Có hai cơ chế chính lý giải cho hiện tượng này:

1. Cường lách. Trong bệnh xơ gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa làm máu ở tĩnh mạch lách không về được tĩnh mạch cửa, dần dần bị ứ lại trong lách gây nên hiện tượng lách to và sau đó là cường lách – tức là lách tăng cường hoạt động. Bình thường, lách là nơi dự trữ khoảng 1/3 số lượng tiểu cầu của cơ thể. Khi cường lách, nó sẽ tăng bắt giữ và dự trữ nhiều tiểu cầu hơn, làm số lượng tiểu cầu trong máu giảm xuống, gây giảm tiểu cầu.

2. Thrombopoietin. Thrombopoietin (TPO) là một hormon do gan sản sinh, có vai trò kích thích tủy xương tạo tiểu cầu. Khi bị xơ gan, chức năng tạo TPO của gan suy giảm, làm cho tủy xương giảm sản sinh tiểu cầu → giảm số lượng tiểu cầu trong máu.

Trước đây, cường lách được cho là nguyên nhân chính dẫn đến giảm tiểu cầu ở bệnh nhân xơ gan. Sau này, đến năm 1994, TPO mới được khám phá, người ta mới biết đến vai trò của nó trong sản sinh tiểu cầu. Theo một số tài liệu mà chúng tôi đọc được, thì dường như cơ chế thứ 2 mới là cơ chế chính gây giảm tiểu cầu, còn cường lách có vẻ như chỉ chiếm 1 vai trò khiêm tốn.