Quy luật giá trị là gì?
Khái niệm giá trị hàng hóa
Giá trị hàng hóa là lao động xã hội kết tinh trong hàng hóa hay chi phí lao động xã hội cần thiết để sản xuất hàng hóa.
C.Mác là người đã kế thừa và phát triển những tư tưởng kinh tế của những người đi trước và đưa ra các quan điểm được nhiều nhà kinh tế học khác trên thế giới lấy đó làm chuẩn mực cho lý luận của họ. Từ việc tìm ra lao động cụ thể và lao động trừu tượng, C.Mác đã đưa ra quan điểm đúng về giá trị. Như vậy, chất của giá trị là lao động trừu tượng của người sản xuất được kết tinh trong hàng hóa, mỗi lao động cụ thể có mục đích riêng, đối tượng riêng, phương pháp riêng, phương tiện riêng và mục đích riêng. Mỗi lao động tạo ra một loại giá trị sử dụng nhất định. Lao động giản đơn nêu lên cách tiến hành như thế nào còn lao động trừu tượng là lao động hao phí đồng chất của con người, nêu lên mức hao phí để sản xuất lao động là bao nhiêu. Việc phát hiện ra tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa có ý nghĩa to lớn, quan trọng về mặt lý luận, đem đến cho lý thuyết lao động sản xuất một cơ sở khoa học thực sự. Nó giúp ta giải thích được hiện tượng phức tạp diễn ra trong thực tế như sự vận động trái ngược: Khối lượng của cải vật chất ngày càng tăng lên đi liền với khối lượng giá trị của nó giảm xuống hay không thay đổi. Lượng giá trị của hàng hóa được đo bằng thời gian lao động xã hội cần thiết để tạo ra hàng hóa đó. C.Mác đã tìm ra công thức cấu thành giá trị của hàng (giá trị hàng hóa= giá trị cũ + giá trị mới). Lượng của giá trị hàng hóa phụ thuộc vào các nhân tố như: năng suất lao động, lao động giản đơn hay lao động phức tạp, trong đó năng suất lao động càng cao thì thời gian cần để tạo ra hàng hóa càng giảm và lượng giá trị của một đơn vị sản phẩm càng ít. Vì vậy, trong cùng một thời gian, lao động phức tạp sẽ tạo ra được nhiều giá trị hơn so với lao động giản đơn.
Khái niệm giá trị hàng hóa
Khái niệm quy luật giá trị hàng hóa
Quy luật giá trị là quy luật kinh tế quan trọng trong sản xuất và trao đổi hàng hóa. Ở đâu có sản xuất và trao đổi hàng hóa thì ở đó có sự xuất hiện và hoạt động của quy luật giá trị. Mọi hoạt động của các chủ thể kinh tế trong sản xuất và lưu thông hàng hóa cũng chịu tác động và chi phối của quy luật này.
Theo quy luật giá trị, sản xuất và trao đổi hàng hóa phải dựa trên cơ sở của hao phí lao động xã hội cần thiết. Trong nền sản xuất hàng hóa, mỗi người sản xuất sẽ có hao phí lao động cá biệt nhưng giá trị của hàng hóa được quyết định bởi lao động hao phí xã hội cần thiết. Vì vậy, nếu người sản xuất muốn bán được sản phẩm thì phải điều chỉnh cho hao phí lao động của mình phù hợp với mức hao phí chung của xã hội.
Nội dung của quy luật giá trị là gì?
Quy luật giá trị yêu cầu việc sản xuất và trao đổi hàng hóa phải dựa trên cơ sở hao phí lao động xã hội cần thiết. Nội dung này được hiểu theo hai phạm vi: sản xuất và trao đổi hàng hóa.
Trước hết, chúng ta thấy rằng trong phạm vi sản xuất hàng hóa, ngươi sản xuất hàng hóa có khả năng tự quyết định hao phí lao động cá biệt riêng của mình. Tuy nhiên, để bán được hàng hóa, bù đắp các khoản chi phí và tạo ra lợi nhuận thì lại phải căn cứ vào hao phí lao động xã hội. Người sản xuất hàng hóa phải tự điều chỉnh chi phí lao động cá biệt để phù hợp với hao phí lao động xã hội của hàng hóa đó. Muốn vậy, họ phải tìm cách hạ thấp giá trị cá biệt ngang bằng hoặc nhỏ hơn lượng giá trị xã hội.
Ta xét ví dụ:
Để sản xuất ra một cái áo, người sản xuất A phải tốn chi phí lao động cá biệt là 5$/ sản phẩm. Tuy nhiên, hao phí lao động xã hội tức là mức hao phí lao động trung bình mà xã hội chấp nhận chỉ là 4$/ sản phẩm. Như vậy, nếu bán ra thị trường theo mức hao phí lao động cá biệt là 5$ thì người sản xuất A không bán được hàng, quy mô sản xuất bị thu hẹp.
Nội dung của quy luật giá trị là gì?
Tiếp theo là trong trao đổi, lưu thông hàng hóa: Nội dung quy luật giá trị yêu cầu phải tiến hành theo quy tắc ngang giá, tức là: Hai hàng hóa trao đổi được với nhau phải cùng kết tinh một lượng lao động xã hội như nhau. Tuy nhiên, trong quá trình mua bán cái mà người ta quan tâm cuối cùng lại là giá cả hàng hóa chứ không phải giá trị hàng hóa. Giá cả hàng hóa là biểu hiện bề ngoài của giá trị, hay nói cách khác giá cả là biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa. Thông thường, giá trị càng lớn thì giá cả càng cao và ngược lại. Tuy nhiên, trên thực tế, giá trị hàng hóa và giá cả không nhất thiết phải bằng nhau. Mức giá cả hàng hóa còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác, chẳng hạn như quan hệ cung cầu, cạnh tranh, sức mua của đồng tiền… Giá cả chỉ bằng giá trị khi và chỉ khi thị trường cân bằng (tức là khi cung bằng cầu).
Ta xét ví dụ:
Một cái áo có giá trị xã hội là 4$, trong trường hợp thị trường cân bằng, cung bằng cầu thì trong trường hợp này nhà sản xuất sẽ bán cái áo theo đúng giá trị của nó, tức là lúc đó giá cả của cái áo bằng giá trị cái áo và bằng 4$. Trong trường hợp cung lớn hơn cầu, tức là sản xuất dư thừa, buộc nhà sản xuất phải giảm giá cả cái áo xuống còn 3$, khi đó giá cả hàng hóa sẽ nhỏ hơn giá trị. Ngược lại, trong trường hợp cung nhỏ hơn cầu, tức là hàng hóa khan hiếm thì giá cả sẽ cao hơn giá trị.
Như vậy, với cơ chế hoạt động và tác động của quy luật giá trị thì giá cả thị trường xoay quanh giá trị dưới tác động của quan hệ cung cầu.
