tôi, dặn dò tôi nhiều thứ và nói tôi hãy đối xử tốt với chồng, thân gái nơi đất khách quê người có làm gì cũng phải chịu không là thiệt thân, mỗi lần chị đến thăm tôi, hai chị em khóc rất nhiều, tôi thương chị vô cùng, chị gầy và xanh xao, tôi muốn mua cho chị thuốc bổ và đồ gì đó ăn ngon, nhưng làm cho nhà chồng tôi chẳng được một đồng nào, mẹ chồng tôi nói bà nuôi vợ chồng tôi ăn hàng ngày, nên tôi làm không được tiền, tôi ứa nước mắt, bởi sao tôi lại không thể mua được một thứ gì cho chị, tôi cũng chẳng dám nói với chị điều đó, và dường như chị cũng hiểu được lòng tôi, chị nói ” em đừng cầu kỳ như vậy, em không phải lo cho chị đâu, hãy chăm sóc tốt cho con, ăn uống đầy đủ, tẩm bổ để em bé khoẻ mạnh, vậy là chị mừng rồi, rồi chị đòi về sớm sợ làm ảnh hưởng đến tôi, vì mỗi lần đến chị thấy thái độ của nhà chồng tôi không được thiện ý, chị một mực đòi về, tôi gạt phắc mọi ý nghĩ của chị, tôi nói ” sao chị lại về sớm vậy, chị với em một năm gặp nhau được mấy lần đâu, chị ở đây với em một vài bữa, không ít ra, chị ăn bữa cơm với em, em mới cho chị đi”.

Chị thấy tôi như vậy, chị đành ở lại vì sợ tôi giận chị, tôi liền ra chợ và mua con gà về hầm cho chị ăn, tôi nhìn thấy chị gầy gò thế kia tôi sót lắm, tôi nghĩ bụng chắc chị lâu rồi chưa được ăn gì ngon, hơn nữa tính chị tiết kiệm do hoàn cảnh gia đình chúng tôi khổ, nên định bụng sẽ nấu gà hầm và một số món nữa để đãi chị. Bữa cơm ấy tôi ngồi cạnh chị, để dụng ý sẽ gắp thức ăn cho chị, sợ chị làm khách, nhưng ánh mắt của mẹ chồng tôi đổ dồn về phía tôi, bà nói cạnh khéo đủ kiểu, như: nhà này không biết tôn ti trật tự, chồng con không lo đi lo cho người khác…. Bà nói cả bữa cơm ấy, chị tôi hiểu ý nên cũng tự ái vô cùng, chị nhìn tôi với ánh mắt buồn bã, chị em nhìn nhau rồi cả hai đều khóc, tôi khóc như chưa bao giờ được khóc vậy, rồi chị xin phép gia đình chồng tôi đi về, lúc tiễn chị tôi, chị có cười và nói với tôi rằng ” cuộc sống là vậy đấy, em phải biết vượt lên chính mình, phải có nghị lực để chiến đấu với những thứ không thuận với mình, em kiên cường lên nhé, các chị ở xa không thể lo cho em được, khi nào sinh nhớ báo tin cho chị”.

Kể từ ngày hôm đó, tôi cảm thấy buồn tủi nhiều hơn, áp lực cuộc sống và hôn nhân không hạnh phúc, tôi chẳng còn thiết nghĩ đến điều gì nữa, ngoài việc sinh em bé trong thời gian tới. Đêm hôm đó, tôi nhớ như in, tôi chuyển dạ, tôi gọi chồng tôi, quờ tay sang để gọi anh dậy, nhưng anh không có ở đó, cha mẹ anh không ở nhà, một mình tôi phải chịu cơn đau đớn cả về thể xác lẫn tinh thần, tôi cũng chỉ kịp vơ nhanh ít tã lót đã chuẩn bị từ trước cho em bé, và gọi hàng xóm để người ta đưa đến trạm xá để sinh con. Gọi anh nhưng không thể gọi được, điện thoại đến nhà bạn bè anh thì họ nói không biết, tôi đành chịu tự mình vào trạm xá chờ để sinh con. Khi tôi tỉnh dạy trong phòng, tôi biết được rằng tôi đã sinh con, tôi hỏi bác sĩ thì người ta nói rằng “con tôi yếu, phải nuôi trong lồng kính, chưa thể gặp mẹ được”, tôi hỏi bác sĩ vậy chồng cháu đâu ạ, sao anh chưa đến. Bác sĩ có nói chồng cháu nhờ nói với cháu, cháu ở đây khi nào được về thì chồng cháu đến đón”.

