Tiểu ra máu là hiện tượng xuất hiện máu trong nước tiểu. Nhiều trường hợp người bệnh có thể tự khỏi bệnh nhưng cũng không nên quá chủ quan vì có đến 95% trường hợp đái ra máu là dấu hiệu mắc đến một số bệnh lý nguy hiểm.

Thông thường, nước tiểu sẽ không chứa máu và các thành phần của máu, vì thế việc tiểu ra máu là hiện tượng vô cùng bất thường và có thể làm cho người bệnh mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm khác nhau. Vậy tiểu ra máu là bệnh gì? Nguyên nhân gây ra tiểu máu là do đâu? Hãy cùng nhà thuốc Long Châu tìm hiểu về căn bệnh này qua bài viết dưới đây nhé.

Tiểu ra máu là bệnh gì?

Nước tiểu là một chất lỏng do thận tiết gây ra, thải ra ngoài cơ thể thông qua đường niệu đạo. Tùy thuộc vào chế độ ăn uống của mỗi người mà màu sắc và liều lượng nước tiểu sẽ tiểu tiết ra khác nhau. Sự thay đổi màu sắc đột ngột của nước tiểu còn phản ánh tình trạng sức khỏe hiện tại của cơ thể. Không chỉ vậy, tiểu ra máu còn đồng nghĩa với việc trong nước tiểu xuất hiện một lượng hồng cầu bất thường nhất định.

Phân biệt các loại bệnh khi tiểu ra máu

Đái máu đại thể

Khi thấy nước tiểu có màu đỏ sẫm thì rất dễ dàng nhận biết được bằng mắt thường, đó gọi là hiện tượng đái máu đại thể. Trường hợp này ở mức độ nhẹ sẽ có màu hồng nhạt, còn ở mức độ nặng sẽ có màu đỏ thẫm kèm theo máu cục. Một số ít trường hợp nước tiểu sẽ có màu nâu sẫm kèm theo lắng cặn nâu.

Đái máu vi thể

Nếu như nước tiểu có màu bình thường thì mắt thường sẽ không thể thấy được, nhưng khi làm xét nghiệm tế bào học thì lại thấy số lượng hồng cầu > 10.000 hồng cầu/ml. Bệnh lý này thường được phát hiện tình cờ khi người bệnh xét nghiệm nước tiểu bằng cách khám sức khỏe định kỳ.

Ngoài ra, sẽ xuất hiện một số trường hợp nước tiểu có màu đỏ nhưng lại không phải là tiểu ra máu như:

• Người bệnh được xét nghiệm thường xuyên ăn một số thức ăn có thực phẩm màu hoặc thức ăn tự nhiên gây màu đỏ như dâu đen, quả mâm xôi, củ dền, củ cải đường, rau chua,...

• Uống một số loại thuốc gây đỏ nước tiểu như kháng sinh Rifampicin, Metronidazol,...

• Đang trong thời kỳ kinh nguyệt.

• Quan hệ không đúng cách làm tổn thương và xây xát niệu đạo.

Nguyên nhân gây ra tiểu máu và dấu hiệu nhận biết

Do bệnh lý ở bàng quang

Bệnh lý thường gặp nhất là sỏi bàng quang, viêm bàng quang do virus, túi thừa, u bàng quang. Triệu chứng nhận biết của các bệnh lý là khó tiểu, tiểu lắt nhắt, tiểu ra máu,...

Sỏi bàng quang là bệnh lý thường gặp nhất ở những người bị tiểu máu

Do bệnh lý ở niệu đạo - tuyến tiền liệt

Đối với nam giới, bệnh lý gây ra tiểu máu thường do phì đại tuyến tiền liệt hoặc ung thư tiền liệt tuyến. Dấu hiệu nhận biết là khó đi tiểu, tiểu són, tiểu lắt nhắt. Còn đối với nữ giới thì đái ra máu có thể là do polyp niệu đạo được chẩn đoán và phát hiện thông qua nội soi niệu đạo.

Do các bệnh lý về thận

• Sỏi thận: Đây là biến chứng hay xuất hiện và dễ gây ra hiện tượng tiểu máu nhất. Người bệnh thường có cơn đau sỏi thận trong tiền sử. 

• Lao thận: Thường tương ứng với chứng đái máu vi thể. Lao thận thường đi kèm cùng với tổn thương viêm bàng quang. Triệu chứng dễ nhận biết nhất là tiểu ra máu cuối bãi, tiểu mủ, tiểu lắt nhắt, són tiểu, đau sau khi tiểu xong. Kết quả sau khi chụp UIV cho thấy đài thận bị cắt cụt, xét nghiệm nước tiểu có thể xuất hiện trực khuẩn lao.

• Ung thư thận: Bệnh tiểu máu chiếm 70% đối với người mắc ung thư thận. Triệu chứng nhận biết là mức độ tiểu ra máu khá nặng, nhiều nhưng không gây đau, khi sờ vào hố chậu thì sẽ thấy có khối u. 

• Thận đa nang: Người bệnh có cảm giác đau thắt lưng, tiểu ra máu, có mủ, nồng độ ure trong máu tăng và có thể phát hiện ra khối u vùng hố thận khi khám bệnh.

• Viêm cầu thận cấp: Thường sẽ gắn liền với đái máu vi thể. Bệnh nhân thường có biểu hiện nhiễm trùng da, đau họng, sốt và đau ở 2 bên vùng thắt lưng.

• Nhồi máu thận: Người bệnh đột ngột cảm thấy đau vùng thắt lưng 1 bên, tiểu ít và có khả năng mắc bệnh tim mạch.

• Viêm thận - bể thận: Xuất hiện triệu chứng sốt cao, rét run, tiểu lắt nhắt, tiểu buốt, đau vùng thắt lưng, đau vùng dưới rốn. Ngoài ra còn có thể xuất hiện bệnh sán máng làm vỡ thận, bệnh thận IgA hoặc hội chứng Alport.

• Do chấn thương: Bệnh tiểu máu có thể xuất hiện sau khi vận động thể thao quá mạnh và gây ra chấn thương một số vùng như chấn thương thận, chấn thương bàng quang, chấn thương niệu,... Tuy nhiên, tình trạng này sẽ không kéo dài mà sẽ hồi phục nhanh chóng sau 24 - 48 giờ.

Biện pháp chẩn đoán chứng tiểu máu

Để xác định được nguyên nhân gây ra chứng tiểu máu không khó, nhưng có những trường hợp cần phải sử dụng xét nghiệm phối hợp để chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp được sử dụng phổ biến như:

• Xét nghiệm nước tiểu: Tìm kiếm các tế bào ác tính, thực hiện quá trình cấy vi khuẩn và định lượng protein niệu 24 giờ.

• Thăm dò hình ảnh: Sử dụng phương pháp siêu âm, chụp bụng không chuẩn bị, chụp thận ngược dòng có dùng thuốc cản quang (UPR), chụp thận có thuốc (UIV), chụp cắt lớp điện toán đa lát cắt (MSCT), chụp cắt lớp điện toán (CT), chụp cộng hưởng từ hạt nhân (MRI) để phát hiện ra sỏi, khối u bàng quang, dấu hiệu mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt, viêm bàng quang cấp và mạn tính, rò ruột - bàng quang, xác định được tiểu ra máu có từ 1 thận hay 2 thận.