Hiểu được tâm lý đằng sau cách chúng ta hành động sẽ giúp bạn gia tăng cơ hội và thành công hơn trong cuộc sống.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu bạn đang tìm kiếm cách để thúc đẩy sự phát triển cá nhân của mình, bước đầu tiên là chúng ta phải hiểu được tâm lý đằng sau hành động của chúng ta.

Hiệu ứng Pratfall: Khả năng được yêu thích của bạn sẽ gia tăng nếu bạn không hoàn hảo

Khi bạn mắc sai lầm đừng lo lắng mà hãy thừa nhận lỗi lầm của bạn với những người thân yêu và những người bạn của mình. Hãy sống làm chính mình. Đôi khi những lỗi lầm gây thu hút một cách tích cực đối với người đối diện. Tất nhiên là những lỗi lầm này trong phạm vi có thể chấp nhận được. Theo nghiên cứu cho thấy những người không bao giờ mắc sai lầm được đánh giá là ít đáng yêu hơn những người thỉnh thoảng phạm tội giả mạo.

Hiệu ứng Pygmalion: Kỳ vọng lớn hơn thúc đẩy sự thể hiện cao hơn

Nhà tâm lý học Mỹ Robert Rosenthal cho rằng: “Những gì một người mong đợi ở người khác có thể trở thành một lời tiên tri tự ứng nghiệm”. Đôi khi nó cũng chính là sự kỳ vọng đối với chính bản thân mình.

Hiệu ứng Pygmalion được ứng dụng tốt sẽ mang lại lợi ích cho cả sự phát triển cá nhân và khả năng lãnh đạo. Đối với cá nhân, bạn có thể thử thách bản thân với những mục tiêu và nhiệm vụ khó hơn để nỗ lực vươn lên đạt thành công. Bởi lẽ nếu bạn mang trong tiềm thức của bạn một kỳ vọng đủ lớn thì khả năng cao điều bạn mong muốn sẽ trở thành hiện thực. Đối với nhà lãnh đạo, khi bạn mong đợi những điều tuyệt vời của nhóm mình, đổi lại bạn có thể thấy hiệu quả công việc được cải thiện.

Hiệu ứng nghịch lý của sự lựa chọn: Càng có nhiều lựa chọn, chúng ta càng ít có khả năng bằng lòng với quyết định của mình

Một ví dụ thông thường: khi đi ăn ở ngoài, chúng ta thường phân vân về lựa chọn thực đơn của mình. Khi bạn có dự định mua một chiếc ô tô mới, bạn có thể lật lại quyết định đó vào thời gian sau. Vô số lựa chọn khiến việc tìm kiếm sự hài lòng khó hơn nhiều.

Hạnh phúc bị giảm đi khi phải nỗ lực nhiều hơn và căng thẳng khi phải cân nhắc nhiều lựa chọn. Nếu các quyết định của chúng ta không thành công thì chi phí cơ hội trong cuộc sống cũng bị ảnh hưởng, chúng ta phải chịu trách nhiệm trước điều đó.

Một giải pháp đơn giản cho nghịch lý của sự lựa chọn: Hãy cho mình ít lựa chọn hơn. Tập trung vào những gì khiến bạn hạnh phúc và làm những gì mang lại ý nghĩa cho cuộc sống của bạn.

Hiệu ứng người ngoài cuộc: Càng có nhiều người nhìn thấy ai đó đang cần giúp đỡ, thì khả năng người đó nhận được sự giúp đỡ càng ít

Hiệu ứng người ngoài cuộc đã được chỉ ra trong một nghiên cứu của các nhà tâm lý học xã hội Bibb Latane và John Darley. Họ quan sát các sinh viên phản ứng với sự nghẹn ngào của một sinh viên khác trong một căn phòng gần đó. Khi các đối tượng thử nghiệm cảm thấy họ là người duy nhất ở đó, 85 phần trăm lao vào giúp đỡ. Khi sinh viên cảm thấy có một người khác, 65% đã giúp. Khi sinh viên cảm thấy có bốn người khác, tỷ lệ phần trăm giảm xuống còn 31 phần trăm.

Nếu bạn cần giúp đỡ hãy nhờ ai đó bằng tên cụ thể của họ để loại bỏ sự nhầm lẫn về trách nhiệm. Điều này đặc biệt phản trực giác vì chúng ta tự nhiên cho rằng việc nói với một nhóm lớn hơn để giúp chúng ta sẽ khuyến khích nhiều người tham gia hơn, trong khi thực sự là trường hợp ngược lại. Để tránh thất vọng, hãy chọn 1 người duy nhất.

Hiệu ứng Spotlight: Những sai lầm của bạn không được chú ý nhiều như bạn nghĩ

Bạn thường tự nghi ngờ rằng có ai đó theo sát và đánh giá những cử chỉ hành động của chúng ta. Tâm lý này được phóng đại hơn nếu người đó làm điều gì đó khác thường nơi công cộng. Tuy nhiên, bạn ít được chú ý hơn là bạn nghĩ. Thừa nhận điều này sẽ dẫn đến việc gia tăng sự thoải mái và thư giãn trong môi trường công cộng và tự do hơn để là chính mình. 

Khi bạn mắc sai lầm, bạn có thể yên tâm khi biết rằng tác động của nó ít hơn nhiều so với bạn nghĩ. Nhà tâm lý học Kenneth Savitsky khuyên rằng: “Bạn không thể loại bỏ hoàn toàn sự bối rối mà bạn cảm thấy khi thực hiện hành vi giả mạo, nhưng sẽ giúp biết được mức độ bạn đang phóng đại tác động của nó”.

Hiệu ứng tập trung: Mọi người đặt quá nhiều sự chú ý vào một khía cạnh của vấn đề mà không nhận ra các yếu tố khác

Theo nhà tâm lý học người Mỹ gốc Israel, ông Daniel Kahneman cho rằng: “Trong lúc bạn đang suy nghĩ về vấn đề gì đó, không có điều gì trong cuộc sống quan trọng hơn điều bạn đang nghĩ”.

Xét theo sự khác biệt về tâm trạng giữa người thu nhập cao và người thu nhập thấp, có thể là làm lu mờ vô số hoàn cảnh khác. Tuy nhiên, chỉ dựa trên điều đó là chưa đủ.

Khi các nhà tâm lý học đặt câu hỏi cho cư dân ở 2 khu vực California và Trung Tây rằng ai hạnh phúc hơn thì câu trả lời của cả 2 nhóm là người California. Những người được hỏi đang tập trung cái nhìn vào thời tiết nắng ấm và lối sống phóng khoáng là những yếu tố chính dẫn đến hạnh phúc, trong khi thực tế có nhiều khía cạnh hạnh phúc khác, ít được công khai mà người miền Trung được hưởng: tội phạm thấp, an toàn trước động đất, và một số yếu tố khác nữa.

Các nhà tiếp thị sử dụng hiệu ứng tập trung (còn gọi là ảo giác tập trung) vào người tiêu dùng bằng cách thuyết phục họ về các tính năng cần thiết của một sản phẩm hoặc dịch vụ. Các chính trị gia cũng vậy, sử dụng sự tập trung để phóng đại tầm quan trọng của các vấn đề cụ thể.

Để chống lại ảnh hưởng này, điều quan trọng là phải nhớ giữ quan điểm, nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ và cân nhắc một số yếu tố trước khi đưa ra quyết định.

Thiên An

Theo Doanh nghiệp và Tiếp thị