Sự rõ ràng hơn với “Các vấn đề kiểm toán quan trọng (Key Audit Matters-KAMs)”
Theo các chuyên gia ở Malaysia thì : Việc đưa vào đoạn “Các vấn đề kiểm toán quan trọng” (KAMs), với chú thích về những vấn đề trọng yếu nhất trong cuộc kiểm toán của công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán ở Malaysia (PLC), sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về cuộc kiểm toán.
Chủ tịch Viện Kế toán Malaysia (MIA), TS. Nurmazilah Mahzan cho biết rằng việc đưa KAMs vào báo cáo kiểm toán sẽ giúp các nhà đầu tư dễ dàng theo dõi các báo cáo thường niên của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán (PLCs).
Có rất nhiều thông tin trong các báo cáo thường niên, vì vậy khi các nhà đầu tư và những người sử dụng báo cáo tài chính nhìn vào KAMs, họ sẽ biết những vùng chính mà cuộc kiểm toán tập trung vào.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây với Tạp chí tài chính The Egde, TS. Nurmazilah Mahzan cho biết rằng việc này đã có một cuộc tranh luận quyết liệt giữa kiểm toán viên với quản lý và giám đốc trong một số vấn đề nhất định.
Vào năm 2015, Hội đồng Chuẩn mực Kiểm toán và dịch vụ đảm bảo Quốc tế - là cơ quan quốc tế về soạn thảo các chuẩn mực kiểm toán, đã phê duyệt bộ chuẩn mực báo cáo kiểm toán, giúp nâng cao giá trị báo cáo của kiểm toán viên, và KAMs cũng là một phần trong số các chuẩn mực kiểm toán mới được ban hành này.
Các chuẩn mực này được áp dụng cho kiểm toán các báo cáo tài chính có năm tài chính kết thúc từ ngày 15 tháng 12 năm 2016 trở đi. Trong cùng năm 2016, Viện kế toán Malaysia đã ban hành bộ chuẩn mực kiểm toán tương tự để áp dụng đầy đủ các quy định của quốc tế và có hiệu lực cùng ngày.
Chủ tịch Hội đồng chuẩn mực kiểm toán và dịch vụ đảo đảm của Malaysia, ông Lee Tuck Heng cho biết rằngđiều quan trọng là các bên liên quan phải lưu ý rằng KAMs không phải là "kết luận mới" hay "ý kiến mới" kiểm toán viên đưa ra.
Kiểm toán viên vẫn đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý của báo cáo tài chính. Với “Các vấn đề kiểm toán quan trọng”, kiểm toán viên không kết luận hoặc đưa ra ý kiến về từng vấn đề cụ thể của báo cáo tài chính.
Theo Ông Lee Tuck Heng: “Cần thay đổi tư duy rằng lý do của việc kiểm toán viên đề cập đến KAMs là do báo cáo tài chính chứa đựng sai sót”. Người đọc và sử dụng báo cáo tài chính cần phải hiểu rằng có một vài vấn đề nêu trong KAMs thuộc về thuộc tính vốn có của báo cáo tài chính.
Ví dụ: Lợi thế thương mại đã ghi nhận, cần phải tiến hành đánh giá suy giảm giá trị hàng năm vì lợi thế thương mại thường có giá trị đáng kể và trọng yếu trên báo cáo tài chính, do đó lợi thế thương mại sẽ được cuộc kiểm toán tập trung vào và thường là một KAMs.
Thậm chí nếu kiểm toán viên phát hành báo cáo kiểm toán với ý kiến kiểm toán ngoại trừ hoặc chấp nhận toàn phần thì kiểm toán viên vẫn cần trình bày KAMs.
Tuy nhiên, nếu kiểm toán viên phát hành báo cáo kiểm toán với ý kiến kiểm toán dạng từ chối đưa ra ý kiến (hoặc nói cách khác không đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính), chuẩn mực nói rằng kiểm toán viên không cần phải trình bày KAMs. Bởi vì khi từ chối đưa ra ý kiến kiểm toán, thì uy tín của kiểm toán viên đã được khẳng định.
