Béo phì là tình trạng tích tụ chất béo bất thường hoặc quá mức gây lo ngại về sức khỏe. Vậy đâu là mối liên hệ giữa chứng bệnh này và quá trình hóa học trong cơ thể bạn?
Các nhà khoa học tại Đại học Clemson đang đạt được tiến bộ trong việc tìm hiểu mối liên hệ giữa các enzym cụ thể được tạo ra tự nhiên trong cơ thể và sự liên quan của chúng trong việc kiểm soát béo phì và các bệnh về gan.
Mối liên hệ giữa béo phì, tuổi tác và hóa học cơ thể
Béo phì được mô tả là tình trạng tích tụ chất béo bất thường hoặc quá mức gây ra các mối nguy hại cho sức khỏe. Tình trạng này đã trở nên phổ biến trên khắp Hoa Kỳ. Theo số liệu thống kê được thu thập bởi Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) vào năm 2017 - 2018, hơn 42% người lớn Hoa Kỳ và 19% thanh niên Hoa Kỳ bị béo phì.
Thật không may, tỷ lệ béo phì ở người lớn và trẻ em tiếp tục tăng. Từ năm 1975 đến năm 2016, tỷ lệ trẻ em và thanh thiếu niên 5 - 19 tuổi thừa cân hoặc béo phì trên toàn thế giới đã tăng hơn 4 lần, từ 4% lên 18%. Béo phì thường được cho là do ăn quá nhiều và vận động quá ít, tuy nhiên các nghiên cứu gần đây cho thấy các yếu tố khác có thể ảnh hưởng.
Béo phì là tình trạng thừa cân gây mất thẩm mỹ và gây hại cho sức khỏe
Một nhóm nghiên cứu của Đại học Clemson đang đạt được những bước tiến trong việc tìm hiểu mối liên hệ giữa một số enzym được tạo ra tự nhiên trong cơ thể và vai trò của chúng trong việc kiểm soát béo phì và kiểm soát các bệnh về gan.
Ba nhà nghiên cứu của Clemson và các đồng nghiệp của Trường Đại học Y Emory đã phân tích những con chuột đực thiếu enzym Cyp2b và sự vắng mặt của enzym này ảnh hưởng như thế nào đến quá trình trao đổi chất của chuột.
Theo William Baldwin, giáo sư và giám sát chương trình sau đại học tại khoa Khoa học Sinh học của Clemson, nghiên cứu được thúc đẩy một phần bởi một quan sát đơn giản: Những con chuột đực không có enzym Cyp2b đang tăng cân. Những con chuột cái Cyp2b-null không cho thấy tác dụng tương tự.
Baldwin cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng những con chuột Cyp2b-null của chúng tôi nặng hơn. Chúng dễ bị béo phì - ít nhất là béo phì do chế độ ăn uống - đặc biệt là ở những con đực hơn là những con chuột hoang dã, và chúng tôi đang cố gắng tìm hiểu lý do tại sao lại như vậy.”
Mặc dù kết quả quan sát được các nhà nghiên cứu đưa ra khá đơn giản, nhưng hóa ra việc hiểu được các tương tác đằng sau sự tăng cân sẽ phức tạp hơn nhiều.
Tỷ lệ béo phì ngày càng gia tăng
Vai trò của Enzym
Baldwin đã lưu ý đến sự phức tạp của một số quá trình hóa học liên quan đến enzym CYP, là một phần của siêu họ enzym thực hiện một số chức năng ở người. Theo ông, các enzym Cyp2b hỗ trợ quá trình chuyển hóa một số chất độc và thuốc để loại bỏ chúng khỏi cơ thể.
Nhưng những enzym CYP đó cũng có những công việc khác, chúng chuyển hóa axit mật, chúng chuyển hóa các hormone steroid, chúng chuyển hóa chất béo không bão hòa đa từ chế độ ăn uống của chúng ta. Điều này có nghĩa là tất cả những thứ này cũng có thể tương tác. Nếu bạn có một chế độ ăn uống nhiều chất béo, điều đó có thể ức chế sự chuyển hóa thuốc của bạn. Tất nhiên thuốc cũng có thể ức chế quá trình chuyển hóa chất béo của bạn, có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa steroid của bạn.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng tính nhạy cảm với bệnh tật và sức khỏe tổng thể bị ảnh hưởng rất nhiều bởi những thay đổi đối với lipidome. Chế độ ăn giàu chất béo, chẳng hạn như chế độ ăn uống phương Tây, gây béo phì và làm thay đổi mạnh hệ lipid gan, và cấu trúc lipid rối loạn có liên quan đến các bệnh gan cụ thể, chẳng hạn như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH).
Tác động của tuổi tác và chế độ ăn uống
Chế độ ăn uống tác động rất lớn đến bệnh béo phì
Baldwin trước đây đã dẫn đầu nghiên cứu kiểm tra mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và các chất độc từ môi trường. Nghiên cứu gần đây nhất đã xem xét sự lão hóa và chế độ ăn uống ảnh hưởng đến các quá trình trao đổi chất này như thế nào.
“Một chế độ ăn uống nghèo nàn ảnh hưởng như thế nào với chúng ta? Tuổi tác đã làm gì với chúng ta? Đó là điều cần nghiên cứu ở đây.” Baldwin nói về nghiên cứu mới nhất. Điều gì có thể xảy ra theo thời gian với chế độ ăn nhiều chất béo, điều gì có thể xảy ra khi chúng ta già đi và nó khác biệt như thế nào giữa một mẫu chuột không có các enzym này so với mẫu chuột không có các enzym này.
Nói một cách đơn giản, già đi là điều tồi tệ. Những con chuột khó điều chỉnh trọng lượng cơ thể hơn, chúng tăng cân. Trọng lượng mà chúng có là nhiều mô mỡ trắng hơn (mô liên kết chủ yếu bao gồm các tế bào mỡ). Và một số điều này còn tệ hơn một chút ở những con chuột thiếu enzym Cyp2b, chúng nặng hơn một chút, gan hơn một chút và kém lành mạnh hơn. Vì vậy, nghiên cứu đã có rất nhiều thứ mà chúng ta liên tưởng đến tuổi tác đang diễn ra.
Trên đây là nghiên cứu cho thấy béo phì có thể là kết quả của quá trình hóa học trong cơ thể bạn. Baldwin cho biết nghiên cứu hiện tại của ông xem xét kỹ hơn các cơ chế đang hoạt động và chúng khác biệt như thế nào trong mô hình người với các nghiên cứu trên chuột.
Ông cho biết nghiên cứu sẽ là một phần của một bài báo chưa được xuất bản, chỉ ra rằng các enzym của chuột và con người có thể không hoạt động giống nhau. Enzyme của con người dường như khiến chúng ta giữ một phần chất béo trong gan, và enzyme của chuột dường như đưa chất đó đến mô mỡ trắng. Vì thế vẫn cần thời gian để nghiên cứu sâu hơn để đưa ra những kết luận chính xác nhất.