Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy là một dạng ung thư máu có thể gặp ở trẻ em. Bệnh có nguy cơ tử vong nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời. Vậy phương pháp điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở trẻ em là gì?

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (viết tắt là AML) là một bệnh ung thư của các tế bào máu và tủy xương. Bệnh làm ảnh hưởng đến một nhóm các tế bào bạch cầu được gọi là các tế bào tủy xương được tạo ra trong tủy xương. Khái niệm “cấp” nghĩa là bệnh phát triển nhanh, đòi hỏi điều trị ngay lập tức.

Tình trạng bệnh của trẻ mắc bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML)

AML chưa điều trị

Đây là tình trạng trẻ chưa nhận được bất kỳ điều trị nào khác ngoại trừ việc điều trị làm giảm bớt các triệu chứng của bệnh. Máu hoặc tủy xương hoặc cả hai chứa một lượng tế bào bạch cầu ác tính nhất định. Trẻ có thể có hoặc không có triệu chứng và dấu hiệu của bệnh.

AML lui bệnh hoàn toàn

Trong trường hợp này, các tế bào ung thư vẫn được phát hiện dưới kính hiển vi nhưng với số lượng rất ít, thường là nhỏ hơn 5%. Các phương pháp đánh giá tồn lưu tối thiểu tế bào ác tính (MRD; những tế bào ung thư không bị tiêu diệt sau điều trị), có khả năng tìm thấy các tế bào ung thư dù số lượng rất ít. Bên cạnh đó, phương pháp này cũng có thể so sánh được sự khác biệt giữa tế bào ung thư và các tế bào khỏe mạnh. 

Hiện nay, các phương pháp MRD đang được áp dụng thường xuyên hơn để xác định mức độ lui bệnh. Các nghiên cứu gần đây cho thấy các phương pháp này có khả năng dự đoán tốt hơn về cơ hội chữa khỏi bệnh. Khi đã đạt lui bệnh hoàn toàn, trẻ thường không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh.

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy lui bệnh hoàn toàn được xác định bằng các phương pháp MRD

AML lui bệnh một phần

Lúc này, số lượng tế bào bạch cầu ác tính trong tủy xương đã thuyên giảm, nhưng vẫn còn có thể nhìn thấy được dưới kính hiển vi hoặc bằng phương pháp MRD. Trẻ thường sẽ không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của bệnh.

AML tái phát

Trường hợp bệnh tái phát sau một thời gian đạt lui bệnh và hoàn toàn không có triệu chứng.

AML kháng trị

Đây là tình trạng bệnh hoàn toàn không thuyên giảm sau khi điều trị.

Phương pháp điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở trẻ em

Phần dưới đây sẽ đề cập đến các phương pháp thường được dùng để điều trị AML. Đôi khi, các phương pháp điều trị sẽ được phối hợp với nhau để tạo nên hiệu quả tốt hơn.

Việc lựa chọn và chỉ định phương pháp điều trị phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm phân loại AML, những tác dụng phụ có thể xảy ra và tình trạng sức khỏe tổng thể của trẻ.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị được dùng phổ biến nhất đối với AML. Đây là phương pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt, phá hủy các tế bào ác tính, ngăn cản sự phát triển và tăng sinh quá mức của chúng. Thuốc được dùng trong hóa trị sẽ theo máu đi đến các tế bào ung thư trên khắp cơ thể. Những cách dùng thuốc hóa trị phổ biến là qua đường truyền tĩnh mạch (IV) hoặc qua đường miệng dưới dạng uống thuốc viên nén hoặc viên nang.

Một liệu trình điều trị bằng phương pháp hóa trị thường bao gồm một số chu kỳ cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Bệnh nhân có thể được sử dụng một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau cùng một lúc. Việc lựa chọn thuốc hóa trị phụ thuộc vào việc trước đây trẻ đã được điều trị AML hay chưa, cũng như nhiều yếu tố khác. 

Hóa trị là phương pháp điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy phổ biến

Hóa trị cho AML thường chia thành 2 giai đoạn:

• Hóa trị tấn công sử dụng thuốc để phá hủy nhiều nhất có thể các tế bào ung thư nhằm đạt được tình trạng lui bệnh.

• Hóa trị tăng cường sẽ tiêu diệt những tế bào ung thư còn sót lại sau giai đoạn tấn công.

Cấy ghép tế bào gốc/ tủy xương

Ghép tế bào gốc là phương pháp điều trị trong đó tủy xương chứa tế bào ung thư sẽ được thay thế bằng các tế bào có tính biệt hóa cao, được gọi là tế bào gốc tạo máu, giúp phát triển thành tủy xương khỏe mạnh. Tế bào gốc tạo máu là những tế bào tạo máu được tìm thấy cả trong máu và trong tủy xương. Thủ thuật này thường được gọi là cấy ghép tế bào gốc, thay vì là cấy ghép tủy xương như trước đây, vì bản chất là cấy ghép các các tế bào gốc trong máu chứ không phải mô tủy xương thực sự.

Mục tiêu của phương pháp cấy ghép tế bào gốc là phá hủy các tế bào ung thư trong tủy xương, máu và các bộ phận khác của cơ thể, cho phép thay thế tế bào gốc máu để tạo ra tủy xương khỏe mạnh. Các bác sĩ cũng sử dụng hóa trị hoặc xạ trị để phá hủy các tế bào ung thư trước khi bắt đầu cấy ghép.

Xạ trị

Xạ trị là phương pháp điều trị có sử dụng tia X năng lượng cao hoặc các hạt khác để phá hủy các tế bào ung thư. Hình thức xạ trị phổ biến nhất là xạ trị ngoài, theo đó nguồn phát tia xạ là từ máy đặt bên ngoài cơ thể. Đối với xạ trị nội bộ hoặc cận xạ trị, xạ trị sẽ được cấy ghép vào bên trong cơ thể. Một lịch trình xạ trị sẽ bao gồm một số lần chiếu tia cụ thể được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định.

Phương pháp xạ trị cho AML thường được bác sĩ chỉ định nếu ung thư đã di căn đến não và không đáp ứng với hóa trị toàn thân hoặc tiêm thuốc hóa trị liệu vào dịch tủy.

Chăm sóc giảm nhẹ các triệu chứng và tác dụng phụ

Các bệnh ung thư máu và phác đồ điều trị bệnh thường gây ra nhiều tác dụng phụ. Ngoài những phương pháp điều trị với mục đích làm chậm, ngăn chặn hoặc loại bỏ các tế bào ung thư, một phần quan trọng của việc chăm sóc trẻ bị bệnh là làm giảm các triệu chứng và tác dụng phụ.

Chăm sóc giảm nhẹ giúp hỗ trợ trẻ vượt qua đau đớn trong quá trình điều trị

Chăm sóc giảm nhẹ là tất cả những phương pháp tập trung vào việc giảm các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và hỗ trợ bệnh nhân trong quá trình điều trị bệnh. Chăm sóc giảm nhẹ sẽ mang lại nhiều hiệu quả nếu được bắt đầu càng sớm càng tốt.

Có nhiều phương pháp điều trị giảm nhẹ khác nhau như dùng thuốc, thay đổi dinh dưỡng, các kỹ thuật thư giãn, hỗ trợ cảm xúc và nhiều liệu pháp khác. 

Có nhiều phương pháp điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy ở trẻ em. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh của trẻ mà bác sĩ sẽ chọn ra phương pháp phù hợp nhất. Tin tưởng vào bác sĩ và luôn đồng hành cùng trẻ trong quá trình điều trị có thể mang đến kết quả khả quan.