Hiện tại có 17 công ty thuộc diện cảnh báo (PN17) và 4 công ty thuộc diện phải kiểm soát (GN3) niêm yết trên trên thị trường chứng khoán Malaysia (Bursa). Nhiều công ty này đã chấm dứt hoạt động trong những tình huống khó hiểu do các vấn đề liên quan đến kế toán và hoạt động liên tục.
TS. Nurmazilah Mahzan cho biết KAMs cũng có thể đưa ra cảnh báo sớm về tình trạng công ty được kiểm toán sẽ được liệt kê vào nhóm PN17 hoặc GN3.
KAMs có thể đưa ra chỉ dẫn cho người sử dụng báo cáo tài chính đã được kiểm toán về các vùng và những lý do để liệt kê các công ty vào nhóm PN17 hoặc GN3. Trước đây, một số nhà đầu tư có thể không nhận thức được điều gì đã xảy ra và đột nhiên thấy công ty họ đã đầu tư vào bây giờ là một công ty thuộc nhóm PN17 và không thể điều thay đổi được quyết định đầu tư.
Với việc đưa ra KAMs sẽ giúp các nhà đầu có hiểu biết khu vực có rủi ro của công ty. Nhưng liệu việc đưa KAMs vào báo cáo kiểm toán có thể làm giảm số lượng các công ty thuộc nhóm PN17 hay GN3 trên Thị trường chứng khoán Bursa Malaysia hay không, theo TS. Nurmazilah các vấn đề dẫn tới các công ty bị đưa vào diện phải cảnh báo hoặc diện phải kiểm soát như vậy rộng hơn so với các vấn đề được nêu ra trong báo cáo tài chính. Nó còn liên quan đến mô hình kinh doanh và hoạt động của các công ty.
Một phần trong báo cáo kiểm toán được sửa đổi là trình bày “sự không chắc chắn trọng yếu về khả hoạt động liên tục”, nếu tồn tại bất kỳ yếu tố không chắc chắn này ở công ty.
Trước đây, liên quan đến yếu tố không chắc chắn về hoạt động liên tục như vậy được trình bày ở đoạn có tiêu đề là "Vấn đề cần nhấn mạnh”.
Hiện nay trong trên báo cáo kiểm toán có một đoạn riêng nói về sự không chắc chắn trọng yếu liên quan đến hoạt động liên tục mà không chỉ trình bày ở đâu đó trong báo cáo thường niên. Do vậy đây là dấu hiệu đỏ mà các cổ đông cần lưu ý.
Tổng Giám đốc nhóm cổ đông thiểu số (MSWG), bà Lya Rahman cho biết những vấn đề mà nhóm cổ đông thiểu số muốn xem là rủi ro tiềm tàng ở một vài khách hàng lớn, rủi ro thanh khoản hoặc phân tích biến động phát sinh từ sự thay đổi của lãi suất và tỷ giá hối đoái cũng như tổn thất và khả năng thu hồi được các khoản phải thu.
Theo bà Lya Rahman: “Kiểm toán viên có thể giải thích chi tiết về các tác động và ảnh hưởng của vấn đề này mặc dù chúng có thể đã được trình bày ngắn gọn trong bản thuyết minh báo cáo tài chính”.
Bà nói thêm rằng các công ty nên sẵn sàng tiếp nhận và nắm lấy các vấn đề mới mẻ được đề cập trong các báo cáo kiểm toán vì chúng sẽ có ích cho các nhà đầu tư và độc giả, và là công cụ giúp họ đưa ra các quyết định đầu tư tốt hơn và thông minh hơn.
Các công ty đã gắn báo cáo kiểm toán sửa đổi trong báo cáo thường niên cho năm tài chính kết thúc vào ngày 31 tháng 12 năm 2016 bao gồm: Pharmaniaga Bhd, Malayan Banking Bhd, Ngân hàng Public Bhd, Boustead Holdings Bhd và tất cả các quỹ đầu tư bất động sản được niêm yết trên Bursa.
Đăng bởi Supriya Surendran trên Tạp chí Tài chính (The Edge Financial Daily) ngày 27 tháng 3 năm 2017