Tôi cũng không hiểu vì sao anh ta lại chuyển lời như vậy, sao không tự nói với tôi. 1 ngày – 2 ngày tôi đã hỏi bác sĩ là hãy cho tôi gặp con của tôi, tôi muốn biết mặt nó, bác sĩ cương quyết không cho tôi gặp, tôi như đoán được rằng có chuyện gì đó xảy ra với con tôi, tôi cương quyết đề nghị bác sĩ nói cho tôi biết tình hình của con tôi. Rồi vị bác sĩ đó đưa đến tay của tôi một đứa bé, tôi không tin vào mắt mình nữa, một đứa bé mặt mũi không được bình thường, tôi hoảng quá, và hét lên … đây là đứa bé nào, con tôi đâu, bác sĩ ơi, con cháu đâu… bác sĩ nói với tôi rằng, do sức khoẻ tôi lúc sinh yếu với cả không khám thai định kỳ nên không phát hiện khuyết tật của đứa trẻ, nên đứa bé bị sứt môi hở hàm ếch và một số bệnh lý khác phải nuôi cả đời….

Tôi nghe được như chết lặng, tôi hét lên trong sự tuyệt vọng và đau đớn, con ơi, mẹ có lỗi với con, sao mẹ sinh con ra để con phải khổ như vậy, mẹ biết thế này mẹ sẽ giải thoát cho con từ lâu rồi… con ơi, tôi khóc cả một buổi hôm ấy, tôi đợi chồng đến nhưng anh và cha mẹ anh vẫn biệt tin, con tôi yếu nên bác sĩ không cho về, tôi cũng loáng thoáng đoán ra rằng, chắc gia đình anh ta nhìn thấy con tôi như vậy, nên phủi trách nhiệm và vô tâm đến thế, nghe các cô y tá nói lại rằng, họ biết cô sinh con trai họ mừng lắm, nhưng họ nhìn thấy con cô không bình thường, họ nói vô phúc mục mã mới sinh ra đứa bé như vậy, họ nói họ không nhận, khi nào cô ra viện, cô mang về nhà cô mà nuôi…tôi nghe được những lời đó, tôi như tuyệt vọng, thương cho bản thân mình, thương cho đứa con tôi nghiệp, tôi khóc dòng dã mấy ngày liền, bác sĩ khuyên tôi không nên như vậy, sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ vì tôi mới sinh cơ thể còn yếu…

Tôi chẳng còn cách nào khác, tôi phải đưa con tôi vượt quãng đường xa về quê nhà, để mong chị tôi giúp đỡ, khi chị gái tôi thấy tôi, chị ôm lấy tôi mà khóc, sao số phận em lại nghiệt ngã như vậy, chị nhìn đứa bé mà thương cho hai mẹ con, người tốt lại bị số phận bi ai đến thế. Tôi nói với chị ” Chị ơi, sao số em lại khổ như vậy, giờ em chẳng còn nơi để đi nữa, em mong chị thương em, cho mẹ con em ở đây một thời gian, để con em cứng cáp, em sẽ về”, khi nói vậy chị gạt lời nói của tôi và nói, đừng nghĩ gì , ở đây đến khi nào em muốn, chị em ta có nghèo nhưng đùm bọc yêu thương nhau, chị sẽ nuôi cháu cùng em. Tôi và chị đã nuôi dạy bé, bé sinh ra không biết nói không biết đi, không nghe và không thể tự làm được điều gì, tôi thương bé vô cùng, suốt 10 năm trời, chồng tôi và gia đình chồng tôi không một lời hỏi han, không một lần thăm hỏi, tôi hận anh ta vô cùng, con tôi cũng là con anh ta, nhưng sao họ lại nhẫn tâm với con cháu họ như vậy,tôi đã cố gắng hết sức để nuôi dạy cháu trong điều kiện có thể.

Khi cháu 9 tuổi, cháu đã không thể qua khỏi vì những chứng bệnh hoàn hành, bác sĩ nói không thể cứu được cháu, cho cháu ra đi cho thanh thản, tôi đã rất đau khổ, giờ đây cháu đã ra đi mãi mãi.

***

Năm nay tôi đã 40 tuổi, bao nỗi đắng cay tủi hờn đổ ập vào tôi từ lúc tôi sinh ra đến lúc này, tôi giờ còn lại một mình trong căn nhà lạnh lẽo, không người thân không ai ở bên cạnh, chị của tôi cũng đã phải vào trại tâm thần trong một thời gian bị trầm cảm. Như vậy đấy, cuộc đời của tôi giờ đi đâu về đâu, tôi ước một điều rằng, tôi tự giải thoát cho cuộc đời mình, nhưng tôi không thể như vậy được, tôi còn phải sống để chăm sóc cho người chị cả một đời nuôi dạy chúng tôi, mỗi lần vào viện tâm thần thăm chị, tôi thấy chị thơ thẩn, hát vu vơ những câu hát vô hồn chẳng có nội dung… lòng tôi đau lắm, tôi chẳng biết tôi sẽ phải sống quãng đời còn lại như thế nào nữa, nghĩ thương chị tôi nhưng tôi nghĩ rằng tất cả đều là số phận, ông trời đã bắt vậy thì không ai có thể tránh được… Hy vọng rằng không ai sẽ phải chịu cuộc đời như tôi.